Научный журнал Кыргызстана

Базиева А.М., Камчыев Б.А.
Базиева А.М., Камчыев Б.А.
A. Bazieva, B. Kamchyev

КОНЦЕПТУАЛЬНЫЕ ПОДХОДЫ К ТРАКТОВКЕ ПОНЯТИЯ И СУЩНОСТИ ЭФФЕКТИВНОСТИ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКИХ СТРУКТУР
ИШКЕРДИК ТҮЗҮМДӨРДҮН ИШИНИН НАТЫЙЖАЛУУЛУГУНУН ТҮШҮНҮГҮН ЖАНА МАҢЫЗЫН ЧЕЧМЕЛӨӨДӨ КОЛДОНГОН КОНЦЕПТУАЛДЫК ЫКМАЛАР
CONCEPTUAL APPROACHES TO THE INTERPRETATION OF CONCEPTS AND ESSENCE OF THE ACTIVITY EFFECTIVENESS OF BUSINESS STRUCTURES

В статье проведено исследование концептуальных подходов (инвестиционного, экологического, организационного, социального и технологического) к трактовке понятия эффективности деятельности предпринимательских структур. Исследование показало, что в существующей научно-экономической литературе отсутствует единое представление к трактовке понятия и сущности эффективности деятельности предпринимательских структур. Авторами изучены сложности использования и преимущества каждого похода при расчете эффективности, также предложена авторская классификация концептуальных подходов к трактовке понятия и сущности эффективности деятельности предпринимательских структур по ресурсному критерию. Доказано, что серьезным недостатком всех сложившихся подходов выступает их узкий взгляд на эффективность предпринимательства, ограниченный только одним типом ресурсов, в то время как на практике предприятия одновременно используют все ресурсы. Из-за указанного недостатка оценка, произведенная в соответствии с существующими подходами, не позволяет составить системное (целостное) представление об эффективности предпринимательства. Это делает существующие подходы неприменимыми в условиях экономического кризиса, когда особенно важно определить общее состояние предприятия. В связи с этим необходима разработка нового концептуального подхода к трактовке понятия и сущности эффективности деятельности предпринимательских структур, который позволит охватить сразу все типы ресурсов. Для разработки подхода целесообразно изучить альтернативные способы обеспечения эффективности деятельности предпринимательских структур и оценка их применимости в условиях экономического кризиса.
Макалада ишкердик түзүмдөрүнүн ишинин натыйжалуулугу түшүнүгүн жана манызын чечмелөөдө колдонгон концептуалдык (инвестициялык, экологиялык, уюштуруучулук, социалдык жана технологиялык) ыкмалар изилденген. Изилдөө көрсөткөндөй, учурдагы илимий-экономикалык адабияттарда ишкердик түзүмдөрүнүн ишинин натыйжалуулугу түшүнүгүн жана маңызын билдирүүчү бирдиктүү аныктама жок. Авторлор натыйжалуулукту эсептөөдө, жогоруда айтылган ыкмаларды колдонуунун кыйынчылыктарын жана артыкчылыктарын изилдешкен. Изилдөөдө ишмердүүлүктүн натыйжалуулугу түшүнүгүн жана маңызын ресурстук критерий боюнча чечмелөө үчүн концептуалдык ыкмалардын автордук классификациясы сунушталды. Макалада, изилденген ыкмалардын олуттуу кемчилиги – бул ишкердүүлүктүн натыйжалуулугуна бир эле ресурс жактуу көз карашы экендиги далилденди, себеби иш жүзүндө ишканалар бир убакта бардык ресурстарды колдонушат. Көрсөтүлгөн кемчиликтен улам, азыркы ыкмаларга ылайык жасалган баа ишкердиктин эффективдүүлүгү жөнүндө бирдиктүү идеяны түзүүгө мүмкүндүк бербейт. Экономикалык кризис шартында, ишкананын жалпы абалын аныктоо учун учурдагы ыкмаларды колдонуу жетишсиздик кылат. Ошол себептен, ресурстардын бардык түрүн бир убакта камтый турган ишкердик түзүмдөрдүн ишмердүүлүгүнүн натыйжалуулугу түшүнүгүн жана маңызын чечмелөөгө жаңы концептуалдык ыкманы иштеп чыгуу зарыл. Ыкманы иштеп чыгуу үчүн ишкердик түзүмдөрүнүн эффективдүүлүгүн камсыз кылуунун альтернативдүү жолдорун изилдөө жана экономикалык кризистин шартында алардын колдонулушун баалоо керектелет.
The article studies conceptual approaches (investment, environmental, organizational, social and technological) to the interpretation of the activity’s effectiveness of entrepreneurial structures definition. The study showed that in the existing scientific and economic literature there is no unified understanding of the interpretation of the concept and essence of the activity’s effectiveness of entrepreneurial structures. The authors studied the difficulties of using and the advantages of each approach in calculating the effectiveness, and also proposed the author's classification of conceptual approaches to the interpretation of the concept and essence of the activity effectiveness of entrepreneurial structures by the resource criterion. It is proved that a serious drawback of all the existing ИЗВЕСТИЯ ВУЗОВ КЫРГЫЗСТАНА, № 3, 2021 37 DOI:10.26104/IVK.2019.45.557 approaches is their narrow view of the efficiency of entrepreneurship, limited to only one type of resources, while in practice, enterprises simultaneously use all resources. Due to the indicated drawback, the assessment made in accordance with the existing approaches does not allow to form a systematic (holistic) idea of the effectiveness of entrepreneurship. This makes the existing approaches inapplicable in the context of the economic crisis, when it is especially important to determine the general state of the enterprise. In this regard, it is necessary to develop a new conceptual approach to the interpretation of the concept and essence of the activity effectiveness of entrepreneurial structures, which will cover all types of resources at once. To develop an approach, it is advisable to study alternative ways to ensure the efficiency of entrepreneurial structures and assess their applicability in the context of the economic crisis.

эффективность, предпринимательские структуры, концептуальные подходы, сложность расчета, классификация, альтернативный способ
натыйжалуулук, ишкердик түзүмдөр, концептуалдык ыкмалар, эсептөөнүн татаалдыгы, классификация, альтернативдүү ыкма.
efficiency, entrepreneurial structures, conceptual approaches, calculation complexity, classification, alternative method.

Базиева Алия Мансуровна, Баткенский государственный университет, г. Баткен, Кыргызская Республика, кандидат экономических наук, доцент. Камчыев Болот Анарбаевич, Баткенский государственный университет, г. Баткен, Кыргызская Республика.
Базиева Алия Мансуровна, Баткен мамлекеттик университети, Баткен шаары, Кыргыз Республикасы, экономика илимдеринин кандидаты, доцент. Камчыев Болот Анарбаевич, Баткен мамлекеттик университети, Баткен шаары, Кыргыз Республикасы.
Aliya Bazieva, Batken State University, Batken, Kyrgyz Republic, candidate of economic sciences, assistant professor. Bolot Kamchyev, Batken State University, Batken, Kyrgyz Republic.

Жүктөө

DOI:10.26104/IVK.2019.45.557

Жаңы саны

2023, №: 3

Известия ВУЗов Кыргызстана

Журналдар

Байланышуу