|
|
-
Бексултанова Ч.Д., Тентигул кызы Н.
-
Бексултанова Ч.Д., Тентигул кызы Н.
-
Ch.D. Beksultanova, Tentigul kyzy N
-
ВОЙЛОК КАК ВАЖНЕЙШИЙ КОМПОНЕНТ МАТЕРИАЛЬНОЙ КУЛЬТУРЫ КЫРГЫЗСКОГО НАРОДА
-
КИЙИЗ КЫРГЫЗ ЭЛИНИН МАТЕРИАЛДЫК МАДАНИЯТЫНЫН МААНИЛҮҮ КОМПОНЕНТИ КАТАРЫ
-
FELT AS THE MOST IMPORTANT COMPONENT OF THE MATERIAL CULTURE OF THE KYRGYZ PEOPLE
-
В данной статье рассматривается значение войлока
в жизни кыргызского народа. Дается представление о
шерсти, как одного из основных видов животноводческого
сырья для изготовления предметов, необходимых в повседневном быту кыргызов. Войлочные изделия подразделены
на следующие типы: головные уборы, одежда, обувь, войлочные покровы юрты и предметы внутреннего убранства.
В статье отражены результаты полевых этнографических исследований, показавших большую распространенность грубой темной шерсти кыргызских овец (кылчык
жун) для изготовления постилочных войлочных ковров –
кийизов, а также длинной, белой шерсти для изготовления
верхней одежды, и орнаменированных войлочных ковров –
шырдаков. В статье дается описание технологии изготовления циновки – чий, необходимой в быту и имеющей различное предназначение. Подробно систематизированы и
анализированы технологические приемы, применяемые для
изготовления войлока. Даются традиционные названия
данных приемов, выявлены критерии, определяющие высокое качество орнаментированных простеганных войлочных ковров-шырдаков, приобретающих все большее значение в современной жизни кыргызской семьи. В статье отражены методы окрашивания шерсти и войлока, особенности сочетания узоров при изготовлении кыргызских орнаментированных войлочных ковров.
-
Бул макалада кыргыз элинин турмушундагы кийиздин
мааниси каралат. Жүндүн кыргыздардын күнүмдүк жашоосуна керектүү буюмдарды жасоо үчүн мал чарбасынын
чийки заттарынын негизги түрлөрүнүн бири экени билдирилет. Кийиз буюмдары төмөнкүдөй түрлөргө бөлүнөт:
баш кийим, дене кийим, бут кийим, боз үйдүн кийиз жабуулары жана ички жасалгалоо буюмдары. Макалада кийиз
жасоодо кыргыз койлорунун кара (кылчык) жүндөрүн көбүрөөк колдонушу, ошондой эле сырткы кийимдерди, шырдактарды жасоодо узун, ак жүндүн пайдалынышы, талаа
этнографиялык изилдөөлөрүнүн натыйжалары чагылдырылган. Макалада күнүмдүк турмушта керектүү жана
түрдү максаттарды колдонгон чийди жасоонун технологиясы баяндалган. Кийиз жасоодо колдонулган технологиялык ыкмаларлы толук талданат. Бул ыкмалардын салттуу
аталыштары келтирилген, кыргыз үй-бүлөсүнүн заманбап
жашоосунда уламдан-улам маанилүү болуп жаткан шырдактардын оймо-чиймеленген кийиз килемдеринин жогорку
сапатын аныктаган критерийлер аныкталган. Макалада
жүндү жана кийизди боёонун ыкмалары, айрыкча, кыргыздын орнаменттүү кийиз килемдерин жасоодо оймо-чиймелердин айкалышы чагылдырылган.
-
This article discusses the importance of felt in the life of
the Kyrgyz people. Wool is said to be one of the main types of
livestock raw materials used to make daily necessities for the
Kyrgyz. Felt products are divided into the following types: hats,
body clothes, shoes, yurt felt covers and interior decorations.
The article describes the increasing use of black (sword) wool
by Kyrgyz sheep in the production of felt, as well as the use of
long, white wool in the production of outerwear, shyrdak, the
results of field ethnographic research. The article describes the
technology of making raw materials, which are necessary in
everyday life and for various purposes. The technological methods used in the production of felt are analyzed in detail. The
traditional names of these methods are given, and the criteria
for determining the high quality of embroidered felt carpets,
which are becoming increasingly important in the modern life of
the Kyrgyz family, are identified. The article describes the
methods of dyeing wool and felt, especially the combination of
patterns in the production of Kyrgyz ornamental felt carpets.
-
: культура, кочевник, скотоводство, шерсть, войлок, ковер, технология, циновка, вваливание, прессование, стежка, узор, фон, композиция.
-
маданият, көчмөн, мал чарбачылык, жүн, кийиз, килем, технология, чий, жүн салуу, пресстөө, шыруу, оймо, фон, композиция.
-
culture, nomad, cattle breeding, wool, felt, carpet, technology, mat, heaving, pressing, stitching, pattern, background, composition.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Бексултанова Чинара Дамировна, Кыргызская
государственная медицинская академия им. И.К.
Ахунбаева, г.Бишкек, Кыргызская Республика.
Тентигул кызы Назира, Кыргызская государственная медицинская академия им. И.К.Ахунбаева,
г.Бишкек, Кыргызская Республика.
-
Бексултанова Чинара Дамировна, И.К.Ахунбаев
атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык
академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы.
Тентигул кызы Назира, И.К.Ахунбаев атындагы
Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы.
-
Chinara Beksultanova, Kyrgyz State Medical Academy
by name of I.Akhunbaev, Bishkek, Kyrgyz
Republic.
Tentigul kyzy Nazira, Kyrgyz State MedicalAcademy by
name of I.Akhunbaev, Bishkek, Kyrgyz Republic.
DOI:10.26104/IVK.2019.45.557
Бексултанова Ч.Д., Тентигул кызы Н. ВОЙЛОК КАК ВАЖНЕЙШИЙ КОМПОНЕНТ МАТЕРИАЛЬНОЙ КУЛЬТУРЫ КЫРГЫЗСКОГО НАРОДА. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2021. №. 1. C. 179-184
|
