|
|
-
Белекова Б.Ж., Токторалиев Б.А.
-
Белекова Б.Ж., Токторалиев Б.А.
-
B. Belekova, B. Toktoraliev
-
САНИТАРНО-ЭКОЛОГИЧЕСКОЕ СОСТОЯНИЕ ТЯНЬШАНСКИХ ЕЛЕЙ (Picea Schrenkiana Fisch.et.Mey.) ПРОИЗРАСТАЮЩИХ В УЩЕЛЬЕ АЛА-АРЧА
-
АЛА-АРЧА КАПЧЫГАЙЫНДА ӨСҮҮЧҮ ТЯНЬШАНЬ КӨК КАРАГАЙЛАРЫНЫН (Picea Schrenkiana Fisch.et.Mey.) САНИТАРДЫК-ЭКОЛОГИЯЛЫК АБАЛЫ
-
SANITARY AND ECOLOGICAL CONDITION OF THE TIEN SHAN FIR TREES (Picea Schrenkiana Fisch.et.Mey.) GROWING IN THE ALA-ARCHA GORGE
-
Ущелье Ала-Арча обладает уникалной природой. В нем
расположено небольшая площадь еловых лесов. Главной лесообразующей породой в этих лесах является ель Шренка или Тяньшанская и встречается все возрастные категории. Для определения санитарное состояние еловых лесов нами были выбраны
модельные участки, которые расположены в разных высотных
поясах. На первом модельном участке, влияние антропогенных
факторов было сравнительно на высоком уровне. Во время лесопатологических исследований было замечено, что, у тяньшанской ели которые произрастающие на предгорях плотность
хвои на ветвях очень низкие, а также отмечается высокая численность сухих деревьев. При детальном исследовании таких
деревьев было найдено популяции сосущих вредителей в разной
плотности и разные грибные болезни. На втором модельном
участке, численность грибных болезней сравнительно низкое, а
наоборот популяция ксилофагов наиболее потнее. Несмотря на
это, на втором модельном участке санитарное и экологическое
состояние деревьев удовлетворительное.
-
Ала-Арча Капчыгайы уникалдуу жаратылыш комплексине
ээ. Ал аймакта карагай токойлорунун анчалык чоң эмес аянты
жайланышкан. Бул токойлордо негизги токой пайда кылуучу
породаларга Шренк көк карагайы түзүп, бардык жаштык
категориялары кездешет. Карагай токойлорунун санитардык
абалын изилдөөдө ар кандай бийиктик алкактарда жайланышкан моделдик участоктор тандалып алынды. Биринчи моделдик
участокто салыштырмалуу антропогендик таасирлер салыштырмалуу жогору болду. Бул аймакка жүргүзүлгөн токой-патологиялык изилдөөлөрдүн жыйынтыгында тоо этектеринде
өскөн Тяньшань көк карагайларынын бутактарында ийнелеринин жыштыгы төмөн жана куураган бутактарынын саны да
жогору болду. Мындай дарактарга деталдык изилдөө жүргүзгөндө соруучу зыянкеч курт-кумурскалардын популяциясы жана
козу карын илдеттери аныкталды. Экинчи моделдик участокто, тескерисинче ксилофагдардын популяциясынын жыштыгы
жогору экендиги аныкталды. Буга карабастан, экинчи моделдик
участокто ийне жалбырактуу дарактардын санитардык жана
экологиялык абалы канааттандыраарлык.
-
The Ala-Archa gorge has a unique nature. There is a small
area of spruce forests. The main forest-forming species in these forests is Picea Schrenkiana spruce and is found in all age categories.
To determine the sanitary condition of spruce forests, we chose
model plots, which are located in different altitudinal belts. In the
first model plot, the influence of anthropogenic factors was relatively high. During forest, pathology studies it was noticed that Tianshan spruce growing on foothills has very low density of needles on
branches, and there is a high number of dry trees. During the detailed study of such trees, we found populations of sucking pests in different densities and different fungal diseases in the second model
plot, the number of fungal diseases is relatively low, and on the contrary, the population of xylophages is the most abundant. Despite
this, the sanitary and ecological condition of trees on the second
model plot is satisfactory
-
санитарное состояние, декоративность, ксилофаг, филлофаг, болезни, патология, популяция, возраст, лесопатологическое исследование.
-
санитардык абалы, декоративдүүлүк, ксиловагдар, филлофагдар, илдеттер, патология, популяция, жаш курак, токой-патологиялык изилдөөлө.
-
sanitary condition, ornamental value, xylophage, phyllophage, diseases, pathology, population, age, forest pathology research.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Белекова Бурул Жанарбековна, Кыргызский
национальный университет им. Ж. Баласагына, г.
Бишкек, Кыргызская Республика, магистрант.
Токторалиев Биймырза Айтиевич, Национальная
академия наук Кыргызской Республики,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор
биологических наук, профессор, академик.
-
Белекова Бурул Жанарбековна, Ж.Баласагын
атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек
шаары, Кыргыз Республикасы, магистрант.
Токторалиев Биймырза Айтиевич, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, биология
илимдеринин доктору, профессор, академик.
-
Burul Belekova, Kyrgyz National University named
after Zh.Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic,
undergraduate student.
Biymyrza Toktoraliev, National Academy of Sciences of
the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
doctor of biological sciences, professor, academician.
Белекова Б.Ж., Токторалиев Б.А. САНИТАРНО-ЭКОЛОГИЧЕСКОЕ СОСТОЯНИЕ ТЯНЬШАНСКИХ ЕЛЕЙ (Picea Schrenkiana Fisch.et.Mey.) ПРОИЗРАСТАЮЩИХ В УЩЕЛЬЕ АЛА-АРЧА. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2023. №. 1. C. 74-78
|
