Жаңы саны

2024, №: 2

Кененирээк

Известия ВУЗов Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Алымбаев А.М.
  2. Алымбаев А.М.
  3. A. Alymbaev
Макаланын аты
  1. ДУАЛИСТИЧЕСКИЙ ХАРАКТЕР ТЕНГРИАНСТВА
  2. ТЕҢИР ДҮЙНӨТААНЫМЫНЫН ДУАЛИСТТИК МҮНӨЗҮ
  3. THE DUALISTIC NATURE OF TENGRIANISM
Аннотация
  1. До сих пор ученые, изучающие Угуз-хана как эпического героя, больше внимания уделяли его поздним версиям, написанным в XVI веке, и попытки глубоко изучить первоначальную версию отсутствовали. Когда мы, ученые, всегда говорим об Угуз хане, мы говорим о его как «кагане» и «герое», но мы не говорили о его как «бакшы» («кыдыр»), которое является одним из основных его качеств, описанных в тексте. Именно эта характеристика и «титул» приводят нас к предположению, что огузы были племенем ариев. Однако весь смысл в том, чтобы выйти за рамки предположения и найти его истину. В этой статье будет рассмотрен именно этот вопрос.
  2. Ушул мезгилге чейин Угуз хандын эпикалык каарман катары изилдешкен окумуштуулар, анын кийинки ХVI кылымда жазылган версияларына көбүрөк көңүл буруп, түп нускадагы вариантты терең изилдеп чыгуу аракеттери жеткиликтүү болгон эмес. Биз-окумуштуулар дайым Угуз хан тууралуу кеп кылып жатканда, анын “каган”, “баатыр” экени жөнүндө айтып, бирок тексте баяндалган анын эң башкы касиеттеринин бири болгон “бакшылык” (“кыдыр”) касиетин кеп кыла элекпиз. Анын дал ушул касиети жана “наамы”, бизди, огуздар арийлердин бир уруусу болгон окшойт деген болжолго алып барып такайт. Бирок, маселенин баары болжолдон ары жылып, анын чындыгын табууда турат. Бул макалада дал ошол маселе тууралу сөз козголот.
  3. Until now, scientists studying Uguz Khan as an epic hero have paid more attention to his later versions written in the XVI century, and there have been no attempts to study the original version more deeply. When we, scientists, talk about Uguz Khan, we talk about him as a "kagan" and a "hero", but we talk about him as a "Bakshi" ("kydyr"), which is one of his main qualities described in the text. These characteristics and the "title" lead us to the assumption that the Oguzes were a tribe of Aryans. The whole point is to go beyond the assumption and find its truth. This article will address this issue.
Негизги сөздөр
  1. Тенгри, Улкен, Эрлик, Кара хан, Угуз хан, Рашид ад-Дин, Абулгазы Бахадур, вселенная, космос, дух.
  2. Теңир, Үлкен, Эрлик, Кара хан, Угуз хан, Рашид ад-Дин, Абулгазы Бахадур, аалам, космос, дух.
  3. Tengri, Ulken, Erlik, Kara Khan, uguz Khan, Rashid al-Din, Abulgazi Bahadur, universe, space, spirit.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Алымбаев Абдрахман Мырзагулович, Национальная Академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат исторических наук, старший научный сотрудник.
  2. Алымбаев Абдрахман Мырзагулович, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы, Бишкек шаары., Кыргыз Республикасы, тарых илимдеринин кандидаты, улук илимий кызматкер.
  3. Abdrakhman Alymbaev, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of historical sciences, senior researcher.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/IVK.2022.45.557
  • Цитаталоо
  • Алымбаев А.М. ДУАЛИСТИЧЕСКИЙ ХАРАКТЕР ТЕНГРИАНСТВА. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2023. №. 1. C. 182-186