|
|
-
Анарбекова В.Э., Умуркулова Ч.Ж.
-
Анарбекова В.Э., Умуркулова Ч.Ж.
-
V. Anarbekova, Ch. Umurkulova
-
ЭР СОЛТОНОЙ – ВИДНЫЙ КЫРГЫЗСКИЙ БОРЕЦ С ДЖУНГАРСКИМИ ЗАХВАТЧИКАМИ
-
ЭР СОЛТОНОЙ – КАЛМАК БАСКЫНЧЫЛЫГЫНА КАРШЫ КҮРӨШТҮН КӨРҮНҮКТҮҮ БААТЫРЫ
-
ER SOLTONOY IS A PROMINENT KYRGYZ WRESTLER WITH THE DZUNGARIAN INVADERS
-
В данной статье через исторические материалы и тексты кыргызских поминальных песен рассматривается героическая жизнедеятельность кыргызского воина-предводителя Эр
Солтоноя, который боролся с внешними врагами кыргызского
народа Джунгарским ханством, с ойратами в период XVIIXVIII веков. Память об Эр Солтоное сохранилась во многом
благодаря кыргызскому народному фольклору, в том числе в
поминальных песнях. В этих же поминальных песнях описывается борьба всего кыргызского народа за свою независимость
вместе с братским казахским народом. События, описанные в
поминальных песнях, идут параллельно с реальными фактами
и в то же время дополняют, дают более яркую картину исторических событий. Этим и отмечается важность народного
фольклора, в том числе сохранившиеся в народной памяти поминальные песни.
-
Кыргыз элинин калмак баскынчылыгына каршы күрөштүн көрүнүктүү баатыры Талас өрөөнүнүн Чоң-Кошой деген
жеринде туулган Эр Солтонойдун эрдиктери эл арасында сакталып калган кошоктордун негизинде анализденет. Анткени,
кылымдык фольклордо элдин башынан кечирген тарыхы сакталган. Маселени ушул таризден караганда, калмак баскынчылыгынын тоноочул саясатына каршы бүтүндөй кыргыз элинин
мекенди коргоодогу патриоттук эрдиктери Эр Солтонойго
кошулган кошокто камтылган. Аны жубайы Жеткилең апа
жараткан, ошону менен катар кыргыз аялдарынын дагы эрдиктерин көрсөткөн. Жунгар хандыгына каршы казак-кыргыз
союзунун түзүлүшү, бирок казактардын согуш майданын таштап кеткендиги дагы сүрөттөлөт. Жалпы эле аркалык кыргыздарынын азаттыкка болгон күрөшү «улуу каргаша мезгили» деп аталып, черик башчы Эр Солтоной жетектегини элдик оозеки чыгармалардын негизинде тарыхый сереп берилди.
-
In this article, the author reveals, the heroic life of the Kyrgyz
warrior-leader Er Soltonoy through historical materials and texts
of Kyrgyz memorial songs, who fought with the external enemies of
the Kyrgyz people, the Dzungarian Khanate, with the Oirats during
the XVII-XVIII centuries. The memory of Er Saltonoy’s courage has
been preserved widely thanks to Kyrgyz folk folklore, including in
memorial songs. Er Soltonoy’s courage was show clearly in his
wife’s lamentation-Jetkileng Apa. Jetkileng Apa was also, hero in
its time and she was an example courageous woman of Kyrgyz
people. The same memorial songs describe the struggle of the entire
Kyrgyz people for their independence together with the fraternal
Kazakh people. It also describes the creation of the Kazakh-Kyrgyz
union, against the Dzungarian Khanate, but the Kazakhs left the
battlefield. In general, the liberation struggle of the Nourth (Arkalyk)
Kyrgyz was called "the period of the Great Catastrophe (the Great
Curse)" and a historical review was given based on oral folk legends
under the leadership of the Cherik leader Er Soltanoy.
-
кыргызский народ, патриотизм, калмыцкие завоеватели, Эр Султаной, батыр, Джунгарское ханство, меч, казахский народ.
-
кыргыз эли, мекенчилдик, калмак баскынчылары, Эр Солтоной, баатыр, Жунгар хандыгы, кылыч, казак эли.
-
Kyrgyz people, patriotism, Kalmyk conquerors, Er Soltonoy, batyr, Dzungarian khanate, sword, Kazakh people.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Анарбекова Венера Эркинбековна, Научноисследовательский медико-социальный институт,
г.Жалал-Абад, КР, кандидат исторических наук.
Умуркулова Чолпонай Жуманалиевна,
Международный университет им. К.Ш.
Токтомаматова, г.Жалал-Абад, Кыргызская
республика, преподаватель.
-
Анарбекова Венера Эркинбековна, Илимий-изилдөө
медициналык-социалдык институт, Жалал-Абад
шаары, Кыргыз Республикасы, тарых
илимдеринин кандидаты.
Умуркулова Чолпонай Жуманалиевна,
К.Ш.Токтомаматов атындагы Эл аралык
университети, Жалал-Абад шаары, Кыргыз
Республикасы, окутуучу.
-
Venera Anarbekova, Scientific Research Medical and
Social Institute, Zhalal-Abad, Kyrgyz Republic,
candidate of historical sciences.
Cholponai Umurkulova, International University named
after K.Toktomamatov, Zhalal-Abad, Kyrgyz
Republic, lecturer.
Анарбекова В.Э., Умуркулова Ч.Ж. ЭР СОЛТОНОЙ – ВИДНЫЙ КЫРГЫЗСКИЙ БОРЕЦ С ДЖУНГАРСКИМИ ЗАХВАТЧИКАМИ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2023. №. 1. C. 174-177
|
