|
|
-
Уметалиева Н.К., Шамшиев Б.Н.
-
Уметалиева Н.К., Шамшиев Б.Н.
-
N. Umetalieva, B. Shamshiev
-
ПЕРСПЕКТИВНЫЕ СОРТА КЛЕНА И ИХ ПЛОДОНОШЕНИЯ В ИСКУСТВЕННЫХ И ЕСТЕСТВЕННЫХ ЭКОСИСТЕМАХ КЫРГЫЗСТАНА
-
КЫРГЫЗСТАНДЫН ЖАСАЛМА ЖАНА ТАБИГЫЙ ШАРТТАРЫНДА АКЧЕЧЕК ДАРАГЫНЫН ТҮШҮМДҮҮЛҮГҮ ЖАНА ПЕРСПЕКТИВДҮҮ СОРТТОРУ
-
PROSPECTIVE VARIETIES OF MAPLE AND THEIR FRUITING IN ARTIFICIAL AND NATURAL CONDITIONS OF KYRGYZSTAN
-
При написании данной статьи были сопоставлены и оценены биологические и экологические характеристики кленов,
произрастающих в естественных и урбанизированных экосистемах Кыргызстана. Деревья клена в основном кустарниковые
и древовидные растения, которые любят тепло и богатую
почву. В то же время он обладает высокой устойчивостью к
холоду и промышленным газам. Изученные 3 вида клена отличаются друг от друга морфометрическими признаками. По
сравнению с деревьями, растущими в городской экосистеме и
естественных предгорьях, деревья в урбанизированной экосистеме относительно невелики, а их листья, цветы и крылья
немного отличаются по размеру. Кроме того, отклонений от
нормы при биоиндикационном анализе не было выявлено, что
показало относительную устойчивость клена в городской экосистеме. Эти деревья плодоносят раз в 3-4 года. Плодородие в
естественных экосистемах высокое. Он быстро выходит из
семени, и всходы быстро растут. Благодаря высокой декоративности и экологической устойчивости может использоваться в городском озеленении.
-
Бул макаланы жазууда Кыргызстандын табигый жана
урбанизацияланган экосистемаларында өскөн акчечек, же зараң бадал-дарактарынын биологиялык жана экологиялык өзгөчөлүгү салыштырылып баа берилди. Акчечек дарактары негизинен жылуулукту жана күрдүү топуракты сүйгөн бадал
жана дарак формасындагы өсүмдүк. Ошону менен бирге суукка, өндүрүштүк газдарга туруктуулугу жогору. Изилдөөгө
алынган акчечектердин 3 түрү бири-биринен морфометрикалык белгилери боюнча айрымаланат. Ал эми шаар экосистемасында жана табигый тоо этектеринде өскөн дарактарын
салыштырганда урбанизацияланган экосистемада салыштырмалуу дарагы жапыс, жалбырактары, гүлү жана канатчалары бир аз өлчөмү боюнча айрмаланды. Андан сырткары биоиндикациялык анализ жүргүзгөн кезде нормадан четөөлөр аныкталбады, бул болсо, акчечечктердин шаар экосистемасына салыштырмалуу туруктуу экендигин көрсөттү. Ал эми түшүм
байлоосу бул дарактарда жыл сайын болот жана ар бир 3-4-
жылы мол түшүм берет. Табигый экосистемада түшүмдүүлүгү жогору. Уругунан бат чыгып, көчөттөрү бат өсөт. Декоративдүүлугү жогору жана чөйрө шартына туруктуу келгендикен шаар ичин жашылдандырууда колдонсо болот.
-
When writing this article, the biological and ecological characteristics of maples growing in the natural and urbanized ecosystems of Kyrgyzstan were compared and evaluated. Maple trees are
mostly shrubby and treelike plants that love warmth and rich soil.
At the same time, it is highly resistant to cold and industrial gases.
The studied 3 species of maple differ from each other in morphometric features. Compared to trees growing in the urban ecosystem and
natural foothills, trees in the urban ecosystem are relatively small,
and their leaves, flowers, and wings vary slightly in size. In addition,
no deviations from the norm were found in the bioindicative analysis,
which showed the relative stability of maple in the urban ecosystem.
These trees bear fruit every 3-4 years. Fertility in natural ecosystems is high. It quickly comes out of the seed, and seedlings grow
quickly. Due to its high decorativeness and environmental sustainability, it can be used in urban landscaping.
-
клен, декоративность, вегетативное размножение, генеративное размножение, биоиндикация, озеленение.
-
акчечек, декоративдүүлүк, вегетивдик өрчүү, генеративдик өрчүү, биоиндикация, жашылдандыруу.
-
maple, ornamental, vegetative reproduction, generative reproduction, bioindication, landscaping.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Уметалиева Нускайым Кимсанбаевна,
Национальная Академия наук Кыргызской
Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика,
научный сотрудник.
Шамшиев Бакытбек Нуркамбарович, Ошский
технологический университет им. М.М.
Адышева, г. Ош, Кыргызская Республика, доктор
сельскохозяйственных наук, профессор.
-
Уметалиева Нускайым Кимсанбаевна, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, илимий
кызматкер.
Шамшиев Бакытбек Нуркамбарович,
М.М. Адышев атындагы Ош технологиялык
университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы,
айыл чарба илимдеринин доктору, профессор.
-
Nuskaiym Umetalieva, National Academy of Sciences
of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
researcher.
Bakytbek Shamshiev, Osh Technological University
named after M.Adyshev, Osh, Kyrgyz Republic,
doctor of agricultural sciences, professor.
Уметалиева Н.К., Шамшиев Б.Н. ПЕРСПЕКТИВНЫЕ СОРТА КЛЕНА И ИХ ПЛОДОНОШЕНИЯ В ИСКУСТВЕННЫХ И ЕСТЕСТВЕННЫХ ЭКОСИСТЕМАХ КЫРГЫЗСТАНА. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2023. №. 1. C. 94-97
|
