|
|
-
Ташибекова З.М., Байжигитова Н.Ч.
-
Ташибекова З.М., Байжигитова Н.Ч.
-
Z. Tashibekova, N. Bayjigitova
-
ИССЛЕДОВАНИЕ ПОЙКИЛОТЕРМНЫХ ПОЗВОНОЧНЫХ В ЗАПОВЕДНЫХ ЗОНАХ ТАЛАССКОЙ ДОЛИНЫ
-
ТАЛАС ӨРӨӨНҮНДӨГҮ КОРУККА АЛЫНГАН ЖЕРЛЕРДЕГИ ПОЙКИЛОТЕРМДИК ОМУРТКАЛУУЛАРДЫН ИЗИЛДЕНИШИ
-
EXPLORATION OF POIKILOTHERMIC VERTEBRATES IN THE PROTECTED AREAS OF THE TALAS VALLEY
-
Пойкилотермные животные (от греч. Poikilos изменчивость и therme тепло) температуру тела зависит от температуры внешей среды. К пойкилотермным животным относятся все беспозвоночные а также рыбы (Pices), земноводные
(Amphibia), пресмыкающиеся (Reptilia). Механизмы терморегуляции у холоднокровных несовершенны, что объяснятся пониженным уровнем обмена веществ, который примерно в 20-30
раз медленнее, чем у гомойотермных животных, и особенностями их нервной системы. Температура тела обычно на 1-2С
выше температуры окружающей среды или равна ей. Повышение температуры происходит в результате поглощения
солнечного тепла, тепла нагретых поверхностей или работы
мышц. На выход температуры внешней среды за пределы
предпочтительного диапазона холоднокровные реагируют
вхождением в состояние анабиоза, и за счет снижения энергозатрат переживают температурный стресс. Пойкилотермные (холоднокровные) животные не активны при низких температурах, а некоторые, и вовсе погибают.
-
Пойкилотермдик жаныбарлар – (грек тилинен которгондо Poikilos өзгөрмөлүүлүк жана therme жылуу) дененин
температурасы сырткы чөйрөнүнүн температурасынан көз
каранды. Пойкилотермдик жаныбарларга баардык омурткасыздар жана балыктар (Pices), жерде-сууда жашоочулар
(Amphibia), сойлоп жүрүүчүлор (Reptilia) кирет. Пойкилотермдик (муздак кандуу) жаныбарлар төмөнкү температурага активдүү эмес, кээ бирлери мындай шартта өлүмгө дуушар болушат. Муздак кандуу жаныбарлардын терморегуляциясынын
механизмдери жеткилең эмес, бул зат алмашуунун деңгээлинин төмөндөшү, гомойотермдүү жаныбарларга караганда
болжол менен 20-30 эсе жайыраак болушу жана алардын нерв
системасынын өзгөчөлүгү менен түшүндүрүлөт. Дене температурасы көбүнчө айлана-чөйрөнүн температурасынан 1-2С
жогору же ага барабар. Температуранын жогорулашы күндүн
ысыгын сиңирүүнүн, ысытылган беттердин жылуулугунун же
булчуңдардын иштешинин натыйжасында пайда болот. Айлана-чөйрөнүн температурасы тандалган чектен ашып кеткенде, муздак кандуу жаныбарлар анабиоз абалына кирип, энергия
чыгымын азайтып, температуралык стресске кабылышат.
Пойкилотермдүү (муздак кандуу) жаныбарлар төмөнкү температурада активдүү болбойт, ал тургай кээ бирлери өлөт.
-
Poikilothermnye animals – (from the Greek. Poikilos variability and therme heat) body temperature depends on the temperature
outside the environment. All non-vertebrates and also fish (Pices),
amphibians (Amphibia), and crustaceans (Reptilia) belong to the
poikilotherm animal. Poikilothermnye (cold-blooded) animals are
not active at low temperatures, and some of themare all die. The
mechanisms of thermoregulation in cold-blooded animals are imperfect, which is explained by a reduced level of metabolism, which
is about 20-30 times slower than that of homoiothermic animals,
and by the peculiarities of their nervous system. Body temperature
is usually 1-2C higher than the ambient temperature or equal to it.
An increase in temperature occurs as a result of the absorption of
solar heat, the heat of heated surfaces or the work of muscles. When
the ambient temperature goes beyond the preferred range, coldblooded animals react by entering a state of anabiosis, and by reducing energy costs they experience temperature stress. Poikilothermic (cold-blooded) animals are not active at low temperatures, and
some even die.
-
пойкилотермный, рыбы(Pices), земноводные ( Amphibia), пресмыкающиеся (Reptilia), флора, фауна, позвоночные, фаунистические.
-
пойкилотермдик, балыктар (Pices), жерде-сууда жашоочулар (Amphibia), сойлоп жүрүүчүлөр (Reptilia) флора, фауна, омурткалуулар, фаунистикалык.
-
poikilothermny, fish (Pices), aquatic (Amphibia), Resmilking (Reptilia), flora, fauna, vertebrates, faunistic.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Ташибекова Замира Мазеловна, Таласский
государственный университет, г.Талас,
Кыргызская Республика, кандидат
биологических наук, доцент.
Байжигитова Н.Ч., Таласский государственный
университет, г.Талас, Кыргызская Республика,
старший преподаватель.
-
Ташибекова Замира Мазеловна, Талас
мамлекеттик университети, Талас шаары,
Кыргыз Республикасы, биология
илимдеринин кандидаты, доцент.
Байжигитова Н.Ч., Талас мамлекеттик
университети, Талас шаары, Кыргыз
Республикасы, улук окутуучу.
-
Zamira Tashibekova, Talas State University,
Talas, Kyrgyz Republic, candidate of biological
sciences, associate professor.
N. Bayzhigitova, Talas State University, Talas,
Kyrgyz Republic, senior lecturer.
Ташибекова З.М., Байжигитова Н.Ч. ИССЛЕДОВАНИЕ ПОЙКИЛОТЕРМНЫХ ПОЗВОНОЧНЫХ В ЗАПОВЕДНЫХ ЗОНАХ ТАЛАССКОЙ ДОЛИНЫ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2022. №. 5. C. 41-43
|
