Жаңы саны

2023, №: 3

Кененирээк

Известия ВУЗов Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Тенирбердиев Н.К., Абдиева Н.И., Кузерова Ж.А.
  2. Тенирбердиев Н.К., Абдиева Н.И., Кузерова Ж.А.
  3. N. Tenirberdiev, N. Abdieva, Zh. Kuzerova
Макаланын аты
  1. ИЗМЕНЕНИЕ ПЛОДОРОДИЯ ОСНОВНЫХ ТИПОВ ПОЧВ ИСПОЛЬЗУЕМЫХ В ЗЕМЛЕДЕЛИИ АК-СУЙСКОГО И ТАЛАССКОГО РАЙОНОВ
  2. АК-СУУ ЖАНА ТАЛАС РАЙОНДОРУНДАГЫ ДЫЙКАНЧЫЛЫКТА ПАЙДАЛАНЫЛЫП ЖАТКАН НЕГИЗГИ ТОПУРАК ТИПТЕРИНИН АСЫЛДУУЛУГУНУН ӨЗГӨРҮШҮ
  3. CHANGES IN THE FERTILITY OF THE MAIN TYPES OF SOILS USED IN AGRICULTURE IN THE АK-SUU AND TALAS REGIONS
Аннотация
  1. Стало известно, что в процессе многолетней обработки пашни изменились основные показатели плодородия почв. Почвы этих территорий в течение долгого времени подвергались антропогенному воздействию. Из-за интенсивного ведения земледелия особенно в течение последних тридцати лет, продуктивность почв заметно изменились. Антропогенная деятельность выявила изменения гумуса, подвижных форм калия и фосфора, карбонатов в пахотных почвах по регионам и времени. Данные за 1992 год были получены из фондов Кыргызгипрозема. Они сопоставлены с нашими данными за 2018 год. В исследовании рассматриваются морфологические, химические и агрофизические изменения в почве, за 30 лет интенсивного земледелия и оценивается текущая экологическая ситуация данной территории (101-250 слов).
  2. Айдоо жерлердеги топурактарды узак убакытка иштетүүдɵ топурак асылдуулугунун негизги көрсөткүчтөрүнүн өзгөргөндүгү белгилүү болду. Берилген аймактардын топурактары узак убакыт бою антропогендик таасирлерге дуушар болуп келет. Өзгөчө акыркы отуз жылдын ичинде дыйканчылык жүргүзүү иши интенсивдүү жүрүп, топурак кыртышынын жана анын өндүрүмдүүлүгүнүн өзгөрүшү ачык байкалат. Антропогендик иш аракеттердин таасиринен айдоо жерлердеги топурактарда гумустун, калий менен фосфордун кыймылдуу формаларынын, карбонаттардын аймак жана мезгил боюнча өзгөрүшү аныкталды. 1992-ж. топурак жөнүндөгү маалыматтар Кыргызгипроземдин фондулук материалдарынан алынып, 2018-жылдагы өзүбүздүн маалыматтар менен салыштырып каралды. Бул иште 30-жылдын аралыгында өрөөндөгү топурактардын дыйканчылыкта интенсивдүү иштетилишинде топурактагы морфологиялык, химиялык жана агрофизикалык өзгөрүүлөр иликтенип, бүгүнкү күндөгү экологиялык абалына баа берилди (101-250 сɵз).
  3. It became known that in the process of long-term cultivation of arable land, the main indicators of soil fertility have changed. The soils of these territories have been exposed to anthropogenic impact for a long time. Due to intensive farming especially during the last thirty years, soil productivity has changed markedly. Anthropogenic activity has revealed changes in humus, mobile forms of potassium and phosphorus, carbonates in arable soils by region and time. Data for 1992 were obtained from the funds of kyrgyzgiprozem. They are compared with our data for 2018. The study examines morphological, chemical and agrophysical changes in the soil over 30 years of intensive farming and assesses the current ecological situation in the area.
Негизги сөздөр
  1. агроэкология, пашня, эрозия, почва, гумус, калий, азот, плодородие, земледелие, сельское хозяйства.
  2. агроэкология, айдоо жер, эрозия, топурак, гумус, калий, азот, асылдуулук, дыйканчылык, айыл чарба.
  3. agroecology, cultivated land, erosion, soil, humus, potassium and nitrogen, fertility, farming, agriculture.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Тенирбердиев Нурбек Казымалиевич, Кыргызский национальный университет имени Ж.Баласагына, г.Бишкек, Кыргызская Республика. Абдиева Нурлиза Исланбековна, Кыргызский государственный университет имени И.Арабаева, г.Бишкек, Кыргызская Республика, магистрант. Кузерова Жазгул Акыналыевна, Кыргызский государственный университет имени И.Арабаева, г.Бишкек, Кыргызская Республика, магистрант.
  2. Тенирбердиев Нурбек Казымалиевич, Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы. Абдиева Нурлиза Исланбековна, И. Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы. Кузерова Жазгул Акыналиевна, И. Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы.
  3. Nurbek Tenirberdiev, Kyrgyz National University by name of Zh. Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of geographical sciences, associate professor. Nurliza Abdieva, Kyrgyz State University by name of I.Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, undergraduate. Zhazgul Kuzerova, Kyrgyz State University by name of I.Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, undergraduate.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/IVK.2019.45.557
  • Цитаталоо
  • Тенирбердиев Н.К., Абдиева Н.И., Кузерова Ж.А. ИЗМЕНЕНИЕ ПЛОДОРОДИЯ ОСНОВНЫХ ТИПОВ ПОЧВ ИСПОЛЬЗУЕМЫХ В ЗЕМЛЕДЕЛИИ АК-СУЙСКОГО И ТАЛАССКОГО РАЙОНОВ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2022. №. 3. C. 67-69