Жаңы саны

2023, №: 3

Кененирээк

Известия ВУЗов Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Шеров Ш.Б., Таиров К.А.
  2. Шеров Ш.Б., Таиров К.А.
  3. Sh. Sherov, K. Tairov
Макаланын аты
  1. КЫРГЫЗСТАНДАГЫ 2005-ЖЫЛДАГЫ 24-МАРТ, 2010-ЖЫЛДАГЫ 7-АПРЕЛЬ ЖАНА 2020-ЖЫЛДАГЫ 6-ОКТЯБРЬ ОКУЯЛАРЫНЫН ОКШОШТУКТАРЫ ЖАНА ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
  2. КЫРГЫЗСТАНДАГЫ 2005-ЖЫЛДАГЫ 24-МАРТ, 2010-ЖЫЛДАГЫ 7-АПРЕЛЬ ЖАНА 2020-ЖЫЛДАГЫ 6-ОКТЯБРЬ ОКУЯЛАРЫНЫН ОКШОШТУКТАРЫ ЖАНА ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
  3. SIMILARITIES AND DIFFERENCES OF THE EVENTS OF MARCH 24, 2005, APRIL 7, 2010 AND OCTOBER 6, 2020 IN KYRGYZSTAN
Аннотация
  1. В статье рассматриваются три основных вопроса для анализа политических процессов в 30-летней истории Кыргызстана. Во-первых, почему только в Кыргызстане две революции и один переворот в Средней Азии. Вторая - сходство и различие между событиями 24 марта 2005 г., 7 апреля 2010 г. и 6 октября 2020 г. В-третьих, что мы можем и должны делать, чтобы предотвратить революционные движения и жить стабильной жизнью. Анализируя первый вопрос, учитывались данные, оставленные русскими путешественниками в конце ХХ - начале ХХ веков. В сравнительном анализе выявлены основные причины мартовской и апрельской революций и смены власти 6 октября 2020 года. При интерпретации третьего вопроса был кратко рассмотрен опыт стран Центральной Азии в построении демократии за последние 30 лет. Между тем переход от универсальной демократии к национально-демократической модели сместился в сторону авторитаризма.
  2. Макалада Кыргызстандын 30 жылдык тарыхындагы саясий жараяндарга талдоо жүргүзүү үчүн негизи үч суроо талкууга алынды. Биринчиси, эмне үчүн Борбор Азия өлкөлөрүнүн ичинен Кыргызстанда гана эки революция, бир жолку төңкөрүш болду. Экинчиси, 2005-жылдагы 24-март, 2010- жылдагы 7-апрель жана 2020-жылдагы 6-октябрь окуяларынын окшоштуктары жана өзгөчөлүктөрү. Үчүнчүсү, ыңклаптык кыймылдарды болтурбоо, туруктуу жашоо үчүн эмнелерди жасай алабыз жана жасаганга мажбурбуз. Биринчи суроого анализ жүргүзүүдө XIX к. аягы XX к башындагы орус саякатчылары калтырып кетишкен маалыматтар каралды. Ал эми март, апрель революцияларынын жана 2020-жылдын 6- октябрындагы бийлик алмашуунун негизги себептери салыштырмалуу анализге ылайык такталды. Үчүнчү суроону чечмелөөдө Борбордук Азия өлкөлөрүнүн акыркы 30 жыл аралыгындагы демократияны куруу тажрыйбалары учкай каралды. Бул аралыкта универсалдык демократиядан улуттук демократиялык модельге өтүү менен авторитаризмге багыт алышкандыгы белгиленди.
  3. The article discusses three main questions for the analysis of political processes in the 30-year history of Kyrgyzstan. First, why only Kyrgyzstan has two revolutions and one coup in Central Asia. The second is the similarities and differences between the events of March 24, 2005, April 7, 2010, and October 6, 2020. Third, what can and should we do to prevent revolutionary movements and live a stable life. Analyzing the first question, we took into account the data left by Russian travelers in the late XX - early XX centuries. The comparative analysis identifies the main reasons for the March and April revolutions and the change of power on October 6, 2020. In interpreting the third question, the experience of the Central Asian countries in building democracy over the past 30 years was briefly reviewed. Meanwhile, the transition from universal democracy to a national democratic model has shifted towards authoritarianism.
Негизги сөздөр
  1. Кыргызстан, демократия, революция, смена власти, Центральная Азия, универсал, модель, революция, сходство, особенности, кочевник.
  2. Кыргызстан, демократия, революция, бийлик алмашуу, Борбордук Азия, универсалдык, модель, төңкөрүш, окшоштуктар, өзгөчөлүктөр, көчмөн.
  3. Kyrgyzstan, democracy, revolution, change of power, Central Asia, universal, model, revolution, similarity, features, nomad.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Таиров Кубанычбек Абдилазизович, Баткенский государственный университет, г. Баткен, Кыргызская Республика, старший преподаватель.Шеров Шайирбек Бийжанович, Баткенский государственный университет, г. Баткен, Кыргызская Республика, кандидат исторических наук, доцент.
  2. Таиров Кубанычбек Абдилазизович, Баткен мамлекеттик университети, Баткен шаары, Кыргыз Республикасы, ага окутуучу. Шеров Шайырбек Бийжанович, Баткен мамлекеттик университети, Баткен шаары, Кыргыз Республикасы, доцент.
  3. Kubanychbek Tairov, Batken State University, Batken, Kyrgyz Republic, senior lecturer. Shayirbek Sherov, Batken State University, Batcen, Kyrgyz Republic, candidate of historical sciences, associate professor.
Pdf версиясы
DOI
  • DOI:10.26104/IVK.2019.45.557
  • Цитаталоо
  • Шеров Ш.Б., Таиров К.А. КЫРГЫЗСТАНДАГЫ 2005-ЖЫЛДАГЫ 24-МАРТ, 2010-ЖЫЛДАГЫ 7-АПРЕЛЬ ЖАНА 2020-ЖЫЛДАГЫ 6-ОКТЯБРЬ ОКУЯЛАРЫНЫН ОКШОШТУКТАРЫ ЖАНА ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2021. №. 3. C. 136-140