Научный журнал Кыргызстана

Курбонов А.Д.
Курбонов А.Д.
А. Kurbonov

СОТРУДНИЧЕСТВО УЗБЕКИСТАНА И ТАДЖИКИСТАНА В ОБЛАСТИ СОЗДАНИЯ ШКОЛЬНОЙ СИСТЕМЫ В 20-Е ГОДЫ XX ВЕКА
XX КЫЛЫМДЫН 20-ЖЫЛДАРЫНДАГЫ ӨЗБЕКСТАН МЕНЕН ТАЖИКСТАНДЫН МЕКТЕП СИСТЕМАСЫН ТҮЗҮҮДӨГҮ КЫЗМАТТАШТЫГЫ
COOPERATION OF UZBEKISTAN AND TAJIKISTAN IN THE 1920'S IN THE AREA OF BUILDING THE SCHOOLING SYSTEM

В статье рассказывается первые годы существования советской власти. Система народного образования сложилась в том виде, которую впоследствии назовут советской системой образования. Эта новая образовательная система не была лишена недостатков, но все же она позволила решить одну из главных социальных, задач новой власти - образование широких слоев населения за относительно короткий срок, приходилось начинать с устранения больших экономических трудностей, в атмосфере преодоления яростного сопротивления консервативных и реакционных сил. В этой статье использованные источники служат свидетельством практического значения исторического опыта советского школьного строительства 20-х годах XX века, направленного на широкое вовлечение масс в процесс созидания новой жизни, подъема их общей культуры и сознательности, развитие самодеятельности и инициативы. В решении проблемы кадров Таджикистану неоценимую помощь оказал Узбекистан. На его территории были созданы первые вузы, курсы, техникумы. На фоне острой нехватки учителей, полного отсутствия пригодных помещений, недоверии к советской школе со стороны населения быстрых результатов в этом направлении культурной революции быть не могло. Глобальная трансформация культуры стала неотъемлемой частью изменений в политической и социальной сферах. Резкий слом традиции всегда имеет как положительные, так и отрицательные последствия. Было бы несправедливым, грубым искажением исторической правды не отметить те глубокие перемены, которые происходили в результате братской помощи и сотрудничества в первые годы советской власти во всех сферах жизни народов окраины, их огромные успехи в строительстве национальной государственности, особенно в подготовке кадров; Таджикистан получал тысячи кадров по различным отраслям народного хозяйства.
Макалада пайдаланылган булактар XX кылымдын 20- жылдарында курулган жана элди жаңы жашоого сүңгүтүп, алардын аң-сезимдүүлүгүн, жалпы маданиятын жогорулаткан, ышкыбоздукту, демилгелүүлүктү өнүктүргөн советтик мектептердин тарыхый тажрыйбасынын практикалык маанисин чечмелейт. Өзбекстан жана Тажикстандын кадрлар маселесин чечүүдө баа жеткис жардамды көрсөткөн. Анын аймагында алгачкы ЖОЖдор, курстар, техникумдар ачылып түзүлгөн. Маданий төңкөрүштүн бул багыты боюнча тез жыйынтыктардын болбошу мугалимдердин жетишпестигине, окуу имараттарынын толук жарамсыздына, жоктугуна, калктын совет мектебине болгон ишенбөөчүлүгүнө байланыштуу эле. Маданияттын глобалдык трансформациясы саясий жана социалдык чөйрөдөгү өзгөрүүлөрдүн ажырагыс бөлүгүн түздү. Каада-салттардагы кескин бузулуулар жана өзгөрүүлөр оң таасирлерден сырт терс жыйынтыктарга алып келээри анык. Совет бийлигинин алгачкы жылдарында кызматташтыктын жана бир туугандык жардамдын негизинде элдердин жашоосундагы бардык чөйрөлөрүндө, тактап айтканда, улуттук мамлекеттүүлүктүн куралышы, өзгөчө, Тажикстандын эл чарбачылыгынын бардык тармактарынын миңдеген кадрлар менен камсыздалышы, кадрлардын даярдалышы боюнча чоң өзгөрүүлөргө кедергисин тийгизгендигин белгилебесек, тарыхый чындыкты кескин бурмалаган акыйкатсыздык болоорун белгилемекчибиз.
The sources used in this article serve as evidences of the practical significance of the historical experience of school construction in the soviet era in 1920s, aimed at the broad involvement of the masses in the process of creating a new life, raising their common culture and consciousness, developing self-activity and initiative. Uzbekistan provided invaluable assistance to Tajikistan in solving the issue of personnel training. The first universities, training courses, and technical schools were established on the territory of Tajikistan. In the conditions of serious shortage of teachers, a complete lack of suitable premises, and distrust of the population to the Soviet school, no fast results could be expected in this area of the cultural revolution. The global transformation of culture became an integral part of the changes in the political and social spheres. Any sharp break in the traditions always has both positive and negative consequences. It would be unfair, a gross distortion of the historical truth, to neglect the profound changes that occurred as a result of fraternal assistance and cooperation in the first years of the Soviet government in all spheres of life of the peoples of the country, their huge successes in building their national statehood, especially in personnel training; Tajikistan received thousands of trained personnel in various sectors of the national economy.

образование, обучение, школы, просветители, реформирование, коренные, религиозные, образованность.
билим берүү, окутуу, мектептер, агартуучулар, реформалоо, жергиликтүү, диний, билимдүүлүк.
education, training, schools, educators, reformation, indigenous, religious, education.

Курбонов Абдукаюм Давлятович, Баткенский государственный университет, Сулюктинский гуманитарно-экономический институт, г.Сулюкта, Кыргызская Республика, кандидат исторических наук, доцент.
Курбонов Абдукаюм Давлятович, Баткен мамлекеттик университети, Сүлүктү гуманитардык-экономикалык институту, Сүлүктү шаары, Кыргыз Республикасы, тарых илимдеринин кандидаты, доцент.
Abdukaum Kurbonov, Batken State University, Sulykta, Kyrgyz Republic, candidate of historical sciences, professor.

Жүктөө

DOI:10.26104/IVK.2019.45.557

Жаңы саны

2024, №: 2

Известия ВУЗов Кыргызстана

Журналдар

Байланышуу