|
|
-
Нурманов Ч.А., Боронбаева А.И., Ахмеджанов М.А.
-
Нурманов Ч.А., Боронбаева А.И., Ахмеджанов М.А.
-
Ch.A. Nurmanov, A.I. Boronbaeva, M.A. Akhmedzhanov
-
СЕРОЛОГИЧЕСКИЙ МОНИТОРИНГ ИНФЕКЦИОННОГО РИНОТРАХЕИТА СРЕДИ МОЛОДНЯКА КРУПНОГО РОГАТОГО СКОТА
-
ИЙРИ МҮЙҮЗДҮҮ МАЛДЫН МУЗООЛОРУНУН АРАСЫНДАГЫ ЖУГУШТУУ РИНОТРАХЕИТТИН СЕРОЛОГИЯЛЫК МОНИТОРИНГИ
-
SEROLOGICAL MONITORING OF INFECTIOUS RHINOTRACHEITIS AMONG YOUNG CATTLE
-
Ежегодно на территории Кыргызской Республики
(КР) фиксируются массовые респираторные болезни молодняка среди телят крупного рогатого скота (КРС). Так
как особенностью респираторных болезней является их
высокая контагиозность, они являются одной из основных
причин экономических потерь в скотоводстве, особенно в
производственных молочно-товарных фермах (МТФ). Данные заболевания негативно влияют на рост и развитие телят, снижают дальнейшую их продуктивность и в тяжёлых случаях вызывают гибель заболевших телят. Выздоровевшие телята становятся слабыми, отстают в росте от
других здоровых телят. Из-за длительного применения ветеринарных лекарственных препаратов и позднего развития телят ожидаются в зрелом возрасте недополучение
продукции от них. По литературным данным у телят регистрируются острые респираторные вирусные инфекции
(ОРВИ). Среди них наиболее распространен инфекционный
ринотрахеит КРС (ИРТ). В связи с этим своевременное
выявление возбудителей ОРВИ является актуальной задачей в ветеринарной вирусологии. В общей сложности
во время массового проявления респираторных инфекций
были отобраны 84 пробы сыворотки крови, в том числе от
24 животных Государственного учреждения «Образовательно-научно-инновационного центра» (ОНИЦ) и от 60
голов, принадлежащих ОсОО «Мис-сүт». С помощью иммуноферментного анализа (ИФА) были выявлены антитела
к вирусу ИРТ крупного рогатого скота. Всего методом
ИФА обнаружены специфические антитела к вирусу ИРТ
крупного рогатого скота, 58 % исследуемых проб. Исходя
из этого мы предполагаем, что в основном в данных хозяйствах ОРВИ вызываются респираторными вирусами (аденовирусная инфекция, респираторно-синцитиальная инфекция, парагрипп-3, инфекционный ринотрахеит и вирусная диарея).
-
Жыл сайын Кыргыз Республикасынын аймагында
ийри мүйүздүү малдын (ИММ) музоолорунун арасында малдын респиратордук оорулары катталат. Респиратордук
оорулардын өзгөчөлүгү алардын өтө жугуштуу экендиги
болгондуктан, алар мал чарбасында, айрыкча өндүрүштүк
сүт фермаларында (ӨСТ) экономикалык жоготуулардын
негизги себептеринин бири болуп саналат. Бул оорулар музоолордун өсүшүнө жана өнүгүшүнө терс таасирин тийгизип, алардын андан аркы өндүрүмдүүлүгүн төмөндөтүп,
оор учурларда, оорулуу музоолордун өлүмүнө алып келет.
Ооруп айыккан музоолор алсырап, башка дени сак музоолордон өсүүсү боюнча артта калат. Күчтүү ветеринардык
дары-дармектерди узак убакытка чейин колдонуудан
ошондой эле, музоолордун кеч өнүгүшүнөн улам, чоңойгондо
алардан продукция албай калуу коркунучу туулат. Адабий
маалыматтарга ылайык, курч респиратордук вирустук
инфекциялар (КРВИ) музоолордун респиратордук ооруларынын негизги козгогучтарынын бири болуп саналат. Алардын ичинен, көбүнчө ийри мүйүздүү малдын жугуштуу ринотрахеитти (ЖРТ) кездешет. Ушуга байланыштуу,
КРВИнин козгогучтарын өз убагында аныктоо ветеринардык вирусологиядагы кечиктирилгис милдети болуп саналат. Респиратордук оорулардын массалык түрдө пайда болуу учурунда жалпысынан "Билим берүү илимий-инновациялык борбору" мамлекеттик мекемесинен (БИИБ) (24 үлгү)
жана "Мис-Сүт" ЖЧКсынан (60 үлгү) 84 кан сывороткасы
алынды. Иммундук ферменттик анализдин (ИФА) жардамы менен изилдөө үчүн алынган үлгүлөрдөн жугуштуу ринотрахеиттин козгогучуна антителолор табылган.
Жалпысынан, ИФА ыкмасы колдонуу менен изилдөө жүргүзүүнүн жыйынтыгында, үлгүлөрдүн 58% дан ашыгын түзгөн жугуштуу ринотрахеиттин козгогучуна таандык антителолор аныкталды. Ушунун негизинде курч респиратордук вирустук инфекциясы (КРВИ) аталган чарбалардагы музоолордун жугуштуу ринотрахеитинен келип чыккан деп божомолдойбуз.
-
Every year in territory of the Kyrgyz Republic (KR), mass
respiratory diseases are recorded of among young calves
(cattle). Since a feature of respiratory diseases is their high contagiousness, they are one of the main causes of economic losses
in livestock breeding, especially in industrial dairy farms (DF).
These diseases negatively affect to the growth and development
of calves, reduce their further productivity and, in severe cases,
cause the death of sick calves. Recovered calves become weak,
lagging behind other healthy calves in growth. Due to the longterm use of potent veterinary drugs and the late development of
calves, it is expected that they will receive less products from
them in adulthood. According to literature data, acute respiratory viral infections (ARVI) are one of the main causative agents
of respiratory diseases in calves. Among them, the most common
is infectious bovine rhinotracheitis (IRT). In this regard, timely
detection of ARVI pathogens is an urgent task in veterinary
virology. In total, during the mass manifestation of respiratory
infections, 84 blood serum samples were taken from the State
Institution "Educational Scientific and Innovative Center"
(ESIC) (24 samples) and LLC "Mis-sut" (60 samples). Using enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA), antibodies to the
pathogen of IRT were detected. In total, with ELISA were detected specific antibodies to the causative agent of IRT, which
accounted for more than 58% of the total samples. Based on this,
we assume that ARVI are mainly caused by IRT in these farms.
-
респираторные болезни, инфекционный ринотрахеит, антитела, сыворотка крови, вирусы, телята, диагностика, респираторный, пробы.
-
респиратордук оорулар, инфекциялык ринтрахеит, антителолор, кандын сывороткасы, вирустар, музоолор, диагностика, респиратордук, сынамыктар.
-
respiratory diseases, infectious rhinotracheitis, antibodies, blood serum, viruses, calves, diagnostics, respiratory, tests.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Нурманов Чынгыз Абдыкадырович, Кыргызский
национальный аграрный университет им.
К.И.Скрябина, г.Бишкек, Кыргызская Республика,
младший научный сотрудник.
Боронбаева Аида Ильичевна, Кыргызский
национальный аграрный университет им.
К.И.Скрябина, г.Бишкек, Кыргызская Республика,
кандидат биологических наук.
Ахмеджанов Максат Ахмеджанович, Кыргызский
национальный аграрный университет им.
К.И.Скрябина, г.Бишкек, Кыргызская Республика,
старший научный сотрудник.
-
Нурманов Чынгыз Абдыкадырович, К.И. Скрябин
атындагы Кыргыз улуттук агрардык
университети, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы, кенже илимий кызматкер.
Боронбаева Аида Ильичевна, К.И. Скрябин
атындагы Кыргыз улуттук агрардык
университети, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы, биология илимдеринин
кандидаты.
Ахмеджанов Максат Ахмеджанович, К.И.
Скрябин атындагы Кыргыз улуттук агрардык
университети, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы, ага илимий кызматкер.
-
Chyngyz Nurmanov, Kyrgyz National Agrarian
University by name of K.Scriabin, Bishkek, Kyrgyz
Republic, junior researcher.
Aida Boronbaeva, Kyrgyz National Agrarian University
by name of K.Scriabin, Bishkek, Kyrgyz Republic,
candidate of biological sciences.
Maksat Akhmedzhanov, Kyrgyz National Agrarian
University by name of K.Scriabin, Bishkek, Kyrgyz
Republic, senior researcher.
Нурманов Ч.А., Боронбаева А.И., Ахмеджанов М.А. СЕРОЛОГИЧЕСКИЙ МОНИТОРИНГ ИНФЕКЦИОННОГО РИНОТРАХЕИТА СРЕДИ МОЛОДНЯКА КРУПНОГО РОГАТОГО СКОТА. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2020. №. 5. C. 27-31
|
