|
|
-
Солтобаева К.Б.
-
Солтобаева К.Б.
-
K.B. Soltobaeva
-
ВКЛАД ААЛЫ ТОКОМБАЕВА В ФОРМИРОВАНИИ ЛИТЕРАТУРНОЙ СКАЗКИ
-
ААЛЫ ТОКОМБАЕВДИН АДАБИЙ ЖОМОКТУН КАЛЫПТАНЫШЫНДАГЫ САЛЫМЫ
-
AALY TOKOMBAEV'S CONTRIBUTION IN FORMATION OF THE LITERARY FAIRY TALE
-
Формирование и переход на новый уровень литературной сказки тесно связаны с именами первых поэтов-писателей, основавших советскую литературу. Трудно представить их без Аалы Токомбаева. Произведение писателя
в данном жанре, такие как “Сказка о волшебнике” (позже
“Сирота и волшебник”), “Индус в поисках счастья”,
“Даат”, “Ответ мудреца”, “Тайна мелодии”, “Дорожная
сказка” и другие аналогичные произведения, были созданы
через трансформацию устных народных сказок. Однако в
связи с тем, что жанр народной сказки в то время не был
выделен в отдельный жанр, невозможно было определить
и выделить ни его фольклорную форму, ни литературную.
В связи с чем произведения данного жанра были опубликованы и как сказка, и как рассказ, поэма, легенда и другое.
Писатель трансформируя фольклорные сказки в литературные, в основном брал сюжеты известных сказок. В
русской фольклорной сказке “Бессмертный Кощей” Кощей
не умирает и все время превращается в разных существ.
Данный сюжет был рассмотрен как сюжет переходящей
сказки, и использован А.Токомбаевым через трансформацию в литературной сказке в стихотворной форме “Сирота и волшебник”. Литературная сказка “Индус в поисках
счастья” вышла в свет в 1947 году, когда Индия получила
независимость. Указанное произведение посвящена данному событию.
-
Адабий жомоктун калыптанып жаңы тепкичке кадам ташташы советтик адабиятты түптөгөн алгачкы
акын-жазуучулардын ысымы менен тыгыз байланыштуу.
Алардын катарын Аалы Токомбаевсиз элестеттүү мүмкүн
эмес. Жазуучунун бул жанрдагы “Сыйкырчы жөнүндө жомок” (кийин “Жетим менен сыйкырчы.) “Таалай издеген
индус”, “Даат”, “Акылмандын жообу”, “Күүнүн сыры”,
“Жол жомогу” жана башка ушул өңдүү чыгармалары элдик оозеки жомоктордун трансформацияланышы аркылуу
жаралганы айтылат. Бирок булар адабий жомок жанрынын ал учурда азыркыдай өзүнчө жанр катары аныктала
элек болгондуктан, анын фольклор эмес, же адабият эмес
болгон түрүн аныктоо мүмкүн эмес эле. Ошон үчүн бул
жанрдагы чыгармаларды бирде жомок, аңгеме, поэма, легенда жана башка болуп жарыяланып келгени каралат.
Жазуучу фольклордук жомокторду трансформациялап,
адабий жомокторго айлантууда көбүнчө элге кеңири белгилүү жомоктук сюжеттерди алышкандыгы көрсөтүлөт.
Орус элинде “Өлбөс Кощей” фольклордук жомогунда Кощейдин жаны чыкпай улам бир жандыкка, нерсеге айланышын көчмө жомоктук сюжетти катары карап аны
А.Токомбаев трансформациялап колдонуу менен “Жетим
менен сыйкырчы” деген ыр түрүндөгү адабий жомогун
жазганы андагы айырмачылыктар каралат. Ал эми “Таалай издеген индус” адабий жомогу Индия көз карандысыздыгын алган 1947-жылы жарык көргөнүн жана ага арналып жазылганы айтылат.
-
Formation and transition to the new level of the literary
fairy tale are closely connected with the names of the first poetwriters who based the Soviet literature. It is difficult to imagine
them without Aaly Tokombaev. The writer’s works in this genre,
such as "Tale of the wizard" (later "The orphan and the
wizard"), "The Hindu in the search of happiness", “Daat”, "The
answer of the wise man", "The mystery of a melody", "The road
fairy tale" and other similar works were created through transformation of oral national fairy tales. However it was impossible
to define and allocate neither its folklore form, nor literary form
because the genre of the national fairy tale was not allocated in
a separate genre at that time. In this connection works of this
genre were published both as the fairy tale, and as the story, as
the poem, as a legend and another. The writer transforming folklore fairy tales to literary fairy tales, generally took plots from
the famous fairy tales. The character Koschei from the Russian
folklore fairy tale "Koschei the Immortal", does not die and all
the time turns into different beings. This plot was considered as
a plot of the passing fairy tale and used by A. Tokombaev
through transformation in the literary fairy tale “The orphan
and the wizard” written in poetic form. The literary fairy tale
"The Hindu in the search of happiness" waspublished in 1947 when India gained independence. The specified work is dedicated to this event.
-
сказка, литературная сказка, трансформация, авторская сказка, кочующий сюжет, интерсюжет.
-
жомок, адабий жомок, трансформация, автордук жомок, көчмө сюжет, интерсюжет.
-
tale, literary tale, transformation, fairytale author, Akyns-writer, wandering plot, inter plot.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Солтобаева Клара Бактыгуловна, Кыргызский государственный университет
им.И.Арабаева, г.Бишкек, Кыргызская
Республика, старший преподователь.
-
Солтобаева Клара Бактыгуловна,
И.Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университети, Бишкек шаары,
Кыргыз Республикасы, ага окутуучусу.
-
Klara Soltobaeva, Kyrgyz state university by
name of I.Arabaev, Bishkek, Kyrgyz
Republic, lecturer.
Солтобаева К.Б. ВКЛАД ААЛЫ ТОКОМБАЕВА В ФОРМИРОВАНИИ ЛИТЕРАТУРНОЙ СКАЗКИ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2020. №. 3. C. 159-164
|
