|
|
-
Абдуллаева Р.А.
-
Абдуллаева Р.А.
-
R.A. Abdullaeva
-
МОРФОЛОГИЧЕСКИЕ, ФЕНОЛОГИЧЕСКИЕ И БИОМЕТРИЧЕСКИЕ ПОКАЗАТЕЛИ РАСТЕНИЯ ТАБАКА ПРИ ВОЗДЕЛЫВАНИИ ДЛЯ ПРОИЗВОДСТВА НИКОТИНА
-
ТАМЕКИ ӨСҮМДҮГҮНӨН НИКОТИНДИ ӨНДҮРҮҮ МАКСАТЫНДА ӨСТҮРҮҮДӨГҮ МОРФОЛОГИЯЛЫК, ФЕНОЛОГИЯЛЫК ЖАНА БИОМЕТРИК КӨРСӨТКҮЧТӨР
-
MORPHOLOGICAL, PHENOLOGICAL AND BIOMETRIC CHARACTERISTICS OF TOBACCO PLANTS IN CULTIVATION FOR THE PRODUCTION OF NICOTINE
-
При технологии возделывании табака для получения
никотина, некоторые агротехнические приемы изменяются и в особенности под влиянием влажности почвы, так
как в данной технологии влажность почвы составляет
40% от ПВ, поэтому возникает необходимость исследования изменения морфологических, фенологических и биометрических параметров. В настоящей статье рассмотрены изменения в вегетационный период следующих параметров табачного растения – приживаемости рассады,
количеству табачного растения в поле перед уборкой, количеству недоразвитых растений, высоты растений, количества листьев, длины и ширины листьев, и динамики цветения. Установлены, что морфологические, фенологические
и биометрические показатели растения табака крупнолистного скелетного сорта Талгарский 28, при возделывании на типичных староорошаемых сероземах, при влажности почвы 40% от ПВ и внесении удобрений N120, P120K120
чем при возделывании без удобрений для получения никотина. Установлено влияние и взаимосвязь цветения растений
табака с ростом, развитием и интенсивностью увеличения
веса целого растения, его надземной части и корневой
системы, независимо от вариантов внесения удобрений или
без удобрения. Интересная закономерность наблюдается с интенсивностью цветения растения табака при пониженных нормах влажности почвы, цветение в варианте без
удобрения наступает раньше и его интенсивность выше и
сохраняется до полного цветения растения. И когда в этом
варианте без удобрений она достигает 100%, то в варианте с удобрением всего 80% и только через 10 дней, происходит выравнивание обеих вариантов, увеличению размеров листьев табака то есть продолжается рост и развития растения табака и в связи с чем процесс цветения происходит позже.
-
Никотинди алуу үчүн тамекини өстүрүүнүн технологиясында кээ бир агротехникалык ыкмалар,айрыкча нымдуу топурактын таасири астында өзгөрүп турушат, анткени бул технологияда топурактын нымдуулугу ПВдан
40%ды түзөт. Ошондуктан морфологиялык, фенологиялык
жана биометрикалык параметрлеринин өзгөрүүлөрүн
изилдөөнүн зарылдыгы пайда болууда. Бул макалада тамеки өсүмдүгүнүн вегетациялык мезгилиндеги көчөттүн байыр алуусу, жыйноо астында талаадагы тамеки өсүмдүгүнүн саны, жетилбеген өсүмдүктөрдүн саны, өсүмдүктөрдүн бийиктиги, жалбырактардын саны, жалбырактардын
узундугу жана кеңдиги, гүлдөөнүн динамикасы деген параметрлери каралды. Никотинди алуу үчүн жер семирткичтерсиз өстүрүүгө караганда, топурактын ПВдан 40%
нымдуулугунда, эски сугат боз топурактуу жерлерде өстүрүүдө жана N120, P120, K120 жер семирткичтерин кошууда
ири жалбырактуу Талгар-28 скелеттик сортундагы тамеки өсүмдүгүндө морфологиялык, фенологиялык жана биометрикалык көрсөткүчтөрдүн өзгөргөндүгү аныкталды.
Жер семирткичтин кошулган же кошулбаган варианттарына байланышсыз, тамеки өсүмдүктөрүнүн гүлдөшү бүтүндөй өсүмдүктүн, анын жер үстүндөгү бөлүгүнүн жана
тамыр системасынын салмагынын өнүгүшүнө жана көбөйүшүнүн интенсивдүүлүнө, өсүүсүнө болгон таасир
этүүсү жана карым-катышы эле белгиленди. Топурактын
нымдуулугунун төмөндөгөн ченемдеринде тамеки өсүмдүгүнүн гүлдөөсүнүн интенсивдүүлүгүндө кызыктуу мыйзамченемдүүлүк байкалат, жер жемирткич жок вариантында
эрте гүлдөө башталат жана анын интенсивдүүлүгү жогору болуп, өсүмдүктүн толук гүлдөп бүтүшүнө чейин сакталат. Жер семирткичтер жок вариантында ал 100%га, жер
семирткич бар вариантында араң 80%га жетет жана 10
күндөн киийн гана эки вариантта бири бирине тең келүү,
тамекинин жалбырактарынын көбөйүүсү жүрөт, т.а. тамеки өсүмдүгүнүн өсүүсү жана өнүгүүсү уланат, ушуга
байланыштуу гүлдөө жараяны кеч жүрөт.
-
With the technology of cultivating tobacco to produce nicotine, some agricultural practices change, and especially
under the influence of soil moisture, since in this technology soil
moisture is 40% of the PV, so there is a need to study changes
in morphological, phenological and biometric parameters. This
article discusses changes in the growing season of the following
parameters of a tobacco plant – survival seedlings, the number
of tobacco plants in the field before harvesting, the number of
underdeveloped plants, plant height, number of leaves, leaf
length and width, and flowering dynamics. It was established
that morphological, phenological and biometric indicators of tobacco plants of large-leaved skeletal origin 28, when compensated in typical old-irrigated serozems, with a soil moisture of
40% rom PV and fertilizer N120, P120K120 than when cultivated without fertilizer to produce nicotine. The influence and
relationship of flowering tobacco plants with growth, weight
gain, expansion and the intensity of the weight gain of the whole
plant, its aerial parts and root system, regardless of fertilizer
application options or without fertilizer. An interesting pattern
is observed with the intensity of flowering plants tobacco plants
with color intensity reduced rates of soil moisture, flowering in
the variant without fertilizer occurs earlier and its intensity is
higher and persists until the plant blooms completely. In addition, when in this version without fertilizers it reaches 100%,
then in the variant with fertilizer only 80% and only after 10
days, both options are aligned, the size of the tobacco leaves increases, that is, the growth and development of the tobacco plant
continues and, therefore, the flowering process happens later
-
почва, влажность, никотин, уравнение, сероземы, приживаемость, высота растений длина листьев, ширина листьев, количество листьев.
-
топурак, нымдуулук, никотин, тең келүү, боз жерлер, байыр алуучулук, өсүмдүктөрдүн бийиктиги, жалбырактардын узундугу, жалбырактардын кеңдиги, жалбырактардын саны.
-
soil, moisture, nicotine, equation, gray soil, survival, plant height, leaf length, leaf width, number of leaves.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Абдуллаева Рахат Айбековна, Узгенский институт
технологии и образования, г.Узген, Кыргызская
Республика, аспирант.
-
Абдуллаева Рахат Айбековна, Өзгөн технология
жана билим берүү институту, Өзгөн шаары,
Кыргыз Республикасы, аспирант.
-
Rakhat Abdullaeva, Uzgen Institute of Technology
and Education, Uzgen, Kyrgyz Republic,
postgraduate student.
Абдуллаева Р.А. МОРФОЛОГИЧЕСКИЕ, ФЕНОЛОГИЧЕСКИЕ И БИОМЕТРИЧЕСКИЕ ПОКАЗАТЕЛИ РАСТЕНИЯ ТАБАКА ПРИ ВОЗДЕЛЫВАНИИ ДЛЯ ПРОИЗВОДСТВА НИКОТИНА. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2018. №. 11. C. 90-98
|
