|
|
-
Самигуллина А.Э., Торегельдиева Ч.Б.
-
Самигуллина А.Э., Торегельдиева Ч.Б.
-
A.E. Samigullina, Ch.B. Toregeldieva
-
ЭКОЛОГИЧЕСКАЯ СИТУАЦИЯ В ГОРОДЕ БИШКЕК: КРАТКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА С ПОЗИЦИЙ РИСКОВ ДЛЯ ЗДОРОВЬЯ
-
БИШКЕК ШААРЫНДАГЫ ЭКОЛОГИЯЛЫК ЖАГДАЙ: ДЕН СООЛУК ҮЧҮН ТОБОКЕЛДИК ПОЗИЦИЯСЫНАН КЫСКАЧА МҮНӨЗДӨМӨ
-
THE ECOLOGICAL SITUATION IN BISHKEK: A BRIEF DESCRIPTION FROM THE STANDPOINT OF HEALTH RISKS
-
Исследования, посвященные изучению экологической
ситуации в зонах проживания населения являются актуальными и перспективными во всем мире. Для столицы
Кыргызской Республики характерен процесс динамичного
развития урбанизации, который сопровождается изменением экосистемы города. Целью данного исследования стало изучение экосистемы города Бишкек для дальнейшей
оценки экологических рисков репродуктивного здоровья.
Материал и методы: проведено поперечное исследование
на базе Национального центра охраны материнства и детства Министерства Здравоохранения Кыргызской Республики, путем оценки официальных данных экологического
мониторинга атмосферного воздуха. В результате полученных данных установлено, что столица Кыргызской Республики имеет высокий уровень загрязнения атмосферного
воздуха за счет различных антропогенных факторов. В
воздушном бассейне центральной части города содержание загрязнителей воздуха статистически значимо выше в
сравнении с южной частью (р<0,001). Значения всех загрязнителей воздуха за изучаемый период статистически значимо выше в центре города (р<0,001). Переход национальных стандартов от мониторинга отдельных загрязнителей к единой, рекомендованной Всемирной Организацией
Здравоохранения (ВОЗ), позволит сопоставлять полученные данные с мировой тенденцией. Содержание взвешенных частиц РМ2,5 в южной части города составляет 22
мкг/м³, для центра столицы характерно превышение показателя в 1,8 раз (63 мкг/м³), р<0,001. Доказано превосходство индивидуальных доз поглощения загрязнителейатмосферного воздуха в условиях экологического неблагополучного центра города, р<0,001.
-
Калктын жашаган аймактарында экологиялык абалды изилдөөгө арналган изилдөөлөр дүйнө жүзү боюнча актуалдуу жана келечектүү болуп саналат. Кыргыз Республикасынын борбору үчүн урбанизациянын динамикалык
өнүгүү процесси мүнөздүү, ал шаардын экосистемасынын
өзгөрүшү менен коштолот. Бул изилдөөнүн максаты Бишкек шаарынын экосистемасын репродуктивдүү саламаттыктын экологиялык тобокелдиктерин андан ары баалоо
үчүн изилдөө болуп калды. Материал жана ыкмалар: атмосфералык абага экологиялык мониторинг жүргүзүүнүн
расмий маалыматтарын баалоо жолу аркылуу Кыргыз
Республикасынын Саламаттыкты сактоо министрлигинин Эне жана баланы коргоо Улуттук борборунун базасында кайчылаш изилдөөлөр жүргүзүлдү. Алынган маалыматтардын натыйжасында Кыргыз Республикасынын борбору
ар кандай антропогендик факторлордун эсебинен атмосфералык абанын булгануусу жогорку деңгээлде экендиги
белгиленген. Шаардын борбордук бөлүгүнүн аба бассейнинде абаны булгагычтардын камтылышы түштүк бөлүгүнө
салыштырмалуу статистика жагынан жогору (p<0,001).
Шаардын борборунда изилденген мезгил ичинде бардык аба
булгоочу заттардын мааниси статистикалык жагынан
жогору (р<0,001). Улуттук стандарттардын айрым булгоочу заттардын мониторингинен бирдиктүүгө өтүүсү
Дүйнөлүк Саламаттык Сактоо Уюму (ДССУ) сунуш кылгандай, ал алынган маалыматтарды дүйнөлүк тенденцияга
салыштырууга мүмкүндүк берет. Шаардын түштүк бөлүгүндө РМ2,5 өлчөнгөн бөлүкчөлөрдүн курамы 22 мкг/м 3түзөт, борбордун борбору үчүн көрсөткүчтүн 1,8 эсе (63
мкг/м3), р<0,001 ашып кетиши мүнөздүү. Шаардын экологиялык жайсыз борборунун шарттарында атмосфералык абаны булгоочулардын жеке дозасынын көптүгү далилденди, р<0,001.
-
Studies devoted to the study of the environmental situation
in the areas of population are relevant and promising around
the world. The capital of the Kyrgyz Republic is characterized
by the dynamic development of urbanization, which is accompanied by changes in the ecosystem of the city. The aim of this study
was to study the ecosystem of Bishkek for further assessment of
environmental risks of reproductive health. Material and methods: a cross-sectional study was carried out on the basis of the
National center for maternal and child health of the Ministry of
Health of the Kyrgyz Republic, by assessing the official data of
environmental monitoring of atmospheric air. As a result of the
data obtained, it was established that the capital of the Kyrgyz
Republic has a high level of air pollution due to various anthropogenic factors. In the air basin of the Central part of the city,
the air pollution content is statistically significantly higher in
comparison with the southern part (p<0.001). The values of all
air pollutants during the study period are statistically significantly higher in the city centre (p<0.001). The transition of
national standards from the monitoring of individual pollutants
to a single one recommended by the world Health Organization
(who) will allow comparing the data obtained with the global
trend. The content of suspended particles PM2. 5 in the southern
part of the city is 22 µg/m3, for the center of the capital is
characterized by an excess of 1.8 times (63 µg / m3), p<0.001.
Proven the superiority of individual doses absorption of air
pollutants in terms of environmental adverse molochnogo city
centre, p<0.001.
-
атмосферный воздух, загрязнители атмосферного воздуха, взвешенные частицы, индивидуальные дозы поглощения, стандарты оценки, здоровье, токсикологические исследования, различные заболевания.
-
атмосфералык аба, атмосфералык абаны булгоочу заттар, таразаланган бөлүкчөлөр, жеке жутуу дозасы, баалоо стандарттары, ден соолук, токсикологиялык изилдөөлөр, ар түрдүү оорулар.
-
atmospheric air, air pollutants, particulate matter, individual dose acquisitions, valuation standards, health, toxicological research, a variety of disease.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Самигуллина Альфия Эльдаровна, Национальный
центр охраны материнства и детства, г.Бишкек,
Кыргызская Республика, доктор медицинских наук,
профессор.
Торегельдиева Чолпон Бокотаевна, Национальный
центр охраны материнства и детства, г.Бишкек,
Кыргызская Республика, соискатель.
-
Самигуллина Альфия Эльдаровна, Эне жана баланы
коргоо Улуттук борбору, Бишкек шаары,
Кыргыз Республикасы, медицина илимдеринин
доктору, профессор.
Торегельдиева Чолпон Бокотаевна, Эне жана
баланы коргоо Улуттук борбору, Бишкек шаары,
Кыргыз Республикасы, изденүүчү.
-
Alfiya Samigullina, National center for maternal and
child health, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of
medical sciences, professor.
Cholpon Toregeldieva, National center for maternal and
child health, Bishkek, Kyrgyz Republic, applicant.
DOI:10.26104/IVK.2019.45.557
Самигуллина А.Э., Торегельдиева Ч.Б. ЭКОЛОГИЧЕСКАЯ СИТУАЦИЯ В ГОРОДЕ БИШКЕК: КРАТКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА С ПОЗИЦИЙ РИСКОВ ДЛЯ ЗДОРОВЬЯ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2019. №. 6. C. 56-63
|
