|
|
-
Койчубек кызы А., Чекиров К.Б.
-
Койчубек кызы А., Чекиров К.Б.
-
Koichubek kyzy А., K.B. Chekirov
-
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЯЧМЕНЯ КАК ТЕСТ-ОБЪЕКТА В ИЗУЧЕНИИ МУТАГЕННОСТИ ПЕСТИЦИДОВ
-
ПЕСТИЦИДДЕРДИН МУТАГЕНДҮҮЛҮГҮН ИЗИЛДӨӨДӨ АРПА ӨСҮМДҮГҮНҮН ТЕСТ-ОБЪЕКТ КАТАРЫ КОЛДОНУЛУШУ
-
USE OF BARLEY AS A TEST OBJECT IN THE STUDY OF THE MUTAGENICITY OF PESTICIDE
-
В последние годы в сельском хозяйстве в целях повышения зерновых культур, а также для борьбы с вредителями и с сорняками широко используются пестициды.
Производство и использование пестицидов загрязняя экосистему, вызывают потенциальные риски для здоровья населения. Многие виды пестицидов способны вызвать мутацию хромосом или нарушение ДНК клетки у разных организмов. В последние годы особое внимание уделяется на
исследование среды, которая загрязнена пестицидами.
Сельскохозяйственные растения, из них, зерновые культуры являются хорошими материалами для мониторинга
генетических исследований загрязнителей окружающей
среды. В статье дан краткий обзор научных данных об использовании ячменя и других видов растений, подтверждающих генотоксичность пестицидов для живых организмов.
-
Акыркы жылдары айыл-чарбасында дан өсүмдүктөрүнүн түшүмдүүлүгүн жогорулатуу максатында, ошондой
эле зыянкечтерге, отоо чөптөргө каршы күрөшүү үчүн пестициддер кеңири колдонулууда. Пестициддерди өндүрүү
жана колдонуу агроэкосистемага таасир этүү менен калктын ден соолугу үчүн да потенциалдуу кооптуулуктарды
жаратат. Пестициддердин көпчүлүк түрлөрү хромосомалык мутацияларды же түрдүү организмдердин клеткаларынын ДНКсында бузулууларды чакырууга жөндөмдүү. Бул
химиялык препараттар өсүмдүктүн курамына жана жер
кыртышына өтүү менен азык чынжыры аркылуу адамдын
жана жаныбарлардын организмдерине да өтөт. Ошол себептүү азыркы учурда курчап турган чөйрөнүн пестициддер менен булгануусун изилдөөлөргө өзгөчө көңүл бурулууда.
Айыл чарба өсүмдүктөрү, анын ичинен дан өсүмдүктөрү
чөйрөнү булгагычтарга карата мониторингдөө үчүн генетикалык талдоолорду жүргүзүүдө баалуу объект болуп
саналат. Макалада арпа өсүмдүгүн жана башка өсүмдүк
түрлөрүн колдонуу менен пестициддердин жандуу организмдер үчүн генотоксикалуулугун тастыктаган илимий
маалыматтардын кыскача маалыматы берилген.
-
In recent years, pesticides have been widely used in
agriculture for the purpose of raising crops, as well as for
controlling pests and weeds. The production and use of
pesticides contaminating the ecosystem causes potential risks to
public health. Pesticides can cause mutagenic effects, mutation
of chromosomes or disruption of DNA cells in different organisms. In recent years, special attention has been paid to the
study of the environment that is polluted with pesticides. Agricultural plants, including grain crops, are good materials for
monitoring genetic studies of environmental pollutants. The
article provides a brief review of scientific data on the use of
barley and other plant species, confirming the genotoxicity of
pesticides for living organisms.
-
растения, пестициды, сорняки, генотоксичность, мутагенность, хромосомные аберрации, различные организмы.
-
өсүмдүктөр, пестициддер, отоо чөп, генотоксикалуулук, мутагендүүлүк, хромосомалык аберрациялар, түрдүү организмдер.
-
plants, pesticides, weeds, genotoxicity, mutagenicity, chromosomal aberrations, various organisms.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Койчубек кызы Айсулуу, Кыргызско-Турецкий
университет «Манас», г.Бишкек,
КР, отделении Биологии, магистрант.
Чекиров Кадырбай Бекбалаевич, КыргызскоТурецкий университет «Манас», г.Бишкек,
Кыргызская Республика, отделении Биологии,
кандидат биологических наук, доцент.
-
Койчубек кызы Айсулуу, Кыргыз-Түрк «Манас»
университети, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы, Биология бөлүмү, магистрант.
Чекиров Кадырбай Бекбалаевич, Кыргыз-Түрк
«Манас» университети, Бишкек шаары,
Кыргыз Республикасы, Биология бөлүмү,
биология илимдеринин кандидаты, доцент.
-
Koichubek kyzy Аisuluu, Kyrgyz-Turkish University
«Manas», Bishkek, Kyrgyz Republic, master
student.
Kadyrbay Chekirov, Kyrgyz-Turkish University
«Manas», Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of
biological sciences, associate professor.
DOI:10.26104/IVK.2019.45.557
Койчубек кызы А., Чекиров К.Б. ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЯЧМЕНЯ КАК ТЕСТ-ОБЪЕКТА В ИЗУЧЕНИИ МУТАГЕННОСТИ ПЕСТИЦИДОВ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2019. №. 6. C. 23-26
|
