Жаңы саны

2023, №: 3

Кененирээк

Известия ВУЗов Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Момуналиев С.М., Камчыбекова А.Б.
  2. Момуналиев С.М., Камчыбекова А.Б.
  3. S.M. Momunaliev, A.B. Kamchybekova
Макаланын аты
  1. ЛЕКЦИИ ПО ИЗУЧЕНИЮ РОМАНА ЧИНГИЗА АЙТМАТОВА «КОГДА ПАДАЮТ ГОРЫ» (или основные вопросы, которые необходимо рассмотреть в школьной лекции)
  2. ЧЫНГЫЗ АЙТМАТОВДУН «ТООЛОР КУЛАГАНДА» РОМАНЫН ОКУТУУДАГЫ ЛЕКЦИЯ (же мектеп лекциясында көңүл бөлүүчү негизги маселелер)
  3. LECTURES ON THE STUDY OF THE NOVEL BY CHINGIZ AITMATOV «WHEN THE MOUNTAINS FALL DOWN» (or the main questions that need to be consider in a school lecture)
Аннотация
  1. В статье затронута одна из актуальных проблем современности – проблема нравственного воспитания молодежи в семье. Произведения великого писателя современности Ч.Айтматова, безусловно, считаются общечеловеческой духовной ценностью. Об этом очень много писали ученые-литературоведы, писатель и сам писал в своих статьях, отмечена значимость идей в духовном развитии подрастающего поколения. В произведениях писателя: «Ранние журавли», «Гүлсарат», «Белый пороход», «Тополек мой в красной косынке», «Материнское поле», «Плаха», «Когда падают горы», «И дольше века длится день» нравственные ценности должен прививать на примере айтматовских произведений в детях, а также у взрослых. Через образа Абуталипта в романе «И дольше века длится день», можно узнать о ценностях семьи, нравственности учителей, писатель формулирует все новые и новые социальные, психологические, общечеловеческие проблемы, волнующие современность.
  2. Макалада мектеп лекциясында мугалим көңүл буруучу маселер жөнүндө сөз кылынат. Ч.Айтматовдун чыгармаларынын аталышына, каармандарынын ысымдарына көңүл коюп карап көрсөк, анда көркөм туундуну башынанаягына чейин бириктирген ниет-идея катылганын баамдоого болот. “Тоолор кулаганда” - бул улуу жазуучунун даанышмандыгынын дагы бир далили. Мында сөз тоолор жөнүндө гана эмес, башка көзгө көрүнүп, көрүнбөгөн нерселер жөнүндө жүрүп жаткандыгы дароо баамга урунат. Негизи, чыгармадагы окуя тоо арасында жашаган адамдар жөнүндө жүрөт. Бул − чыгарманын түз мазмуну. Бирок, кеп бир эле тоолор, тоолордун арасында бир айылда жашаган адамдар жөнүндө эмес, адамзаттын турмушундагы олуттуу маселелер жөнүндө жүрүп жаткандыгын чыгарманы үңүлүп, сүңгүп окуган окурман дароо туят. Ч.Айтматовдун улуулугу − болуп өткөн жана болуп жаткан окуяларды гана эмес, болочокто болуучу окуяларды да алаканга салгандай көрө билгенинде жана аны өз чыгармасында окурмандын көз алдына таамай да, элестүү да, ынанымдуу да тартып бере алгандыгында. Аны романдагы: “Жардам берер Жараткан, сен кайдасың? Айтчы эмне кылыш керек? Каргыш алгырдын бизнеси адамдарды да, жырткычтарды да бир түйүнгө, ооба, өлүмдүн бир гана чие түйүнүнө байлап салды го, базар экономикасы адамдардын акылы менен дилин, адеби менен ыйманын да басып алды”, - деген сүйлөмдөр ырастап турат.
  3. The article touches upon one of the urgent problems of our time – the problem of moral education of young people in the family. The works of the great writer of our time CH. Aitmatov, of course, are considered a universal spiritual value. This is very much written by literary scholars; the writer himself wrote in his articles, noted the importance of ideas in the spiritual development of the younger generation. In the works of the writer: "Early cranes", "Gulsarat", "White doorstep", "my poplar in a red kerchief", "Mother field", "Scaffold", "When mountains fall", "And the day lasts longer than a century" moral values should be instilled on the example of Aitmatov's works in children and adults. Through the image of Abutalip in the novel "a day lasts Longer than a century", you can learn about the values of the family, the morality of teachers, the writer formulates more and more new social, psychological, human problems that concern the present
Негизги сөздөр
  1. роман «Когда падают горы», лекция, образование, метод, идея, нрава, этика, глобализация, обшество.
  2. “Тоолор кулаганда” романы, лекция, билим берүү, метод, идея, ыйман, адеп, ааламдашуу, коом.
  3. Chyngyz Aitmatov's novel "Mountains fall", lecture, education, method, idea, morality, ethics, globalization, community.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Момуналиев С.М., Ошский государственный университет, г.Ош, Кыргызская Республика, доктор педагогических наук, профессор. Камчыбекова А.Б., Ошский государственный университет, г.Ош, Кыргызская Республика, преподаватель.
  2. Момуналиев С.М., Ош мамлекеттик университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, педагогика илимдеринин доктору, профессор. Камчыбекова А.Б., Ош мамлекеттик университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу.
  3. S. Momunaliev, Osh humanitarian pedagogical Institute, Osh, Kyrgyz Republic, сandidate of pedagogical sciences, professor. A. Kamchybekova, Osh humanitarian pedagogical Institute, Osh, Kyrgyz Republic, lecturer.
Pdf версиясы
DOI
  • DOI:10.26104/IVK.2019.45.557
  • Цитаталоо
  • Момуналиев С.М., Камчыбекова А.Б. ЛЕКЦИИ ПО ИЗУЧЕНИЮ РОМАНА ЧИНГИЗА АЙТМАТОВА «КОГДА ПАДАЮТ ГОРЫ» (или основные вопросы, которые необходимо рассмотреть в школьной лекции). Известия ВУЗов Кыргызстана. 2019. №. 4. C. 84-89