Научный журнал Кыргызстана

Сыдыкова Ч.Т., Махаматжан кызы К.
Сыдыкова Ч.Т., Махаматжан кызы К.
Ch.T. Sydykova, Makhamatzhan kyzy K.

РУССКИЕ И ТУРЕЦКИЕ СОМАТИЧЕСКИЕ ФРАЗЕОЛОГИЗМЫ С КОМПОНЕНТОМ «СЕРДЦЕ»
«ЖҮРӨК» КОМПОНЕНТИН КАМТЫГАН ОРУСЧА ЖАНА ТҮРКЧӨ СОМАТИКАЛЫК ФРАЗЕОЛОГИЗМДЕР
SOMATIK PRAZEOLOGICAL UNITS WITH THE «HEART» COMPONENT IN RUSSIAN AND TURKISH

Во фразеологических единицах отражаются куль-тур¬ные ценности того или иного народа, общества. Несмотря на то что фразеологические единицы очень кратки, именно в них наиболее ярко и конкретно отра-жае¬тся жизненный опыт определенного этноса, его ви-де¬ние мира. Фразеологизмы указывают на определен¬ный характер, менталитет, мышление людей. В данной ста-тье дается общая информация о соматических фра¬зео¬-ло¬гизмах, об истории исследования фразеологи¬ческих единиц, становлении фразеологии как отдельной лингвис-ти¬ческой дисциплины. Более детально рассма¬три¬ваются фразеологические единицы с компонентом «сердце» в рус¬ском и турецком языках. Целью статьи является прове¬де¬ние сопоставительного анализа фразео-логических еди¬ниц и выявление сходств и различий в раз-носис¬темных язы¬ках в эмоционально-психологическом вос¬¬приятии мира. В статье были использованы сопоста-вительный, опи¬са¬тельный методы исследования. Сопос-та¬ви¬тельный анализ фразеологических единиц с компо-нентом «сердце» позволил выявить как сходства, так и различия в вос¬прия¬тии мира, окружающей среды пред-ста¬вителями разных культур. Было выявлено, какую куль¬турологическую ин¬фор¬мацию несут в себе соматические фразеологизмы с компонентом «сердце» и с чем ассо¬циируется сердце в русской и турецкой культуре. Кроме того, благодаря со¬по¬ставительному анализу нами было выявлено в каком языке, в какой культуре концепт «сердце» больше ас¬со¬ции¬руется с положительными или отрицательными чувствами, а в какой культуре меньше.
Фразеологиялык бирдиктерде кандайдыр бир улут-ка, коомго тиешелүү болгон маданий баалуулуктар ча-гыл¬¬дырылат. Фразеологиялык бирдиктер кыска, бирок ага карабастан дал ушул бирдиктерде белгилүү бир элдин, этностун өзгөчөлүктөрү, алардын тажрыйбалары, дүй¬нөнү түшүнүү, аны кабыл алуу өзгөчөлүтөрү так жана ачык-айкын чагылдырылган. Фразеологизмдер белгилүү бир калкка мүнөздүү ой-жүгүртүү, ойлонуу өзгөчө¬лүк¬тө¬рүн да өз ичине камтыйт. Бул макалада фразеоло¬гия жө¬нүн¬дө жалпы маалымат, аны изилдөөнүн тарыхы, фра¬зео¬¬логиянын өзүнчө лингвистикалык бир тармак болуп бөлүнүшүнүн тарыхы тууралуу жана ошондой эле со¬ма¬ти¬калык фразеологизмдер жөнүндө маалымат бе¬рилген. Макалада орус жана түрк тилдериндеги «жүрөк» компо¬нен¬ти камтылган фразеологизмдерге басым жа-сал¬ган. Макаланын максаты «жүрөк» компоненти ко-шул¬ган фразеологизмдердин салыштырма анализин жургүзүү жана айлана-чөйрөнү, дүйнөнү кабыл алуудагы эки башка тилдеги окшоштук жана айырмачылыктарды табуу болуп саналат. Макалада салыштырма жана сүрөттөө методу колдонулган. «Жүрөк» компоненти ко¬шулган фра¬зео¬логизмдерди салыштырып анализдөөнүн аркасында эки башка маданияттын дүйнөнү кабыл алуудагы окшош¬тук¬тары жана өзгөчөлүтөрү аныктал¬ды. Орус жана түрк маданияттарында «жүрөк» ком¬поненти кошулган фразеологизмдердин кептеги функцио¬налдык өзгөчөлүк-тө¬рү белгиленди. Мындан тышкары, салыштырма ана-лиз¬дин негизинде «жүрөк» компоненти камтылган фра-зео¬¬логизмдердин оң жана терс маанилери аныкталган.
The phraseological units reflect the cultural values of a particular nation or society. Despite the fact that phraseo-logical units are very brief, it is in them that the life experience of a particular ethnic group and its vision of the world are most vividly and specifically reflected. Phraseologisms point to a certain character, mentality, thinking of people. This article pro¬vides general information about somatic phraseological units, the history of the study of phraseological units, the for-ma¬tion of phraseology as a separate linguistic discipline. The phraseological units with the “heart” component in Russian and Turkish are considered in more detail. The aim of the article is to conduct a comparative analysis of phraseological units and to identify similarities and differences in heteroge¬ne-ous languages in the emotional and psychological per¬cep¬tion of the world. The article used comparative, descriptive research methods. A comparative analysis of phraseological units with the “heart” component revealed both similarities and differences in the perception of the world and the envi¬ron-ment by representatives of different cultures. It was revealed what cultural information somatic phraseological units carry with the “heart” component and what the heart is associated with in Russian and Turkish culture. In addition, thanks to a comparative analysis, we have identified in which language, in which culture the concept of “heart” is more associated with positive or negative feelings, and in which culture less.

фразеологизмы, соматические фра¬¬¬зео¬¬логизмы, фразеологизмы-аналоги, эквивалент¬ность, серд¬це, культурологическая информация, языко¬вая кар¬тина мира.
фразеологизмдер, соматикалык фра¬зеологизмдер, аналог-фразеологизмдер, эквивалент¬түү¬¬¬лүк, жүрөк, маданий маалымат, тилдик дүйнө сүрө¬тү.
phraseological units, somatic phrase¬logical units, analogue phraseological units, equivalence, heart, cultural information, linguistic picture of the world.

Сыдыкова Чолпон Тулегабыловна, Кыргызско- Турецкий университет «Манас», г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат филологических наук, доцент. Махаматжан кызы Каныкей, Кыргызско-Турецкий университет «Манас», г.Бишкек, Кыргызская Республика, магистрант.
Сыдыкова Чолпон Тулегабыловна, Кыргыз-Түрк «Манас» университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, филология илимдеринин кандидаты, доцент. Махаматжан кызы Каныкей, Кыргыз-Түрк Манас университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, магистрант.
Cholpon Sydykova, Kyrgyz-Turkish Manas University, Bishkek, Kyrgyz Republic, PhD, associate professor. Makhamatzhan kyzy Kanykei, Kyrgyz-Turkish Manas University, Bishkek, Kyrgyz Republic, undergraduate.

Жүктөө

10.26104/IVK.2019.45.557

Жаңы саны

2024, №: 2

Известия ВУЗов Кыргызстана

Журналдар

Байланышуу