|
|
-
Машрабов А.А., Көкчөева С.А.
-
Машрабов А.А., Көкчөева С.А.
-
A.A. Mashrabov, S.A. Kokchoeva
-
ИСТОРИЯ ИЗУЧЕНИЯ ГЛАГОЛОВ ДВИЖЕНИЯ В РУССКОМ И КЫРГЫЗСКОМ ЯЗЫКАХ (отражение в научных материалах XIX-XX веков)
-
ОРУС ЖАНА КЫРГЫЗ ТИЛДЕРИНДЕ КЫЙМЫЛ ЭТИШТЕРДИ ИЗИЛДӨӨНҮН ТАРЫХЫ (XIX-XX кылымдардын илимий материалдарында чагылдырылышы)
-
HISTORY OF STUDYING THE VERBS OF THE MOVEMENT IN THE RUSSIAN AND KYRGYZ LANGUAGES (reflection in scientific materials of the XIX-XX centuries)
-
В данной статье рассмотренно синхронно-типоло¬ги-че¬ское изучение глаголов движения в русском и кыргызском языках. В последные годы широко наблюдается и более рас¬про¬странение такого подхода к изучению языка, при ко¬то¬ром анализ схождений и расхождений осуществляемый в практических целях, на фоне сравнимаемых языков. В нас¬тоя¬щем исследовании под глаголами движения по¬ни¬мается группа глаголов, которые связаны не только семантически, но и морфологически. В статье раскрыты свойства и ис¬трия изучения глаголов движения в русском и кыргызском язы¬-ках. И отмеченоы научные труды ученых внесшие осо¬бен-ные вклады по изучению глаголов и глаголов движения. Особенно, в кыргызском языкознании исследова¬ние глаго-лов рассмотрено в двух этапах: а) эмпиризми¬че¬ский этап ис¬сле¬дования глаголов; б) этап научно-теоре¬ти¬че¬ского иссле¬до¬вания глаголов. Впервые исследованные со¬дер¬жания ма¬те¬риалов глаголов отражены в школьных учебниках уча¬щих¬ся до 20 года прошлого века, которые бы¬ли выпущены 1911 году в городе.Уфа Х.Сарсакеевом и Э.Арабаевом как “Алиппе”. Отмечено что, в то время было всего три книги выпущенные в старом арабском алфавите.
-
Бул макалада орус жана кыргыз тилдеринде кыймыл этиш¬тер синхрондук-типологиялык изилдөөгө алынган. Акыр¬кы жылдары тилди изилдөөдө мындай мамилелер ке-ңи¬ри изилденип жана эң көп жайылтылып келе жатат, мындай учурларда окшоштуктар жана айырмачылыктар практикалык өңүттө тилдерди салыштыруу фонунда иш жүзүнө ашырылат. Бул изилдөөдө кыймыл этиштердин ар¬тында этиштердин группасы семантикалык эле эмес, бирок морфологиялык да байланышта болору түшүндү¬рү-лөт. Макалада орус жана кыргыз тилдеринде кыймыл этиш¬тердин табияты жана изилдөө тарыхы ачылып бе-рил¬ген. Мындан сырткары, окумуштуулардын илимий эм-гек¬тери жана этиштерди жана кыймыл этиштерди изил¬дөө¬дө бөтөнчө кошкон саламдары белгиленди. Айрыкча, кыр¬¬гыз тил таануу илиминде этиштерди изилдөө эки мез¬гил¬ге бөлүп каралган: а)этиштерди изилдөөнүн эмпиризм¬дик мезгили; б)этиштерди илимий-теориялык изилдөө мез¬ги¬ли; Биринчи этиштерди издөө мезгили өткөн кылымдын 20-жылдарына чейинки мектеп окуучуларынын окуу ки¬теп¬те¬ринин мазмунунун материалдары, 1911-жылы Уфа шаа¬рын¬да жарык көргөн Х. Сарсекеев, Э.Арабаев тарабынан түзүлгөн 52 беттен турган “Алиппе” сыяктуу китептер түзөрү белгиленди. Ошол мезгилде кыргыз тилинде эски араб тамгасы менен басылып чыккан үч китепче бол¬гон¬ду¬гу белгиленди.
-
In this article, a synchronous-typological study of move-ment verbs in Russian and Kyrgyz is considered. In recent years, the spread of such an approach to the study of language has been widely observed, with the analysis of convergences and dif¬fe¬rences carried out for practical purposes, against the back-ground of comparable languages. In this study, the verbs of move¬ment are understood as a group of verbs that are related not only semantically, but also morphologically. The article re-veals the properties and history of studying the verbs of the movement in the Russian and Kyrgyz languages. And the scien-ti¬fic works of scientists making special contributions to the study of verbs and verbs of motion are noted. Especially, in Kyrgyz linguistics, the study of verbs is considered in two stages: a) the empirical stage of the study of verbs; b) the stage of scientific and theoretical study of verbs. For the first time, the studied content of the materials of verbs is reflected in school textbooks of students until the year 20 of the last century, which was publi-shed in 1911 by Ufa H. Sarsakeev and E. Arabaev as “Alippe”. It is noted that, at that time there were only three books pub¬li-shed in the old Arabic alphabet.
-
синхронизация, тождество, иссле¬двание, семантика, аналогия, различие, сопоставление язы¬¬ков, глагол, движение глаголов.
-
синхрондук, тектештирме, изилдөө, семантика, окшоштук, айырмачылык, тилдерди салыш¬ты¬¬руу, этиш, кыймыл этиштер.
-
synchronization, identity, research, semantics, analogy, difference, language comparison, verb, verb move¬ment.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Машрабов Абдималик Амирович, Баткенский
государственный университет, г.Баткен,
Кыргызская Республика, кандидат
филологических наук, доцент.
Кокчоева Сапаргул Акматалиевна, Баткенский
государственный университет, г.Баткен,
Кыргызская Республика, преподаватель.
-
Машрабов Абдималик Амирович, Баткен
мамлекеттик университети, Баткен шаары,
Кыргыз Республикасы, филология илимдеринин
кандидаты, доцент.
Көкчөева Сапаргүл Акматалиевна, Баткен
мамлекеттик университети, Баткен шаары,
Кыргыз Республикасы, окутуучу.
-
Abdimalik Mashrabov, Batken state University, Batken,
Kyrgyz Republic, candidate of philological sciences,
associate professor.
Sapargul Kokchoeva, Batken state University, Batken,
Kyrgyz Republic, lecturer.
Машрабов А.А., Көкчөева С.А. ИСТОРИЯ ИЗУЧЕНИЯ ГЛАГОЛОВ ДВИЖЕНИЯ В РУССКОМ И КЫРГЫЗСКОМ ЯЗЫКАХ (отражение в научных материалах XIX-XX веков). Известия ВУЗов Кыргызстана. 2019. №. 10. C. 146-150
|
