Жаңы саны

2024, №: 2

Кененирээк

Известия ВУЗов Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Абдикеримов А.Ш.
  2. Абдикеримов А.Ш.
  3. A.Sh. Abdikerimov
Макаланын аты
  1. НАРОДНЫЕ ВОЛНЕНИЯ И ВОССТАНИЯ ЮЖНЫХ КЫРГЫЗОВ В 1916 ГОДУ ПРОТИВ КОЛОНИАЛЬНОЙ ПОЛИТИКИ РУССКОГО ЦАРИЗМА
  2. ОРУС ПАДЫШАЧЫЛЫГЫНЫН КОЛОНИАЛДЫК САЯСАТЫНА КАРШЫ 1916-ЖЫЛЫ ТҮШТҮК КЫРГЫЗСТАНДАГЫ ЭЛДЕРДИН ТОЛКУНДООЛОРУ ЖАНА КӨТӨРҮЛҮШТӨРҮ
  3. POPULAR UNREST AND UPRISINGS IN THE SOUTH KYRGYZ IN 1916 AGAINST THE COLONIAL POLICY OF RUSSIAN TSARISM
Аннотация
  1. Автор в своей статье указывает, что причиной на-ро䬬ного восстания послужило усиление колониальной по¬ли-ти¬ки русского царизма. Колониальная администрация про¬во¬дила земельную политику, изгоняя из пригодных для зем¬ле¬делия земель местных кыргызских крестьян. Освобо-див¬ши嬬ся земли раздавали русским переселенцам. А самой глав¬ной причиной являлся «двойной гнет» с одной стороны рус¬с¬кой колониальной администрации, а с другой стороны мест¬ными кыргызскими правителями. В результате ухуд-ш謬¬лось положение простого народа. Указ русского царя стал поводом к началу восстания. Народные волнения на юж¬ном Кыргызстане стали продолжением восстании 1916 года 4 июня в городе Ходжент, которая рас¬прос¬тра-н謬лась по всей Средней Азии. Но плохо подготовившиейся народные волнения скоро была подавлена царскими кара-тель¬ными войсками.
  2. Бул илимий макалада автор тарыхый булактардын жана ошол окуялардын катышуучулардын укум-тукум¬да-ры¬¬нын эскерүүлөрүнүн негизинде Түштүк Кыргыз¬стан¬да-гы 1916-жылкы улуттук-боштондук көтөрүлүштүн се-беп¬те¬рин, жүрүшүн, жана жыйынтыктарын жазган. Автор өзүнүн илимий макаласында көтөрүлүштүн негизги себеби болуп, орус падышачылыгын коллониалдык саясатынын кү¬чө¬шү болгон деп белгилейт. Колониалдык бийлик жер сая¬са¬тын жүргүзүп, дыйканчылыкка жарамдуу жерлерден кыргыз дыйкандарын кууп чыккан. Бошогон жерлерди кө¬чү¬рүлүп келген орус дыйкандарына бөлүп беришкен. Ал эми көтөрүлүштүн негизги себеби болуп, бир тарабынын орус коллониалдык бийлигинин, экинчи тарабынан жергиликтүү кыргыз бийлигигинин “кош эзүүсү” болгон. Жыйынтыгын¬да жөнөкөй элдин абалы начарлаган. Орус падышасынын указы көтөрүлүштүн башталышынын шылтоосу гана бол¬гон. Түштүк Кыргызстандагы элдердин толкундоолору 1916-жылы 4-июнда Хорженте башталган элдик толкун¬доо-лордун бүтүндөй Орто Азияга жайылышы менен улан¬ган. Бирок көтөрүлүшкө начар даярданган элдик толкун¬долор падышалык жазалоочу аскерлери тарабынан ба¬сыл¬ган.
  3. In this scientific abstract, the author studied the historical sources and memories of descendants of the participants in those events, wrote the reasons, course and results of the na¬tio-nal liberation uprising of 1916 in the south of Kyrgyzstan and its consequences. The author in his article indicates that the cause of the popular uprising was the strengthening of the colo-nial policy of Russian tsarism. The colonial administration pur-sued a land policy, expelling local Kyrgyz peasants from sui¬tab-le agricultural land. The liberated lands were distributed to Rus¬sian immigrants. And the main reason was “double oppres-sion” on the one hand of the Russian colonial administration, and on the other hand by local Kyrgyz rulers. As a result, the si¬-tua¬tion of the common people worsened. The decree of the Russian Tsar became the occasion for the beginning of the uprising. The unrest in southern Kyrgyzstan was the conti¬nua-tion of the 1916 uprising on June 4 in the city of Khojent, which spread throug¬hout Central Asia. But poorly prepared popular unrest was soon crushed by the tsar's punitive forces.
Негизги сөздөр
  1. восстание, народное восстание, на¬лги, русский царизм, колониальная политика, двойной гнет, карательные меры, ссылка, переселенцы, переселен¬ч嬬¬ская политика.
  2. көтөрүлүш, элдик көтөрүлүш, са¬лык¬тар, орус падышачылыгы, колониалдык саясат, кош эзүү, жазалоо ыкмалары, куугун, көчкүндөр, көчүрүү саясаты.
  3. uprising, popular uprising, taxes, Russian tsa¬rism, colonial policy, double oppression, punitive measures, exile, immigrants, resettlement policy.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Абдикеримов А.Ш., Кызыл-Кийский педагогический институт, г.Кызыл-Кия, Кыргызская Республика, кандидат исторических наук, доцент.
  2. A. Abdikerimov, Kyzyl-Kiya pedagogical Institute, Kyzyl-Kiya, Kyrgyz Republic, candidate of historical sciences, associate professor.
  3. A. Abdikerimov, Kyzyl-Kiya pedagogical Institute, Kyzyl-Kiya, Kyrgyz Republic, candidate of historical sciences, associate professor.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/IVK.2019.45.557
  • Цитаталоо
  • Абдикеримов А.Ш. НАРОДНЫЕ ВОЛНЕНИЯ И ВОССТАНИЯ ЮЖНЫХ КЫРГЫЗОВ В 1916 ГОДУ ПРОТИВ КОЛОНИАЛЬНОЙ ПОЛИТИКИ РУССКОГО ЦАРИЗМА. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2019. №. 10. C. 57-60