|
|
-
Чонтоев Д.Т., Бажанова Л.В., Кермалиев Р.С.
-
Чонтоев Д.Т., Бажанова Л.В., Кермалиев Р.С.
-
D.T. Chontoev, L.V. Bajanova, R.S. Kermaliev
-
АНАЛИЗ ИЗМЕНЕНИЯ КЛИМАТА В КЫРГЫЗСТАНЕ И ПРОГНОЗ НА ПЕРИОД 2050 И 2100 ГОДОВ
-
КЫРГЫЗСТАНДА КЛИМАТТЫН ӨЗГӨРҮШҮН ТАЛДОО ЖАНА 2050 ЖАНА 2100-ЖЫЛДАРДЫН МЕЗГИЛИНЕ БОЛЖОЛДОО
-
ANALYSIS OF CLIMATE CHANGE IN KYRGYZSTAN AND THE FORECAST FOR THE PERIOD 2050 AND 2100 YEARS
-
В статье представлен теоретический анализ кли¬ма-т謬ческих изменений, который всегда привлекал внима¬ние учё¬ных, но в 70-х годах прошлого столетия приобрела гло-баль¬¬ный характер. Именно с 70-х годов все более отчёт-ли¬во стали проявляться признаки изменения климата. Выра¬же¬нием этих изменений явились участившиеся засухи, ка¬та¬строфические наводнения и увеличение амплитуд меж¬го¬довых, межсезонных колеба¬ний температуры воздуха при общей тенденции увеличения как сезонных, так и сред¬не¬годовых, среднемесячных тем-ператур. Опираясь на рет¬ро¬спективный анализ изменения температуры за период наб¬людений и исходя из динамики (темпов) роста тем¬пе¬ра¬ту¬ры и сохранения этой тенденции был дан прогноз повы¬ше¬ния температуры на период до 2050 и 2100 гг. Очевидно, что изменение клима-тических условий, приведёт к измене¬ниям в хозяйственной деятельности разных стран и осо¬бен¬но водных ресурсов бассейнов рек, регионов и стран. От направленности этих изменений будет зависеть и общая стратегия водообеспе-чения населения и экономики стран в ХХI веке.
-
Бул илимий макалада климаттык өзгөрүүлөрдүн тео¬ре¬тикалык иликтөөсү чагылдырылды. Ушул маселе, көйгөй дайыма окумуштуулардын назарын буруп турган. Климат¬тын өзгөрүшүнө теориялык иликтөөлөр келтирил¬ген, ал эми өткөн кылымдын жетимишинчи жылдардан баштап гло¬балдуу болуп калды. Климаттын өзгөрүшүндө обочо бел¬гилери пайда боло баштаганын байкайбыз. Бул өзгө¬рүү¬лөр¬дүн далили дүйнөлүк, сезон аралык абанын тем¬перату¬ра¬сынын амплитудасы, кургакчылык, суу ташкы¬ндары жана апааттардын тез-тез болушу. Байкоо мез¬гил ичинде температуранын өзгөрүшүнө бир мүнөз тал¬доонун неги¬зин¬¬де жана динамикасынын негизинде (курсу) жердеги тем-пературанын жогорулашы, болжолу 2050-2100-жылга чейин берилди. Бул климаттык шартта¬рынын өзгөрүшү, ар кайсы өлкөлөрдөгү чарбалык иш-аракет¬теринин өзгө-рүү¬лөрүнө жана дарыялардын, региондордо суу ресурста-рын тартыштыгына алып келет деп ачык эле көрүнүп ту-рат. Бул өзгөрүүлөрдүн багытта калктын суу менен кам-сыз кылуу боюнча жалпы стратегиясына жараша жана XXI кылымдын экономикасы болот.
-
The article presents a theoretical analysis of climate change, which has always attracted the attention of scientists, but in the seventies of the last century acquired a global character. It was from the 70s that signs of climate change began to manifest themselves more distinctly. The expression of these changes was the frequent droughts, catastrophic floods, and an increase in the amplitudes of internal, intersessional fluctua¬tions in air temperature with a general tendency to increase both seasonal and annual average monthly temperatures. Based on a retrospective analysis of temperature changes over the observation period and based on the dynamics (rates) of temperature growth and the preservation of this trend, a forecast of temperature increase for the period up to 2050 and 2100 was given. It is obvious that a change in climatic conditions will lead to changes in the economic activities of different countries and especially the water resources of river basins, regions, and countries. The general strategy of water supply to the population and econo¬mies of the countries in the 21st century will also depend on the direction of these changes.
-
модели, прогноз, климатический сц嬬¬¬нарий, глобальное потепление, радиация, обратная связь, ратификация, протокол, парниковые газы, инстру¬мен¬тальные наблюдения.
-
моделдер, божомол, климаттык сце¬на¬рий, глобалдык жылуу, радиация, кайра байланыш, ра¬ти¬фи¬кациялоо, протокол, парник газдары, инструменталдык байкоолор.
-
models, forecast, climate scenario, global war¬¬ming, radiation, feedback, ratification, protocol, green¬house gases, instrumental observations.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Чонтоев Доктурбек Токтосартович, Национальная Академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор географических наук, профессор.
Бажанова Лариса Васильевна, Национальная Академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек,
Кыргызская Республика.
Кермалиев Рахат Суюнбекович, Кыргызский государственный университет им. И.Арабаева, г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат географических наук, доцент.
-
Чонтоев Доктурбек Токтосартович, Кыргыз Республикасынын Улуттук Илимдер Академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, география илимдеринин доктору, профессор.
Бажанова Лариса Васильевна, Кыргыз Республикасынын Улуттук Илимдер Академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы.
Кермалиев Рахат Суюнбекович, И.Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университети, Бишкек
шаары, Кыргыз Республикасы, география
илимдеринин кандидаты, доцент.
-
Dokturbek Chontoev, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of geographical sciences, professor.
Larisa Bajanova, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic.
Rakhat Kermaliev, Kyrgyz state university by name of I.Arabaev Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of geographical sciences, associate professor.
Чонтоев Д.Т., Бажанова Л.В., Кермалиев Р.С. АНАЛИЗ ИЗМЕНЕНИЯ КЛИМАТА В КЫРГЫЗСТАНЕ И ПРОГНОЗ НА ПЕРИОД 2050 И 2100 ГОДОВ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2018. №. 8. C. 72-75
|
