|
|
-
Мамбетова М.Н., Базарова Г.Ы., Дарылкан кызы К.
-
Мамбетова М.Н., Базарова Г.Ы., Дарылкан кызы К.
-
M.N. Mambetova, G.Y. Bazarova, Darylkan kyzy K.
-
СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ ОЛЕДЕНЕНИЯ СЕВЕРНОГО СКЛОНА КЫРГЫЗСКОГО АЛА-ТОО
-
КЫРГЫЗ АЛА-ТООСУНУН ТҮНДҮК КАПТАЛЫНЫН МӨҢГҮЛӨРҮНҮН АЗЫРКЫ УЧУРДАГЫ АБАЛЫ
-
THE CURRENT STATE OF GLACIERS OF THE NORTHERN SLOPE OF KYRGYZ ALA-TOO RANGE
-
Ледники северного склона Кыргызского Ала-Тоо яв-ляю¬тся не только элементом ландшафта, но и значи-тель¬ны¬ми аккумуляторами влаги. Cеверный склон Кыргыз¬ского Ала-Тоо выступает барьером на пути движения влажных воздушных масс, которые приходят к нам с севера и северо-запада. Вся влага аккумулируется на северном склоне, бла¬го¬даря этому формируются высоко-горные ледники и мно¬го¬летние снежники. Они являются истоком рек, значение которых возрастает в весенне-летний период, когда осо¬бен¬но мы нуждаемся в этом. Реки играют большую роль в развитии нашей экономики. В последнее время изменение современного климата продол¬жает влиять на все водные объекты, в том числе и на ледники. Поэтому необходимо изучение состояния оледе¬не¬ния, изменение площади и их деградацию. Данная научная статья рассматривает эти актуальные вопросы.
-
Кыргыз Ала-Тоосунун түндүк капталынын мөңгүлөрү ландшафттын элементи гана болбостон, нымдын маа¬ни¬лүү бөлүгүн топтойт. Кыргыз Ала-Тоосунун түндүк кап¬та¬лы түндүк жана түндүк батыштан келген нымдуу аба массаларынын жолунда тоскоолдук болуп саналат. Бүт нымдуулук кырка тоонун түндүк капталында топтолот. Ошол себептен бийик тоодогу мөңгүлөр жана көп жылдык карлар калыптанат. Алар агым суулардын башаты болуп эсептелинет. Жазында зарыл болгон учурда дарыяларды курайт. Агым суулар биздин экономиканын өнүгүүсүндө чоң роль ойнойт. Акыркы мезгилдеги климат¬тын өзгөрүүсү бар¬дык суу объектилерине, ал ичинде мөңгүлөргө жана көп жылдык карларга да, өз таасирин тийгизүүдө. Ошол себеп¬тен мөңгүлөрдүн азыркы мезгил¬деги абалы, аянтынын өз¬гө¬рүүшүнүн жана алардын дегра¬дациясы тууралуу билүү ке¬рек. Бул илимий макалада ушул актуалдуу көйгөйлөр туу¬ралуу маалыматтарды баяндайт.
-
The glaciers of the northern slope of the Kyrgyz Ala-Too are not only an element of the landscape but also significant accumulators of water. The northern slope of the Kyrgyz Ala-Too protrudes as a barrier to the movement of humid air masses that come to us from the north and north-west. All moisture ac-cu¬mulates on the northern slope, due to high-mountain glaciers and perennial snowfields are formed. They appear as a source of rivers, the importance of which increases in the spring and summer when we especially need it. Rivers perform a large impor¬tan¬ce in the development of our economy. Recently, the current cli¬ma¬te change continues to affect all water bodies, including gla¬ciers. Therefore, it is necessary to know about the state's gla¬cia¬tion, changes in the area, and their degradation.
-
ледники, глобальное потепление, аб¬ля¬ция, деградация ледников, фирновая область, регрессия, трансгрессия, речной сток.
-
мөңгүлөр, глобалдык жылынуу, абля¬ция, мөңгүлөрдүн деградациясы, фирн талаасы, регрессия, трансгрессия, дарыя агымы.
-
glaciers, global warming, degradation of gla¬cier, ablation, accumulation zone, regression, transgression, ri¬ver runoff.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Дарылкан кызы Койсун, Кыргызский национальный университет им. Ж.Баласагына, г.Бишкек,
Кыргызская Республика, преподаватель.
Мамбетова Мира Ниязбековна, Кыргызский национальный университет им. Ж.Баласагына,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, старший преподаватель.
Базарова Гулмира Ымановна, Кыргызский национальный университет им. Ж.Баласагына, г.Бишкек, Кыргызская Республика, старший преподаватель.
-
Дарылкан кызы Койсун, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу.
Мамбетова Мира Ниязбековна, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек, Кыргыз Республикасы, ага окутуучу.
Базарова Гулмира Ымановна, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, ага окутуучу.
-
Darylkan kyzy Koisun, the Kyrgyz national
university by name of J.Balasagyn, Bishkek,
The Kyrgyz Republic, lecturer.
Mira Mambetova, Kyrgyz national university
by name of J.Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz
Republic, a senior lecturer.
Gulmira Bazarova, Kyrgyz national university
by name of J.Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz
Republic, a senior lecturer.
Мамбетова М.Н., Базарова Г.Ы., Дарылкан кызы К. СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ ОЛЕДЕНЕНИЯ СЕВЕРНОГО СКЛОНА КЫРГЫЗСКОГО АЛА-ТОО. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2018. №. 8. C. 18-21
|
