Жаңы саны

2024, №: 2

Кененирээк

Известия ВУЗов Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Торобекова Т.А., Урматаева Р.М
  2. Торобекова Т.А., Урматаева Р.М
  3. Т.A. Torobekova, R.M. Urmataeva
Макаланын аты
  1. ЭКОЛОГИЧЕСКИЙ УЩЕРБ ОТ СТРОИТЕЛЬСТВА ТОКТОГУЛЬСКОГО ВОДОХРАНИЛИЩА
  2. ТОКТОГУЛ СУУ САКТАГЫЧЫНЫН КУРУЛУУСУНАН КЕЛИП ЧЫККАН ЭКОЛОГИЯЛЫК ЗЫЯНДАР
  3. ENVIRONMENTAL DAMAGE FROM CONSTRUCTION OF TOKTOGUL RESERVOIR
Аннотация
  1. На территории Токтогульского района 1974 году по реке Нарын построено Токтогульское водохрани¬ли¬ще. На основе этого строения в Жалал-Абадской области Токтогульского района и село Жазы-Кечуу горо¬да Каракуль, по экономическому отношению сильно постра¬дали. Под водохранилищем остались 22 тыс. га сельско-хозяйственной земли, леса и 22 населенных пунк¬та. Пере¬селение на другую местность для местных жи-те¬лей не был хорошим. Потому что новая терри-тория по сельскохозяйственному назначению была неблаго¬прият¬ная. Токтогульская ГЭС имеет большое народно-хозяйственное значение. Помимо регу¬лирования стока преимущественно в энергети-ческих целях, он используе¬тся на орошение Ферганской долины. Настоящая про¬грам¬ма Правительства Кыргызской Республики по ус¬той-чивому развитию Токтогульского района и села Жазы-Кечуу города Каракуль на 2015-2020 годы опре¬де¬ляет цели, задачи, приоритеты, а также основные нап¬рав¬ления развития социальной сферы и экономики Ток¬то¬гульского района и села Жазы-Кечуу города Каракуль на среднесрочную перспективу. Токто¬гульская ГЭС имеет большое народно-хозяйственное значение.
  2. Токтогул районунун аймагында Нарын суусунда Токтогул ГЭСинин плотинасын куруунун жүрүшүндө 1974-жылы аянты 284 км2 болгон Токтогул суу сакта¬гы¬чы түзүлгөн. Анын натыйжасында Жалал-Абад облу¬сунун Токтогул районунун жана Кара-Көл шаарынын Жазы-Кечүү айылынын экономикасына аябагандай чоң зыян келтирилген. Суу сактагычты куруунун натыйжа¬сында 33 миң га жер айыл чарба жүгүртүүсүнөн алып салынган, суунун алдында 23 миң га айыл чарба жер¬ле¬ри, токойлор жана чарбак участоктору, 22 калктуу ко¬нуш калган. Бул жердин эли киши турбаган, айыл чарба иштери үчүн аз жарамдуу жерлерге көчүрүлгөн жана азыркы учурга чейин бул көчүрүүнүн терс кесе¬петтери жүрүүдө. Ушул 2015-2020-жылдарга Токто¬гул районун жана Кара-Көл шаарынын Жазы-Кечүү айылын турук¬туу өнүктүрүү боюнча Кыргыз Республи¬касынын Өкмө-тү¬нүн программасы максаттарды, милдеттерди, ар¬тык¬чылыктарды, ошондой эле орто мөөнөттүү келе¬чек¬ке Токтогул районунун жана Кара-Көл шаарынын Жазы-Кечүү айылынын социалдык чөйрөсүн жана эко¬но¬микасын өнүктүрүүнүн негизги багыттарын анык¬тайт. Токтогул суу сактагычынын курулуусунун эл-чар¬ба¬чылык мааниси жогору. Суунун агымын энерге¬ти¬ка¬лык багытта пайдалануудан сырткары, ири сугат ай¬мак¬тары катары Фергана өрөөнү сууну пайдаланат.
  3. Toktogul reservoir was built on the territory of the Toktogul district in 1974 on the Naryn River. On the basis of the buil¬ding in Jalal-Abad Toktogul rayon and Karakul, with Jazy-Kechu economic relationship has suffered greatly. Under the reservoir remained 22 thousand hectares of agricultural land, forests, and 22 settlements. Moving to another area for the locals was not good. Because the new territory in agri¬cul¬tural relation was unfavorable land. Toktogul HPP is of great national economic importance. In addition to regu¬lat¬ing the flow mainly for energy purposes, it is used for irri¬ga¬tion of the Fergana valley. A program of the Govern¬ment of the Kyrgyz Republic on the sustainable development of Toktogul rayon and the village of Jazy-Kechu city Karakul 2015-2020 defines the goals, objectives, priorities and main directions of development of social sphere and economy of the Toktogul rayon and the village of Jazy-Kechu city Kara¬kul in the medium term. Toktogul HPP is of great economic importance.
Негизги сөздөр
  1. водохранилища, естественные ре¬сурсы, загрязнение воды, экологические проблемы, гео¬экологическая безопасность, экологическое равнове¬сие, окружающая среда, сельское хозяйство, исполь-зование земель.
  2. суу сактагыч, табигый ресурстар, суунун булгануусу, экологиялык көйгөй, гэоэкологиялык коопсуздук, экологиялык тең салмактуулук, айлана-чөй¬рө, айыл чарбасы, жерлерди пайдалануу.
  3. reservoirs, natural resources, water pollu¬tion, environmental problems, geo-ecological safety, ecolo-gical balance, environment, agriculture, land use.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Торобекова Тамара Аскаровна, Кыргызский национальный университет имени Ж.Баласагына, г.Бишкек, Кыргызская Республика, факультет Географии, экологии и туризма, кафедра Экологии и природопользования, кандидат географических наук, доцент. Урматаева Рыскүл Максатбековна, Кыргызский национальный университет имени Ж.Баласагына, г.Бишкек, Кыргызская Республика, факультет Географии, экологии и туризма, кафедра Экологии и природопользования, магистрант.
  2. Торобекова Тамара Аскаровна, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университет, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, География, экология жана туризм факультети, Экология жана жаратылышты пайдалануу кафедрасы, география илимдеринин кандидаты, доцент. Урматаева Рыскүл Максатбековна, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, География, экология жана туризм факультети, Экология жана жаратылышты пайдалануу кафедрасы, магистрант.
  3. Tamara Torobekova, Kyrgyz National University by name of Zh.Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, Faculty of Geography, ecology, and tourism, Department of Ecology and nature management, candidate of geographical sciences, associate professor. Ryskul Urmataeva, Kyrgyz National University by name of Zh.Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, Faculty of Geography, ecology, and tourism, Department of Ecology and nature management, undergraduate.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/IVK.2019.45.557
  • Цитаталоо
  • Торобекова Т.А., Урматаева Р.М ЭКОЛОГИЧЕСКИЙ УЩЕРБ ОТ СТРОИТЕЛЬСТВА ТОКТОГУЛЬСКОГО ВОДОХРАНИЛИЩА. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2019. №. 2. C. 91-95