|
|
-
Дайыров M.A., Молдобеков Б.Д., Усупаев Ш.Э., Нарама Ч.
-
Дайыров M.A., Молдобеков Б.Д., Усупаев Ш.Э., Нарама Ч.
-
M.A. Daiyrov, B.D. Moldobekov, Sh.E. Usupaev, Ch. Narama
-
ИНВЕНТАРИЗАЦИЯ СОСТОЯНИЯ И ДИНАМИКА ВЫСОКОГОРНЫХ ЛЕДНИКОВЫХ ОЗЕР КЫРГЫЗСКОГО ХРЕБТА
-
КЫРГЫЗ АЛА-ТООСУНУН БИЙИК ТООЛУ МӨӉГҮ КӨЛДӨРҮНҮН ИНВЕНТАРИЗАЦИЯСЫНЫН АБАЛЫ ЖАНА ДИНАМИКАСЫ
-
INVENTORY OF THE STATUS AND DYNAMICS OF HIGH-MOUNTAIN GLACIAL LAKES IN THE KYRGYZ RIDGE
-
Инвентаризации с использованием высоко точных кос¬моснимков и методов дистанционного зондирования земли (ДЗЗ), позволяют оценить состояние ледниковых озер и их динамику на примере исследованного Кыргыз¬ско¬го хребта. По данным ДЗЗ нами выявлены количе¬ство, место нахождения, площадь и высота рас¬поло¬же¬ния ледниковых озер, а на основе дистан¬ционных спут-никовых данных выбраны потенциально более про-ры¬вопасные горные озера, по которым проведена оцен¬ка их состояния, устойчивости дамбы этих озер на¬зем¬ным путем. На основе ГИС анализа разных по годам их получения космоснимков получены фотодокументы для составления карт динамики и эволюции иссле¬дован¬ных горных озер. Результаты наших исследований по¬ка¬зали, что динамика озера Кыргызского хребта силь¬но варьировались и образо-вались многие новые озера с 2008 по 2018 годы. Такие сильные изменения в динамике этих озер показывают высокие вероятности прорыва в будущем.
-
Аралыктан байкоо ыкмасын колдонуу менен спут¬никтен алынган сүрөттөрдү пайдаланып инвентари¬за¬ция кылуу Кыргыз Алатоосундагы мѳңгү кѳлдѳрүнүн азыр¬кы абалын түшүнүүгѳ жана алардын динамика¬сын изилдѳѳгѳ мүмкүнчүлүк берет. Жыйынтыгында, жаңы ыкманын негизинде, азыркы учурдагы кѳлдѳрдүн са¬ны, жайгашышы, аянттары жана бийиктиктери туу¬ралуу маалыматтар алынды жана жарылуу кор¬ку¬нучу бар кѳлдѳр тандалып алынып, аларга жеринен изилдѳѳлѳр жүргүзүлдү. ГИС программасынын жар-да¬мы менен ар кайсы жылдары тартылган космостук сүрѳттѳр анализденип, изилденип жаткан мѳңгү кѳл¬дѳ¬рүнүн динамикасынын картасын түзүү үчүн жана эво¬люциясын изилдѳѳ үчүн фотодокументтер алынды. Биздин изилдѳѳлѳр кѳрсѳткѳндѳй, 2008-жылдан 2018-жылдар аралыгында, Кыргыз Алатоо¬сунун мѳңгү кѳл¬дѳ¬рүнүн динамикасында ири ѳзгѳрүүлѳр болуп, кѳп сан¬да¬ган жаңы кѳлдѳр пайда болгон. Кѳлдѳрдүн дина¬ми¬ка-сын¬дагы мындай ири ѳзгѳрүүлѳр келечекте алардын жарылуу ыктымалдуулугу жогору экендигин кѳрсѳтүп турат.
-
Using high-resolution satellite images and remote sensing methods allows assessing the state of glacial lakes and their dynamics in the Kyrgyz Range. According to the re¬mote sensing data, we identified the number, location, area, and altitude of glacial lakes, and based on remote satellite data, we selected potentially more dangerous glacial lakes, which we assessed the stability of the lake-dam in the field¬work. GIS-based analysis of various satellite images has obtained image data to make a map of glacial lakes and to research the evolution of glacial lakes. The results showed, that the variation of glacial lakes in Kyrgyz Range was very high and many glacial lakes appeared new between 2008 and 2018. Such strong variations of glacial lakes show a high probability of outbursts in the future.
-
прорывоопасные плотины, гор¬ные озера, дистанционное зондирование, трансфор¬ма¬ция озер, деградация ледников, речные бассейны, тая¬ние.
-
жарылуу коркунучу бар дамбалар, бийик тоолуу көлдөр, аралыктан байкоо, көлдөрдүн өзгө¬рүшү, мөӊгүлөрдүн азайышы, дарыя алабтары, эрүү.
-
dangerous dams, mountain lakes, remote sensing, lake transformation, glacier degradation, river ba¬sins, melting.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Дайыров Mирлан Aттокурович, Центрально-Азиатский институт прикладных исследований Земли, г.Бишкек, Кыргызская Республика, отдел №2 «Климат, вода и природные ресурсы», научный сотрудник, доктор философии (PhD).
Молдобеков Болот Дуйшоналиевич, Центрально-Азиатский институт прикладных исследований Земли, г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат геолого-минералогических наук.
Усупаев Шейшеналы Эшманбетович, Центрально-Азиатский институт прикладных исследований Земли, г.Бишкек, Кыргызская Республика, отдел №1 «Геодинамика и геориски», доктор геолого-минералогических наук, профессор.
Нарама Чиюики, Университет Ниигата, Япония, отдел естественных наук, факультет наук, доктор философии (PhD), помощник профессора, преподаватель.
-
Дайыров Mирлан Aттокурович, Борбордук Азиялык жерди изилдѳѳ институту, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, «Климат, суу жана жаратылыш ресурстары» №2-бөлүмү, философия доктору (PhD), илимий кызматкер.
Молдобеков Болот Дуйшоналиевич, Борбордук Азиялык жерди изилдѳѳ институту, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, геология-минералогия илимдеринин кандидаты.
Усупаев Шейшеналы Эшманбетович, Борбордук Азиялык жерди изилдѳѳ институту, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, «Геодинамика жана георисктер» 1-бөлүмү, геология-минералогия илимдеринин доктору, профессор.
Нарама Чиюики, Ниигата университети, Япония, табигый илимдер бөлүмү, илимдер факультети, философия илимдеринин доктору (PhD), профессордун жардамчысы, окутуучу.
-
Mirlan Daiyrov, Сentral Asian Institute for Applied Geosciences (CAIAG), Bishkek, Kyrgyz Republic, Department 2 «Climate, water, and natural resources», doctor of philosophy (Ph.D.), researcher.
Bolot Moldobekov, Central Asian Institute for Applied Geosciences (CAIAG), Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of geological-mineralogical sciences.
Sheishenaly Usupaev, Central Asian Institute for Applied Geosciences (CAIAG), Bishkek, Kyrgyz Republic, Department 2 «Geodynamics and geohazards», doctor of geological-mineralogical sciences, professor.
Narama Chiyuki, University of Niigata, Japan, Department of natural sciences, faculty of science, doctor of philosophy (Ph.D.), assistant professor, lecturer.
Дайыров M.A., Молдобеков Б.Д., Усупаев Ш.Э., Нарама Ч. ИНВЕНТАРИЗАЦИЯ СОСТОЯНИЯ И ДИНАМИКА ВЫСОКОГОРНЫХ ЛЕДНИКОВЫХ ОЗЕР КЫРГЫЗСКОГО ХРЕБТА. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2019. №. 1. C. 17-25
|
