Научный журнал Кыргызстана

Алиханов А.А., Гыязов А.Т.
Алиханов А.А., Гыязов А.Т.
A. Alikhanov, A. Gyyazov

ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ОБЕСПЕЧЕНИЯ ЭКОНОМИЧЕСКОЙ БЕЗОПАСНОСТИ С ПОЗИЦИЙ ИСТОЧНИКОВ УГРОЗ ГОСУДАРСТВА В УСЛОВИЯХ ЦИФРОВИЗАЦИИ
САНАРИПТЕШТИРҮҮ ШАРТТАРЫНДА МАМЛЕКЕТТИН КОРКУНУЧ БУЛАКТАРЫНЫН КӨЗ КАРАШЫНАН ЭКОНОМИКАЛЫК КООПСУЗДУКТУ КАМСЫЗ КЫЛУУНУН ТЕОРИЯЛЫК НЕГИЗДЕРИ
THEORETICAL FOUNDATIONS OF ENSURING ECONOMIC SECURITY FROM THE STANDPOINT OF SOURCES OF THREATS TO THE STATE IN THE CONDITIONS OF DIGITALIZATION

Настоящее исследование направлено на рассмотрение целого ряда мер обеспечения экономической безопасности, связанных с запуском процесса цифровизации в масштабах страны и регионов, с ростом влияния информационно-коммуникационных технологий на политические и социальные институты общества, с необходимостью качественно и быстро вырастить новое технологическое поколение страны, способное состязаться на глобальном уровне за собственные передовые разработки. В условиях цифровой трансформации в экономики Кыргызстана возникают новые требования к качеству управления экономической деятельностью. Современный этап развития в любом государстве требует учета факторов всеобщей цифровой трансформации, для поддержки последних технологий интернета и интеграции производства, а также реального сектора экономики с компьютерными приложениями. Связанные с инновациями и цифровизацией преимущества являются в значительной степени актуальными, в особенности при реализации стратегий инновационного развития бывают весьма ограничены новые подходы. В статье автором приведена разработка авторского подхода к обеспечению экономической безопасности Кыргызской Республики, усовершенствовавшего научно-методическое обеспечение мониторинга, оценки и управления данной безопасности в условиях цифровизации. Недостаточная проработка теоретических основ, и конечно отсутствие концептуальной платформы для категорий инновационного развития в условиях цифровизации и связанными с ними угрозами экономической безопасности. В статье предпринята попытка осмысления современной концепции экономической безопасности и возможности ее применения для целей управления в фокусе цифровой трансформации государства. Основной вывод связан с предположением о перспективе развития управления предприятием как информационнокогнитивного комплекса, экономическая безопасность которого поддерживается наукой об угрозах.
Бул изилдөө өлкөнүн жана региондордун масштабында санариптештирүү процессин ишке киргизүү менен байланышкан, коомдун саясий жана социалдык институттарына маалыматтык-коммуникациялык технологиялардын таасиринин өсүшү менен, өлкөнүн жаңы технологиялык муунун сапаттуу жана тез өстүрүү зарылдыгы менен байланышкан бир катар экономикалык коопсуздукту камсыз кылуу чараларын кароого багытталган. Кыргызстандын экономикасында санариптик трансформация шарттарында экономикалык ишмердүүлүктү башкаруунун сапатына карата жаңы талаптар пайда болууда. Ар бир мамлекетте өнүгүүнүн азыркы этабы интернеттин акыркы технологияларын жана өндүрүштү интеграциялоону, ошондой эле экономиканын реалдуу секторун компьютердик тиркемелер менен колдоо үчүн жалпы санариптик трансформациянын факторлорун эске алууну талап кылат. Инновация жана санариптештирүү менен байланышкан артыкчылыктар кыйла актуалдуу болуп саналат, айрыкча инновациялык өнүгүү стратегияларын ишке ашырууда жаңы мамилелер абдан чектелген. Макалада автор тарабынан Кыргыз Республикасынын экономикалык коопсуздугун камсыз кылууга карата санариптештирүү шарттарында ушул коопсуздукту мониторингдөөнүн, баалоонун жана башкаруунун илимий-методикалык камсыздоосун өркүндөткөн автордук мамилени иштеп чыгуу келтирилген. Теориялык негиздерди иштеп чыгуу жетишсиз, албетте санариптештирүү жана экономикалык коопсуздукка байланышкан коркунучтар шартында инновациялык өнүгүүнүн категориялары үчүн концептуалдык платформанын жоктугу. Макалада мамлекеттин санариптик трансформациясынын фокусунда экономикалык коопсуздуктун Заманбап концепциясын жана аны башкаруу максаттары үчүн колдонуу мүмкүнчүлүгүн түшүнүүгө аракет жасалган. Негизги жыйынтык экономикалык коопсуздук коркунучтар жөнүндөгү илим тарабынан колдоого алынган маалымат жана таанып-билүү комплекси катары ишкананы башкарууну өнүктүрүү келечеги жөнүндө божомол менен байланыштуу.
At the present stage, the threat to economic security is especially high in the context of digitalization, which increases the impact of negative factors on economic security. Digitization is fundamentally changing the security context, making new technologies available but requiring the development of their infrastructure. In the case of technological leadership, the state gets the opportunity to significantly strengthen economic security and ensure its high level in the long term. In the article, the author examines the theoretical aspects of organizing economic security in the context of digitalization, as well as the delayed introduction of digital technologies, which strategically undermines economic security, making the state especially vulnerable to the influence of the noted negative factors of this security. The article attempts to comprehend the modern concept of economic security and the possibility of its application for management purposes in the focus of the digital transformation of the state. The main conclusion is connected with the assumption about the perspective of the development of enterprise management as an information and cognitive complex, the economic security of which is supported by the science of threats.

экономика, цифровизация, инновации, технологии, экономическая безопасность, угрозы, конкуренция, устойчивое развитие.
экономика, санариптештирүү, инновация, технология, экономикалык коопсуздук, коркунучтар, атаандаштык, туруктуу өнүгүү.
economy, digitalization, innovation, technology, economic security, threats, competition, sustainable development.

Алиханов Акылбек Абдиллаевич, Баткенский государственный университет, г.Баткен, Кыргызская Республика, главный бухгалтер. Гыязов Айдарбек Токторович, Баткенский государственный университет, г.Баткен, Кыргызская Республика, доктор экономических наук, профессор.
Алиханов Акылбек Абдиллаевич, Баткен мамлекеттик университети, Баткен шаары, Кыргыз Республикасы, башкы эсепчи. Гыязов Айдарбек Токторович, Баткен мамлекеттик университети, Баткен шаары, КР, экономика илимдеринин доктору, профессор.
Akylbek Alikhanov, Batken State University, Batken, Kyrgyz Republic, chief accountant. Aidarbek Gyyazov, Batken State University, Batken, Kyrgyz Republic, doctor of economic sciences, professor.

Жүктөө

10.26104/NNTIK.2023.67.71.039

Жаңы саны

2024, №: 3

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Журналдар

Байланышуу