Жаңы саны

2023, №: 5

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Кубанычбек уулу Н., Ерохин С.А., Загинаев В.В.
  2. Кубанычбек уулу Н., Ерохин С.А., Загинаев В.В.
  3. Kybanychbek uulu N., S. Erokhin, V. Zaginaev
Макаланын аты
  1. ОРГАНИЗАЦИЯ МОНИТОРИНГА ЗА ПРОРЫВООПАСНЫМИ ОЗЕРАМИ (на базе высокогорной станции Адыгене)
  2. КОРКУНУЧТУУ КӨЛДӨРДҮН МОНИТОРИНГИН УЮШТУРУУ (бийик тоолуу Адыгене станциясынын базасында)
  3. ORGANIZATION OF MONITORING FOR HAZARDOUS LAKES (on the high-altitude station Adygene)
Аннотация
  1. Для осуществления постоянного мониторинга за состоянием прорывоопасных озер, необходимо проводить регулярные стационарные измерения основных метеорологических параметров, а также параметров влияющих на повышение уровня прорывоопасности озер. Помимо стационара для проведения таких исследований необходима методологическая база для определения необходимых для мониторинга параметров. Помимо ежедневных наблюдений за уровнем и температурой воды в озере, необходимо проводить ежегодные батиметрические измерения для мониторинга объема воды в озере и оценки процессов протаивания, проявляющихся посредством увеличения глубины. Также изучение высокогорных прорывоопасных озер должно носить комплексный характер и помимо изучения самого озера необходимо изучать естественную плотину озера и процессы способствующие ее ослаблению (процессы просадки). Станция Адыгене, за 13 лет своей работы накопила достаточный опыт на основе которого можно прогнозировать прорывоопасность озер определенных типов по всей территории Кыргызской Республики.
  2. Суу чыгып кетүү коркунучу бар көлдөрдүн абалына туруктуу байкоо жүргүзүү үчүн, негизги метеорологиялык көрсөткүчтөрдү, ошондой эле көлдөрдүн чыгып кетүү коркунучунун деңгээлинин өсүшүнө таасир этүүчү параметрлерди туруктуу стационардык өлчөө жүргүзүү керек. Мындай изилдөөлөр үчүн ооруканадан тышкары, мониторинг жүргүзүү үчүн керектүү параметрлерди аныктоо үчүн методикалык негиз керек. Көлдөгү суунун деңгээлине жана температурасына күн сайын байкоо жүргүзүүдөн тышкары, көлдөгү суунун көлөмүн көзөмөлдөө жана тереңдигин жогорулатуу менен байкалган эрүү процесстерин баалоо үчүн жыл сайын батиметриялык өлчөөлөрдү жүргүзүү керек. Ошондой эле, бийик тоолуу жарылып кетүү коркунучу бар көлдөрдү изилдөө комплекстүү болушу керек жана көлдүн өзүн изилдөөдөн тышкары, көлдүн табигый дамбасын жана анын алсырашына шарт түзгөн процесстерди (чөгүү процесстери) изилдөө керек. Адыгене станциясы 13 жыл бою жетиштүү тажрыйба топтогон, анын негизинде Кыргыз Республикасынын бүткүл аймагындагы көлдөрдүн айрым түрлөрүнүн чыгуучу коркунучун алдынала айтууга болот.
  3. To carry out permanent monitoring of the condition of outburst-hazardous lakes, it is necessary to carry out regular stationary measurements of the main meteorological parameters, as well as parameters affecting the increase in the level of outburst hazard of lakes. In addition to the hospital for such studies, a methodological basis is needed to determine the parameters necessary for monitoring. In addition to daily observations of the level and temperature of the water in the lake, it is necessary to carry out annual bathymetric measurements to monitor the volume of water in the lake and assess the thawing processes manifested by increasing depth. Also, the study of high-mountain outburst-hazardous lakes should be comprehensive and, in addition to studying the lake itself, it is necessary to study the natural dam of the lake and the processes that contribute to its weakening (subsidence processes). Station Adygene, for 13 years of its operation, has accumulated sufficient experience on the basis of which it is possible to predict the outburst hazard of certain types of lakes throughout the territory of the Kyrgyz Republic.
Негизги сөздөр
  1. прорывоопасные озера, прорывоопасность, станция Адыгене, уровень воды в озере, батиметрические измерения.
  2. агып чыккан көлдөр, жарылуу коркунучу, Адигене станциясы, көлдөгү суунун деңгээли, батиметриялык өлчөөлөр
  3. outburst lakes, outburst hazard, Adygene station, water level in the lake, bathymetric measurements
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Кубанычбек уулу Нурсултан, Национальная Академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, старший научный сотрудник. Ерохин Сергей Александрович, Национальная Академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат геолого-минералогических наук. Загинаев Виталий Викторович, Национальная Академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат технических наук, ведущий научный сотрудник.
  2. Кубанычбек уулу Нурсултан, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы, Бишкек ш., Кыргыз Республикасы, улук илимий кызматкер. Ерохин Сергей Александрович, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы, Бишкек ш., Кыргыз Республикасы, геология жана минералогия илимдеринин кандидаты. Загинаев Виталий Викторович, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы, Бишкек ш., Кыргыз Республикасы, техника илимдеринин кандидаты, жетектөөчү илимий кызматкер.
  3. Kubanychbek uulu Nursultan, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, senior researcher. Sergey Erokhin, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of geological and mineralogical sciences. Vitaly Zaginaev, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of technical sciences, leading researcher.
Pdf версиясы
DOI
  • DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
  • Цитаталоо
  • Кубанычбек уулу Н., Ерохин С.А., Загинаев В.В. ОРГАНИЗАЦИЯ МОНИТОРИНГА ЗА ПРОРЫВООПАСНЫМИ ОЗЕРАМИ (на базе высокогорной станции Адыгене). Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2021. №. 4. C. 44-47