Жаңы саны

2024, №: 3

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Мамбетов М.А., Акпышаров Н.Т.
  2. Мамбетов М.А., Акпышаров Н.Т.
  3. M.A. Mambetov, N.T. Akpysharov
Макаланын аты
  1. ТЕНДЕНЦИИ ЗАБОЛЕВАЕМОСТИ ПСИХИЧЕСКИМИ РАССТРОЙСТВАМИ В КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКЕ
  2. КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНДАГЫ ПСИХИКАЛЫК ООРУГА ЧАЛДЫККАНДАРДЫН ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ
  3. TRENDS IN THE INCIDENCE OF MENTAL DISORDERS IN THE KYRGYZ REPUBLIC
Аннотация
  1. В Кыргызской Республике динамика роста заболевае- мости психическими расстройствами наблюдалась в 2019 году на +11,9%. Анализ заболеваемости психическими рас- стройствами, включающей учтенную и консультативную, в целом по республике показал рост в 2016 и 2017 годы на +5,7 и +10,1%, соответственно. Среди взрослого населе- ния наблюдалась аналогичная тенденция прироста в 2016 и 2017 годы на +6,6% и +13,1%, соответственно. Для насе- ления Ошской области характерна тенденция снижения заболеваемости психическими заболеваниями с 2015 по 2019 годы на -10,5%, -2,4%, -11,8% и -6,0% по темпу убыли, соответственно. Снижение наблюдалось среди взрослого населения в 2016 году на -12,3%, 2017 году на -6,5%, 2019 году на -38,7% и увеличение в 2018 году на +4,5%. Учтенная и консультативная заболеваемость увеличилась в 2016 году на +7,7%, в остальные снизилась на -7,0%, -6,6% и -2,2%, соответственно. Среди взрослого населения ситуация от- личается ростом в динамике в 2016 году на +6,0% и 2018 году на +1,7%, снижением в 2017 и 2019 на -11,1% и -14,8%, соответственно. По республике в основном достоверно ча- ще заболеваемость психическими расстройствами встре- чалась у женщин, в Ошской области у мужчин. Необходимо принятие мероприятий организационного характера по снижению роста заболеваемости среди населения.
  2. Кыргыз Республикасында психикалык ооруга чалдык- кандардын санынын өсүш динамикасы 2019-жылы +11,9% га байкалган. Психикалык ооруга чалдыккандар жалпы республика боюнча 2016 жана 2017-жылдары +5,7 жана +10,1% га жогорулагандыгын көрсөттү. Чоң кишилердин арасында 2016-жана 2017-жылдары тиешелүү түрдө +6,6% жана +13,1%га ушундай өсүш тенденциясы байкал- ды. 2015-жылдан 2019-жылга чейин Ош облусунун калкы үчүн психикалык оорулардын -10,5%, -2,4%, -11,8% жана - 6,0% га тийиштүү түрдө азаюу тенденциясы мүнөздөлөт. Чоң кишилердин арасында 2016-жылы -12,3% га, 2017- жылы -6,5%га, 2019-жылы -38,7%га төмөндөө байкалган жана 2018-жылы +4,5%га жогорулаган. Катталган жана консультативдик оорулар 2016-жылы +7,7%га көбөйгөн, калгандарында -7,0%, -6,6% жана -2,2% кыскарган. Чоң- дордун арасындагы кырдаал 2016-жылы динамиканын +6,0% га жана 2018-жылы +1,7% га жогорулашы, 2017 жана 2019-жылдары төмөндөө менен мүнөздөлөт -11,1% га жана -14,8% га. Жалпысынан республика боюнча, психи- калык ооруга чалдыккандар аялдардын арасында көп кез- дешкен, ал эми Ош облусунда эркектерде кыйла көп кат- талган. Калк арасында оорунун өсүшүн азайтуу үчүн уюш- туруу чараларын көрүү керек.
  3. In the Kyrgyz Republic, the dynamics of the increase in the incidence of mental disorders was observed in 2019 by +11.9%. The analysis of the incidence of mental disorders, including taken into account and advisory, in the whole republic showed an increase in 2016 and 2017 by +5.7 and +10.1%, respectively. Among the adult population, a similar growth trend was obser- ved in 2016 and 2017 by +6.6% and +13.1%, respectively. The population of Osh region is characterized by a downward trend in the incidence of mental illness from 2015 to 2019 by -10.5%, -2.4%, -11.8% and -6.0% in terms of decline rate, respectively. A decrease was observed among the adult population in 2016 by -12.3%, in 2017 by -6.5%, in 2019 by -38.7% and an increase in 2018 by +4.5%. The reported and advisory incidence increased in 2016 by +7.7%, in the rest decreased by -7.0%, -6.6% and - 2.2%, respectively. Among the adult population, the situation differs in dynamics in 2016 by + 6.0% and 2018 by + 1.7%, a decrease in 2017 and 2019 by -11.1% and -14.8%, respectively. In the republic, the incidence of mental disorders was mainly significantly more common in women, in the Osh region in men. It is necessary to take organizational measures to reduce the increase in morbidity among the population.
Негизги сөздөр
  1. Ключевые слова: заболеваемость, психическое здоро- вье, психиатрическая помощь, психические расстройства, учтенная заболеваемость, консультативная заболевае- мость, тенденция.
  2. Негизги сөздөр: оорулар, психикалык ден-соолук, пси- хиатриялык жардам, психикалык бузулуулар, катталган оорулар, кеңеш берүүчү оорулар, тенденция.
  3. Key words: morbidity, mental health, psychiatric care, mental disorders, taken into account morbidity, taken into ac- count and advisory morbidity, trend.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Мамбетов Марат Авалович, Кыргызский научно- исследовательский институт курортологии и восстановительного лечения, Медико- реабилитационный центр, г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор медицинских наук, профессор. Акпышаров Нурланбек Токтосунович, Ошский государственный университет, г.Ош, Кыргызская Республика, аспирант.
  2. Мамбетов Марат Авалович, Кыргыз курортология жана калыбына келтирип дарылоо илимий- изилдөө институту, Медициналык реабилитациялык борбору, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, медицина илимдеринин доктору, профессор. Акпышаров Нурланбек Токтосунович, Ош мамлекеттик университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, аспирант.
  3. Marat Mambetov, Kyrgyz Research Institute of Balneology and Recovery Treatment, Medical and Rehabilitation Center, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of medical sciences, professor. Nurlanbek Akpysharov, Osh State University, Osh, Kyrgyz Republic, postgraduate student.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/NNTIK.2019.45
  • Цитаталоо
  • Мамбетов М.А., Акпышаров Н.Т. ТЕНДЕНЦИИ ЗАБОЛЕВАЕМОСТИ ПСИХИЧЕСКИМИ РАССТРОЙСТВАМИ В КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКЕ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2020. №. 12. C. 39-42