Научный журнал Кыргызстана

Чубурова Ж.Т., Кочкорбаева М.Д.
Чубурова Ж.Т., Кочкорбаева М.Д.
J.T. Chuburova, M.D. Kochkorbaeva

ИНДИКАТОРЫ УСТОЙЧИВОГО РАЗВИТИЯ ТУРИЗМА
ТУРИЗМДИ ТУРУКТУУ ӨНҮКТҮРҮҮНҮН ИНДИКАТОРЛОРУ
SUSTAINABLE TOURISM INDICATORS

В статье рассмотрена проблема оценки устойчи¬вос-ти развития туризма в Кыргызской Республике и её регио-нах. Проблемы устойчивого развития туризма явля¬ются актуальными для всего мира, так как основу её концепции сос¬тавляют положения устойчивого развития, исполь¬зо-ван¬ного в качестве парадигмы «новой концепции сущест-во¬вания всего человечества» на конференции ООН по окружающей среде и развитию в Рио-де-Жанейро в 1992 г. Одним из наиболее сложных задач в процессе планирова-ния, анализа и оценки устойчивого развития ту¬ризма яв-ляе¬тся определение индикаторов и показателей. В данной статье изучены и проанализированы различные подходы к определению системы индикаторов устойчи¬вого развития туризма, которые разработаны и реко¬мендованы со сто-ро¬ны различных международных организаций, а также рос¬сий¬ских и других учёных. Боль¬шинство из рекомен¬дуе-мых систем индикаторов вклю¬чают в себя слишком много показателей, что усложняет анализ. Авторами данной ста¬тьи проведён сравнительный анализ системы инди¬ка-то¬ров, рекомендованных UNWTO (Всемирная туристская организация) и системы показа¬телей, характеризующих сло¬жившуюся ситуацию в туризме нашей страны, кото-рые публикует Националь¬ный статистический комитет Кыргызской Республики. В процессе анализа выявлено, что в системе индикаторов, которые публикуются в статис-ти¬ческом сборнике «Туризм в Кыргызстане» и исполь¬зую-тся для планиро¬вания, анализа и оценки туристской от-рас¬ли республики, преобладают экономические и социаль-ные показатели. Авторы считают, что необходимо уве-ли¬чить число пока¬зателей, характеризующих экологиче-ские аспекты устой¬чивого развития туризма. Рекомен¬до-ван¬ные в статье мероприятия позволят улучшить эколо-ги¬ческую состав¬ляющую устойчивого туризма.
Макалада Кыргыз Республикасында жана анын ре-гион¬дорунда туруктуу туризмди баалоо маселелери карал-ган. Туризмдин туруктуу өнүгүүсү бүткүл дүйнө үчүн ак-туал¬дуу. 1992-ж. Рио-де-Жанейродо айлана чөйрө¬нү кор-гоо жана өнүктүрүү боюнча БУУ тарабынан уюш¬турул-ган конференцияда туруктуу өнүгүү “адамзаттын жа-шоо¬сунун жаңы концепциясынын” парадигмасы ката¬ры бел¬гиленип, туризмдин туруктуу өнүгүүсүнүн негизин түз¬гөн. Туруктуу туризмди пландаштыруу, иликтөө жана баалоо процессинде индикаторлорду жана көрсөткүч¬төрдү аныктоо эң оор маселе катары саналат. Түрдүү эл аралык уюмдар сунуштаган, Орусия жана башка өлкөлөр¬дүн окумуштуулары тарабынан түзүлгөн индикатор¬лор¬дун тутумдары макалада изилденип, талдоолонгон. Ав¬тор¬лор тарабынан иликтенген индикаторлордүн ту¬тум¬дары аябай көп көрсөткүчтөрдөн түзүлгөндүгүнөн, ту¬рук¬туу туризмди анализдөө жана баалоо үчүн алардын кол¬донулушу оор болгондугу аныкталган. UNWTO (Дүйнө¬лүк туризм уюму) сунуштаган индикаторлордун туту¬му¬нун жана Кыргыз Республикасынын Улуттук стати¬сти¬ка¬лык комитети тарабынан туризм боюнча ста¬тисти¬ка¬лык жыйнактарда жарыяланган көрсөркүчтөр¬дүн салыш¬ты-руу анализи өткөрүлгөн. “Кыргызстандагы туризм” деп аталган статистикалык жыйнакта эконо¬микалык жа¬на социалдык көрсөткүчтөргө көбүрөөк көңүл бу¬рул¬ган¬дыгы анализдин натыйжасында байкалган. Кыргыз Рес¬¬пуб-ликасында туруктуу туризмди өнүк¬түрүүнү илик¬төө¬дө жана баалоодо колдонулган индика¬тор¬лордун ара¬сын¬да экологиялык аспектилерди мүнөздө¬мөлөөчү көрсөт¬күч-төрдү көбөйтүү керек деп эсептейт авторлор. Мака¬ла¬да сунушталган иш чаралар Кыргыз¬стан¬да туризмди ту-руктуу өнүктүрүүнүн экологиялык бөлүгүн жакшыр¬туу¬га жол ачат.
The authors of this article investigated the problem of as-ses¬sing the sustainable development of tourism in the Kyrgyz Republic and its regions. Problems of sustainable tourism de¬ve-lopment are actual for the whole world. Sustainable develop-ment is the basis of the concept of sustainable tourism. In 1992, the United Nations Conference on Environment and Develop-ment in Rio de Janeiro used sustainable development as the name for a new concept for the existence of humanity. Identi¬fi¬ca-tion of indicators is the most difficult task in the planning, ana-lysis and evaluation of sustainable tourism. The authors of thе article have studied and analyzed many different systems of indicators. Indicators have been developed and proposed for use by various international organizations and scientists. The authors concluded that these indicator systems include too many indicators. The analysis is difficult if we used many indicators. A comparison of two indicator systems was carried out by the authors. The first indicator system was created and re¬com-mended for use by the World Tourism Organization. And the second group of indicators was published every year by the National Statistical Committee of the Kyrgyz Republic. These indicators characterize the situation in the country's tourism. The statistical journal “Tourism in Kyrgyzstan” includes many indicators that characterize the economic and social aspects of tourism in the country. The authors recommend increasing the number of indicators that are used to analyze the environ¬men¬tal aspects of sustainable tourism development in Kyrgyzstan. The authors recommended measures to improve the environ¬men¬tal component of sustainable tourism in the country.

устойчивое развитие, устойчивый туризм, социальные показатели, экономическое показа¬те¬ли, экологические индикаторы, сельский туризм, уровень бед¬ности, занятость.
туруктуу өнүгүү, туруктуу туризм, социалдык көрсөткүчтөр, экономикалык көрсөткүчтөр, эко-логиялык индикаторлор, айыл туризми, жакырчылык, иш менен камсыздоо.
sustainable development, sustainable tou¬rism, social indicators, economic indicators, environmental in¬di¬cators, rural tourism, poverty, employment.

Чубурова Жаныл Темировна, Кыргызский экономический университет им.М.Рыскулбекова, г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор экономических наук, профессор. Кочкорбаева Мария Дурусбековна, Кыргызский экономический университет им.М.Рыскулбекова, г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат экономических наук, доцент.
Чубурова Жаныл Темировна, М.Рыскулбеков атындагы Кыргыз экономикалык университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, экономика илимдеринин доктору, профессор. Кочкорбаева Мария Дурусбековна, М.Рыскулбеков атындагы Кыргыз экономикалык университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, экономика илимдеринин кандидаты, доцент.
Janyl Chuburova, Kyrgyz economic university by name of M.Ryskulbekov, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of economical science, professor. Maria Kochkorbaeva, Kyrgyz economic university by name of M.Ryskulbekov, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of economical science, associate professor.

Жүктөө

10.26104/NNTIK.2019.45.557

Жаңы саны

2024, №: 3

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Журналдар

Байланышуу