Научный журнал Кыргызстана

Жумагулов М.Д.
Жумагулов М.Д.
M.D. Zhumagulov

ТРАДИЦИОННОЕ ОБЩЕСТВО И ЕГО ЦЕННОСТИ КАК ИСХОДНЫЙ ПУНКТ СОЦИОКУЛЬТУРНОЙ ТРАНСФОРМАЦИИ СОВРЕМЕННОГО КАЗАХСТАНА
САЛТТУУ КООМ ЖАНА АНЫН БААЛУУЛУГУ АЗЫРКЫ КАЗАКСТАНДЫН СОЦИАЛДЫК-МАДАНИЙ ТРАНСФОРМАЦИЯЛООСУНУН БАШТАПКЫ ПУНКТУ КАТАРА
TRADITIONAL SOCIETY AND ITS VALUES AS A STARTING POINT OF THE SOCIO-CULTURAL TRANSFORMATION OF MODERN KAZAKHSTAN

В статье подчеркивается актуальность проблемы социокультурной трансформации казахского общества, в которой особое место принадлежит модернизации обще-ст¬¬венного сознания, что предполагает предва¬рительное решение сокраментального вопроса: «С чего начать?». Ав¬тор в качестве такого исходного пункта выдвигает тра¬диционную казахскую культуру, восходящую ко временам ханского правления и достигшую определенной полноты развития к концу XVIII – началу XIX вв., несмотря на все исторические трудности и испытания. Язык и поэзия, пес¬ни и кюи народных композиторов, философские толгау акынов и жырау, дипломатическое искусство ханов и биев, всеобщая любовь к отчизне, к родной земле, традиционное народное прикладное искусство и другие ценности жизне¬бы¬тия казахского народа могут служить отправной точ¬кой дальнейшего духовно-нравственного продвижения впе¬ред. Опираясь на диалектическое соот¬ношение историче¬ского и логического, автор обосновы¬вает свое видение про¬цесса духовной модернизации казах¬станского общества, согласно которому историческим, а значит, и логическим нача¬лом такой модернизации должна стать традицион-ная культура в ее чистом, незамут¬ненном привходящими обстоятельствами виде, ибо именно здесь заключен, по мнению автора, национальный код, бережно оберегая кото¬рый только и возможно сохранить этнонацио¬наль-ную идентичность и продолжить траек¬торию нацио-наль¬ного восхождения, к высотам мировой культуры, преодо¬ле¬вая все возможные кризисы эпохи всеохватной глоба¬лизации.
Мақалада қазақ қоғамының мәдени-әлеуметтік транс¬¬фор¬мациялануы мәселесінің өзектілігі баса көрсе-тіліп, мұнда «Неден бастау керек?» дейтін тағдырлық маңызы зор сұрақтың алдын-ала шешілуін қажет ететін қоғамдық сананың жаңғыруы үрдісінің мұнда ерекше орын алатындығы аталып өтеді. Автор мұндайлық басқы пункт ретінде бүкіл тарихи қиыншылықтар мен сынақтарға қарамастан, хандық басқару заманында орнығып, ХVІІІ ғ. соңы – ХІХ ғ. бас кезінде дамуының белгілі бір толықсыған шағын бастан кешкен қазақ дәстүрлі мәдениетін ұсынады. Ана тілі мен поэзия, халық композиторларының әні мен күйі, ақын-жыраулардың философиялық толғаулары, дәс¬түр¬лі халық қолөнері, хандар мен билердің дипломатиялық өнегелері, отанға, атамекенге деген шексіз махаббат, қа¬зақ халқының өмірлік болмысының басқа да құндылықтары болашаққа рухани – адамгершіліктік алға басудың түп қазығы бола алады. Тарихилық пен логика¬лықтың диалек¬ти¬калық арақатынасына сүйене отырып, автор қазақ қоғамының рухани жаңғыру үдерісінің өзіндік түсінігін негіздеп, мұндай жаңғырудың тарихи және де логикалық бастамасы болып тап-таза, ешқандай қоспасыз түрдегі дәстүрлі мәдениет болуы тиіс, өйткені ұлттық код осын-да орналасқан деп есептейді. Соны мәпелеп, соны көздің қарашығындай сақтай отырып, содан нәр алсақ қана ұлт-тық бірегейлігімізді бекіте аламыз, соны қолдап, заманауи талаптарға сай байыта отырып қана әлемдік мәдениет-тің шыңдарына қарай, жалпылама жаһан¬данудың мүмкін болар барлық дағдарыстарына төтеп бере отырып, ұлт-тық қайта өрлеудің жолын ары қарай жалғастыра аламыз деп түйіндейді.
The article indicates the urgency of the problem of the sociocultural transformation of Kazakh society, in which a special place belongs to the modernization of public consciousness, which would suggest a similar solution to the sacramental question: "Where to start?". The author puts forward traditional Kazakh culture as such a point, dating back to the times of the khan rule and reaching a certain degree of development by the end of the XVIII and beginning of the XIX centuries, despite all the historical difficulties. Language and poetry, songs and Cui of folk composers, philosophical tolgau akyns and jyrau, the diplomatic art of the khans and beys, the universal love to the fatherland, for the native land and the traditional applied folk art and other values of the life of the Kazakh people can serve as a starting point for further inner moral progress. Relying on the dialectical correlation of the historical and the logical, the author justifies his vision of the process of spiritual moder¬ni¬zation of Kazakhstan society, according to which the traditional culture, and therefore the logical beginning of such moder¬niza¬tion, should become a traditional culture in its pure, uncluttered manner, according to the author’s national code, which care¬fully preserves the ethnonational identity only and continues the trajectory of the national ascent to the highest world culture, overcoming all possible crises era of inclusive globalization.

человек, общество, культура, тради¬цион¬ная культура, ценность, трансформация, глоболиза¬ция, модернизация.
адам, қоғам, мәдениет, дәстүрлі мәде¬ниет, құндылық, түрлендіру, жаһандану, жаңғыру.
man, society, culture, traditional culture, value, transformation, globalization, modernization.

Жумагулов Марат Даулетбаевич, Казахский национальный аграрный университет, г.Алматы, Республика Казахстан, кафедра История Казахстана и культура народов Kазахстана, старший преподаватель.
Жумагулов Марат Даулетбаевич, Казак улуттук агрардык университети, Алмата шаары, Казакстан Республикасы, Казакстандын тарыхы жана Казакстан элдеринин маданияты кафедрасы, ага окутуучу.
Marat Zhumagulov, Kazakh national agrarian University, Almaty, Republic of Kazakhstan, Department of History of Kazakhstan and culture of peoples of Kazakhstan, a senior lecturer.

Жүктөө

10.26104/NNTIK.2019.45.557

Жаңы саны

2024, №: 3

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Журналдар

Байланышуу