Научный журнал Кыргызстана

Оспанов К.И.
Оспанов К.И.
K.I. Ospanov

НЕКОТОРЫЕ ЗНАЧЕНИЯ ДЕМОКРАТИИ (политический анализ)
ДЕМОКРАТИЯНЫН АЙРЫМ МААНИЛЕРИ (саясий талдоо)
SOME MEANINGS OF DEMOCRACY (political analysis)

Предметом исследовавния являются различные по¬нятия и теории демократии. Некоторые транзи-то¬ло¬гии перехода от тоталитаризма к демократи-че¬ско¬му режиму через авторитаризм означают тер-мином «транзит». В данной статье этот переход мы назы¬ваем термином «демократия». Демократией можно обо¬¬значить всякое прогрессивное движение или обнов¬ле¬ние внутри любого политического режима, направ¬лен¬¬ное на частичное, комплексное изменение сущест¬вую¬щих общественных отношений. Или демо¬кра¬тией можно назвать переход от одной полити¬ческой сис¬те¬мы к другой, путем реформ, революции, переворота и т.д. Следовательно, процесс демократи¬за¬ции актуален в любом обществе. Исходя из этой позиции, то же са¬мое можно сказать в отношении процесса демо¬крати¬за-ции, то есть, распада совет¬ского тоталитаризма и создание посттоталитарной политической системы современного Казахстана. В статье применяются раз¬лич¬ные значения понятий де¬мо-кратии. Среди них са¬мым важным является рассмо-трение демократии в качестве процесса, движения. В этом случае мы мо¬жем расчитывать на просторное толкование понятий демократии. Именно это обстоя¬тельство дает воз¬мож¬ность говорить о раз¬ных уров¬нях, периоде, этапе, формах, виде проявлений демок¬ратии. Данное проявле¬ние может быть единичным или комплексным. Таким образом, переход от командно-административной сис¬те¬мы к постсоветскому и к политической системе со¬вре¬менного Казахстана, даль¬нейшее ее реформиро¬ва¬ние и совершенствование, можно называть демокра¬ти¬¬зацией.
Демократия ұғымының түрлі теориялары мен ма¬ғы¬налары осы мақаланың зерттеу пәні болып табы¬ла¬ды. Кейбір транзитолог мамандар тотали-тарлы жүйе¬ден демократиялық тәртіпке автори-тарлы жүйе арқылы өтуді «транзит» ұғымы арқылы түсіндіреді. Бұл мақалада біз «транзит» ұғымының орнына «демо¬кра¬тия» ұғымын қолданамыз. Себебі, «демократия» деп белгілі бір саяси жүйе аумағындағы, қоғамдық қатынастарды кешенді немесе жекелеген ілгері, алға басуға жетелейтін өзгерісті, жаңалықты айтуға болады. Немесе реоформа, революция, төңкеріс арқылы бір саяси жүйеден екінші бір саяси жүйеге өтуді демо-кра¬тияландыру ретінде қарастыруға болады. Осы тұр¬ғыдан алғанда демократия кез-келген қоғамда¬ре-форма Демократияның басқа мағынала¬рының ішіндегі біз үшін маңыздысы демократияны үрдіс ретінде қа¬рас¬тыру. Демократия үрдіс ретінде кез-келген саяси жүйеде және ол саяси жүйеден тыс дамуы да мүмкін. Сондықтан кеңестік коммунистік тоталитаризмнің құлдырауы, тоталитаризмнен кейінгі және Қазақ¬стан¬ның замауи саяси жүйесінің қалыптасуын да демократиялық үрдістің дамуы ретінде қарастыруға болады. Демократияның дамуы¬на онымен тығыз бай¬ла¬нысты демократияны саяси жүйе, саяси тәртіп т.б. сияқты мақалада қарасты¬рылған айғақтар барынша ық¬палын тигізеді. Сондық¬тан өктемдік-әкімшілік жүй¬¬ден авторитарлы жүйе арқылы демократиялық жүйеге өту үрдісін «транзит» емес «демократия» ұғы¬мы арқылы қарастырамыз.
The subject of research is the various concepts and theories of democracy. Some transitologies of the transition from totalitarianism to a democratic regime through autho¬ri¬tarianism refer to the term “transit”. In this article, we call this transition the term "democracy." Democracy can denote any progressive movement or renewal within any political regime, aimed at a partial, complex change in exis¬ting social relations. Or democracy can be called a tran¬sition from one political system to another, through reforms, revolution, coup, etc. Consequently, the process of democratization is relevant in any society. Based on this position, the same can be said with regard to the demo-cra¬ti¬za¬tion process, that is, the collapse of Soviet totalitarianism and the creation of the post-totalitarian political system of modern Kazakhstan. The article uses different meanings of the concepts of democracy. Among them, the most impor¬tant is to consider democracy as a process, a movement. In this case, we can rely on a simple interpretation of the con¬cepts of democracy. It is this circumstance that makes it pos¬sible to talk about different levels, periods, stages, forms, forms of manifestations of democracy. This mani¬festation can be single or complex. Thus, the transition from the command-administrative system to the post-Soviet and to the political system of modern Kazakhstan, its further reform and improvement, can be called democratization.

транзит, демократия, выборы, коллективная, либеральная, плюралистическая, полиар¬хи¬ческая демократия.
транзит, демократия, шайлоо, жамааттык, эркин, плюралисттик демократия.
transit, democracy, elections, collective, liberal, pluralistic, polyarchical democracy.

Оспанов Кайрлы Иманалиевич, Алматинский технологический университет, г.Алматы, Республика Казахстан, кафедра «Профессио- нальное обучение и общественные науки», кандидат политических наук, и.о. доцента.
Оспанов Кайрлы Иманалиевич, Алматы технологиялык университети, Алматы шаары, Казакстан Республикасы, Кесиптик окутуу жана коомдук илимдер кафедрасы, саясий илимдеринин кандидаты, доценттин милдетин аткаруучу.
Kaiyrly Ospanov, Almaty Technological University, Almaty, Republic of Kazakhstan, Department of vocational training and social sciences, candidate of political sciences, acting associate professor.

Жүктөө

10.26104/NNTIK.2019.45.557

Жаңы саны

2023, №: 5

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Журналдар

Байланышуу