|
|
-
Жолдошев Н.Ж., Зайниев Р.А.
-
Жолдошев Н.Ж., Зайниев Р.А.
-
N. Joldoshev, R. Zainiev
-
ПАМИРСКИЕ КЫРГЫЗЫ В ТРУДАХ ЗАПАДНЫХ ИССЛЕДОВАТЕЛЕЙ
-
ПАМИРЛИК КЫРГЫЗДАР БАТЫШ ИЗИЛДӨӨЧҮЛӨРДҮН ЭМГЕКТЕРИНДЕ
-
PAMIR KYRGYZ IN THE WORKS OF WESTERN RESEARCHERS
-
В статье рассматриваются сведения о памирских кыргызах в трудах западных исследователей – Т. Гордона, Э. Данмора, Г. Капю, С. Гедин, Ф. Рокка. По их данным, в конце XIX
– начале XX века Памир населяли кыргызские племена и роды
– бостон, кесек (кызылаяк), кыдырша, кипчак (сарт и кыргыз
кыпчак, калта байтал), найман (кён, босторгой, мырза, кийик) и тейит (черный тейит, сары тейит). Племена кыдырша
и бостон считаются частью племен кесек или тейит. В исследуемый период Памирские кыргызы были административно разделены на 2 волости – Памирскую волость (Кара-Кульское, Мургабское, Ранг-Кульское, Ак-Ташское, Аличурское
аминства); Кударинская волость (Кударинское аминство).
Эти исследователи подробно описали количествое кыргызов,
их зимовья, традиции, обычаи, условия жизни, общественную
жизнь, место и роли кыргызских женщин в обществе, о народных играх, быте, питании, а также оставили много этюдов и фотографий.
-
Макалада батыш изилдөөчүлөр – Т. Гордондун, Е. Данмордун, Г. Капю, С. Гединдин, Ф. Рокканын эмгектериндеги
памирлик кыргыздар тууралуу берилген маалыматтар талкууга алынат. Алардын берген маалыматтары боюнча XIX
кылымдын аягы XX кылымдын башында Памирде кыргыздардын бостан, кесек (кызыл аяк), кыдырша, кыпчак (сарт, кыргыз кыпчак, калта байтал), найман (көн, босторгой, мырза,
кийик) жана тейит (кара тейит, сары тейит) уруулары жана алардын уруктары мекендешкен. Кыдырша, бостон уруулары урук катары кесек же тейит урууларынын курамында
каралат. Памирлик кыргыздар административдик жактан 2
волостко – Памир волостугу (Кара-Кол, Мургаб, Раң-Көл, АкТаш, Аличур аминдиктери); Кудара волостугу (Кудара аминдиги) бөлүнүп жашашкан. Аталган изилдөөчүлөр памирлик
кыргыздардын түтүнүнүн санын, кыштоо-жайлоолорун, каада-салты, үрп-адаты, жашоо шарты, социалдык турмушу,
коомдогу кыргыз аялдарынын орду жана ролу, элдик оюндары, үй-тиричилиги, тамак-ашы жөнүндө кеңири жазып, эмгектеринде кыргыздар жөнүндө этюддарды, фото сүрөттөрдү калтырып кеткен.
-
The article examines information about the Pamir Kirghiz in
the works of Western researchers – T. Gordon, E. Dunmore,
G.Capu, S.Gedin, F. Rocca. According to them, at the end of the
19th - beginning of the 20th centuries, the Pamirs were inhabited
by Kyrgyz tribes and clans - Boston, Kesek (Kyzylayak), Kydyrsha,
Kipchak (Sart and Kyrgyz Kypchak, Kalta Baital), Naiman (Kon,
Bostorgoy, Myrza, Kiyik) and Teyit (Kara teyit, Sary teyit). The
Kydyrsha and Boston tribes are considered part of the Kesek or
Teyit tribes. During the period under study, the Pamir Kyrgyz were
administratively divided into 2 volosts - the Pamir volost (KaraKul, Murghab, Rang-Kul, Ak-Tash, Alichur aminstva); Kudarinskaya volost (Kudarinskoe aminstvo). These researchers described
in detail the number of Kyrgyz people, their winter quarters, traditions, customs, living conditions, social life, the place and roles of
Kyrgyz women in society, folk games, life, nutrition, and also left
many sketches and photographs.
-
Памир, памирские кыргызы, кесек, кыпчак, найман, тейит, Сахиб Назар.
-
Памир, памир кыргыздары, кесек, кыпчак, найман, тейит, Сахиб Назар.
-
Pamir, Pamir Kyrgyz, Kesek, Kipchak, Naiman, Teyit, Sahib Nazar.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Жолдошев Нурбек Жакыпбекович, Кыргызский
государственный университет им. И.Арабаева.
г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат
исторических наук, доцент.
Зайниев Равшан Акимович, Кыргызский
государственный университет им. И.Арабаева.
г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат
исторических наук, доцент.
-
Жолдошев Нурбек Жакыпбекович, И.Арабаев
атындагы Кыргыз мамлекеттик университети,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, тарых
илимдеринин кандидаты, доцент.
Зайниев Равшан Акимович, И.Арабаев атындагы
Кыргыз мамлекеттик университети, Бишкек
шаары, Кыргыз Республикасы, тарых
илимдеринин кандидаты, доцент.
-
Nurbek Joldoshev, Kyrgyz State University named after
I.Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of
historical sciences, associate professor.
Ravshan Zainiev, Kyrgyz State University named after
I.Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of
historical sciences, associate professor.
10.26104/NNTIK.2023.24.83.047
Жолдошев Н.Ж., Зайниев Р.А. ПАМИРСКИЕ КЫРГЫЗЫ В ТРУДАХ ЗАПАДНЫХ ИССЛЕДОВАТЕЛЕЙ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2023. №. 7. C. 230-234
|
