Жаңы саны

2023, №: 8

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Уркумбаева А. Б.
  2. Уркумбаева А. Б.
  3. A. Urkumbaeva
Макаланын аты
  1. ПРИРОДА УСТНОГО ЭПИЧЕСКОГО ТЕКСТА
  2. ООЗЕКИ АЙТЫЛГАН ЭПИКАЛЫК ТЕКСТТИН ТАБИЯТЫ
  3. THE NATURE OF THE ORAL EPIC TEXT
Аннотация
  1. Любой рассказчик запоминает устные тексты, которые он слышит от кого-то, и продолжает их повторять. Основные строки устного текста, передаваемые от одного человека к другому, сохраняются в памяти рассказчика и произносятся в форме в процессе импровизации в соответствии с его творческими способностями. Другими словами, он перерабатывает тексты, которые слышит, или сочиняет их, рассказывая им, не задумываясь. Они не думают о том, чтобы произнести этот текст сейчас, после и как произнесли этот текст, у них нет времени подумать. В этом особенность устной речи. В результате получается устный текст эпоса, отличный от письменного. 1995 году известный манасовед, доктор филологических наук, профессор Ж. Орозобекова записала на микромагнитную ленту версию великого сказочника Ш. Азизова. В этой статье будут проанализированы особенности присущие устному тексту на примере этого варианта, и предпринята попытка раскрыть его природу.
  2. Кайсы гана манасчы болбосун бирөөдөн бир нече жолу угуп, кулагы канып, аны эсине тутуп калып, кайра өзү аткарган учурда, бир адамдан башка адамдарга берилген оозеки тексттин урунттуу саптары сакталып, анын чыгармачылык дараметине жараша импровизациялоо процессиндеги формада (б.а. уккан тексттерди кайрадан иштөө же ага ойлонуп олтурбай төгүп айтып жаӊысын түзүүсү) айтылып келет. Алар азыр ушул текстти айткандан кийин бул текстти айтам деп ойлонушпайт жана ойлонууга убактылары да жетпейт. Оозеки айтуучулуктун өзүнө таандык өзгөчөлүгү ушунда. Жыйынтыгында, жазма тексттен айырмаланган эпостун оозеки текстти пайда болот. 1995-жылы белгилүү манас таануучу, филология илимдеринин доктору, профессор Ж. Орозобекова залкар манасчы Ш. Азизовдун айткан вариантын микромагниттик кассетага жаздырып алган. Андан кийин аны редакциялап, оңдоп, түздөп китеп формасына өткөрүүгө даярдаган. Бул макалада ушул варианттын мисалында оозеки текстке мүнөздүү болгон өзгөчөлүктөр талданып, анын табиятын ачып берүүгө аракет жасалат.
  3. Any narrator remembers oral texts that he hears from someone and continues to repeat them. The main lines of the oral text, transmitted from one person to another, are stored in the memory of the narrator and are pronounced in the form of improvisation in accordance with his creative abilities. In other words, he processes the texts he hears, or composes them, telling them without thinking. They don’t think about saying this text now, after they have said this text and they don’t have time to think. This is the peculiarity of oral speech. The result is an oral text of the epic, different from the written one. In 1995, a well-known Manas scholar, Doctor of Philology, Professor Zh. Orozobekova recorded a version of the great storyteller on a micromagnetic tape Azizova. This article will analyze the features inherent in the oral text on the example of this variant, and an attempt is made to reveal its nature.
Негизги сөздөр
  1. устный текст, письменный текст, манасчи, повтор, эпитет, импровизация, вариация.
  2. оозеки текст, жазма текст, манасчы, кайталоо, эпитет, импровизация, вариация.
  3. oral text, written text, manaschi, by, epithet, improvisation, variation.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Уркумбаева Айжан Бекташовна, Академия Министерства внутренних дел Кыргызской Республики им. генерал-майора милиции Э.Алиева, г.Бишкек, Кыргызская Республика, старший преподаватель.
  2. Уркумбаева Айжан Бекташовна, милициянын генерал-майору Э.Алиев атындагы Кыргыз Республикасынын Ички иштер министрлигинин Академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, улук окутуучу.
  3. Aizhan Urkumbaeva, The Academy of the Ministry of Internal Affairs of the Kyrgyz Republic named after Major General of Militia E. Aliev, Bishkek, Kyrgyz Republic, senior lecturer.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/NNTIK.2023.37.49.065
  • Цитаталоо
  • Уркумбаева А. Б. ПРИРОДА УСТНОГО ЭПИЧЕСКОГО ТЕКСТА. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2023. №. 6. C. 295-298