Жаңы саны

2023, №: 7

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Токпаева З.Т.
  2. Токпаева З.Т.
  3. Z. Tokpaeva
Макаланын аты
  1. ФИЛОСОФСКИЕ ОСНОВЫ КОСМОЛОГИЧЕСКИХ МИРОПОНИМАНИЙ ДРЕВНЕГО КЫРГЫЗСКОГО НАРОДА
  2. БАЙЫРКЫ КЫРГЫЗ ЭЛИНИН КОСМОЛОГИЯЛЫК ДҮЙНӨ ТААНЫМДАРЫНЫН ФИЛОСОФИЯСЫНЫН ӨЗӨКТӨРҮ
  3. THE PHILOSOPHICAL FOUNDATIONS OF COSMOLOGICAL WORLD VIEWS OF THE ANCIENT KYRGYZ PEOPLE
Аннотация
  1. В рамках данной статьи мы попытались проанализировать основы космологических миропониманий древнетюркских народов и в том числе древнекыргызского народа. В основе истории, мировосприятии древнекыргызского народа из покон веков сохранились традиции, обычаи и они непосредственно отразились в основе космологических миропониманий этих народов. Следовательно, в генезисе философии древнетюркских и в том числе древних кыргызов заложены основы мифологии, легенды, пословицы и поговорки. Концепция мира отрывка кочевого народа (в том числе кыргызов), голубое небо, синее небо, доказывает, что один многовековые исторические и трудовые методы, которые содержат века. Люди на земле были на мировом знании древних кыргызов, голубого неба, и тяжелого свидетельства на следующий месяц, и развивают их место жизни, жить в непослушании к неповиновению.
  2. Бул макалада Кыргыз элинин байыркы космологиялык дүйнө таанымынын философиялык өзөктөрү жөнүндө баяндалат. Көчмөн калктардын (кыргыздардын) дүйнө кабыл алуусунда Жер Жүзү, Көк Асман, Аалам өзүнөн өзү жаралган деген түшүнүк орун алган. Кыргыз элинин нечендир бир кылымдарды камтыган тарыхый фольклордук эмгек ыкмалары жаратылыш менен тыгыз байланышта экендигин далилдейт. Байыркы кыргыздардын философиялык ой жүгүртүүсүндө адамдар жан жаныбарлар, Көк асман табият менен бирдикте тең укуктуубуз деген дүйнө таанымды карманышкан. Байыртадан бери эле көк асмандагы жылдыздарды, өзүнчө атап, алардын ордун болжоп чарбалык иштерин жүргүзүшүп, топтолгон практикалык маалыматарын кийинки муунга өткөрүп, каатал табигый кырсыктарга моюн сунбай жашап келишкен. Демек, кыргыз элинин дүйнѳ таануусунун тарыхый-философиялык генезисинде элдик оозеки чыгармачылыктын эң алгачкы башталыштары, уламыштар, жөө жомоктор, санжыралар, накыл сѳздѳр, макал-лакаптар негиз болгондугу айтылат.
  3. In this article, we have tried to analyze the basics of cosmological world views of the ancient Turkic peoples, including the ancient Kyrgyz people. The traditions and customs of the ancient Kyrgyz people have been preserved from time immemorial, and they are directly reflected in the basis of cosmological world views of these peoples. Consequently, the Genesis of the philosophy of the ancient Turkic and including the ancient Kyrgyz laid the foundations of mythology, legends, Proverbs and sayings. The Kyrgyz concept of the world of a fragment of a nomadic people (including Kyrgyz), blue sky, blue sky, proves that one has centuries-old historical fleskuer and labor methods that contain centuries. People on earth have been on the world knowledge of the ancient Kyrgyz, the blue sky, and the heavy testimony for the next month, and develop their place of life, live in disobedience to disobedience
Негизги сөздөр
  1. космология, миропонимания, природа, вселенная, пространство, небо, звезда, планета, тело.
  2. космология, дүйнө тааным, жаратылыш, аалам, мейкиндик, асман, жылдыз, планета, тело.
  3. cosmology, worldview, nature, universe, area, sky, star, planet, body.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Токпаева Зарылбубу Турпандыковна, Кыргызский государственный технический университет им. И.Раззакова, г.Бишкек, Кыргызская Республика, старший преподаватель.
  2. Токпаева Зарылбубу Турпандыковна, И.Раззаков атындагы Кыргыз мамлекеттик техникалык университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, улук окутуучу.
  3. Zarylbubu Tokpaeva, Kyrgyz State Technical University named after I.Razzakov, Bishkek, Kyrgyz Republic, senior lecturer.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/NNTIK.2023.11.53.055
  • Цитаталоо
  • Токпаева З.Т. ФИЛОСОФСКИЕ ОСНОВЫ КОСМОЛОГИЧЕСКИХ МИРОПОНИМАНИЙ ДРЕВНЕГО КЫРГЫЗСКОГО НАРОДА. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2023. №. 5. C. 242-244