|
|
-
Ормоналиев К.О., Сабиров Р.К
-
Ормоналиев К.О., Сабиров Р.К
-
K. Ormonaliev, R. Sabirov
-
ЭТНОТЕРРИТОРИАЛЬНЫЕ И ПОГРАНИЧНЫЕ РАЗНОГЛАСИЯ ЦЕНТРАЛЬНОАЗИАТСКИХ ГОСУДАРСТВ В ФЕРГАНСКОЙ ДОЛИНЕ
-
БОРБОРДУК АЗИЯ МАМЛЕКЕТТЕРИНИН ФЕРГАНА ӨРӨӨНҮНДӨГҮ ЭТНОТЕРРИТОРИЯЛЫК ЖАНА ЧЕК АРА ТАЛАШТАРЫ
-
ETHNO-TERRITORIAL AND BORDER DIVISIONS OF THE CENTRAL ASIAN STATES IN THE FERGANA VALLEY
-
В статье рассматривается конфликтный потенциал
Ферганской долины, разделенной между Кыргызстаном, Узбекистаном и Таджикистаном. На ее территории наиболее выраженно представлены практически все проблемы Центральной
Азии: этнические противоречия, дефицит земельно-водных ресурсов, территориальные претензии, проблема анклавов и другие. Они создают социальное напряжение, которое ведет к радикализации общества. Разногласия, связанные с распределением земельно-водных ресурсов, имеются как внутри государств, так и между ними в приграничных районах. Они свидетельствуют о территориальных притязаниях государств по
отношению друг к другу. Но урегулирование межгосударственных приграничных споров тормозится в связи с противоречиями
в картах советского периода, указывающих разные границы в
долине в 1920-х, 1950-х, 1980-х годах, что позволяет каждому из
государств во время переговоров опираться на те карты, которые ему дают преимущество. В результате государственные
границы определены частично, и между странами существует
много спорных участков. Напряженная ситуация на границах
приводит к различным инцидентам – перекрытию дорог, стычкам и вооруженным столкновениям. Присутствие анклавов,
жители которых сталкиваются с многочисленными проблемами при пересечении границ, с функционированием экономики, социальной сферы и систем жизнеобеспечения, еще более осложняет ситуацию. В статье подчеркивается, что противоречия и
конфликты в Ферганской долине создают угрозу безопасности и
стабильности для всего Центральноазиатского региона.
-
Макалада Кыргызстан, Өзбекстан жана Тажикстандын ортосунда бөлүнгөн Фергана өрөөнүнүн конфликттик потенциалы каралат. Анын аймагында Борбордук Азиянын дээрлик бардык проблемалары: этникалык карама-каршылыктар,
жер-суу ресурстарынын тартыштыгы, аймактык дооматтар, анклавдар маселеси жана башкалар айкын көрүнүп турат. Жер-суу ресурстарын бөлүштүрүүгө байланыштуу пикир
келишпестиктер мамлекеттердин ичинде да, алардын ортосунда да чек арага чектеш райондордо бар. Алар мамлекеттердин бири-бирине карата аймактык дооматтарын күбөлөндүрүшөт. Бирок мамлекеттер аралык чек ара талаштарын жөнгө салуу 1920, 1950, 1980-жылдардагы өрөөндөгү ар
кандай чек араларды көрсөткөн совет мезгилинин карталарындагы карама-каршылыктарга байланыштуу токтотулуп
турат, бул мамлекеттердин ар бирине сүйлөшүүлөр учурунда
ага артыкчылык берген карталарга таянууга мүмкүндүк берет. Натыйжада, мамлекеттик чек аралар жарым-жартылай аныкталып, өлкөлөр ортосунда көптөгөн талаштуу тилкелер бар. Чек аралардагы чыңалган кырдаал ар кандай инциденттерге – жолдордун жабылышына, кагылышууларга жана
куралдуу кагылышууларга алып келет. Чек арадан өтүүдө жашоочулары көптөгөн көйгөйлөргө туш болгон анклавдардын
болушу, экономиканын, социалдык чөйрөнүн жана жашоотурмушту камсыз кылуу системаларынын иштеши кырдаалды ого бетер татаалдантат. Макалада Фергана өрөөнүндөгү
карама-каршылыктар жана чыр-чатактар бүтүндөй Борбор
Азия региону үчүн коопсуздукка жана туруктуулукка коркунуч
туудурары баса белгиленген.
-
The article examines the conflict potential of the Fergana
Valley, divided between Kyrgyzstan, Uzbekistan and Tajikistan.
Almost all the problems of Central Asia are clearly visible on its
territory: ethnic contradictions, lack of land and water resources,
territorial claims, the problem of enclaves and others. Disagreements over the distribution of land and water resources exist both
within States and between them in border areas. They testify to the
territorial claims of states to each other. However, the settlement of
interstate border disputes is suspended due to contradictions on
maps of the Soviet period of the 1920s, 1950s and 1980s showing
different borders in the valley, which allows each of the states to rely
on maps that gave it priority during negotiations. As a result, the
state borders are partially defined, and there are many disputed
lanes between the countries. The tense situation at the borders leads
to various incidents – road closures, clashes and armed clashes. The
situation is further complicated by the presence of enclaves, whose
residents face many problems when crossing the border, the
functioning of the economy, social sphere and life support systems.
The article emphasizes that conflicts and conflicts in the Fergana
Valley pose a threat to security and stability for the entire Central
Asian region.
-
Ферганская долина, противоречия, конфликт, анклав, земельно-водные ресурсы, проблема, спорные территории, границы, центральноазиатские государства.
-
Фергана өрөөнү, карама-каршылыктар, чыр-чатактар, анклав, жер-суу ресурстары, көйгөй, талаштуу аймактар, чек аралар, Борбор Азия мамлекеттери.
-
Fergana Valley, contradictions, conflict, enclave, land and water resources, problem, disputed territories, borders, Central Asian states.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Ормоналиев Канатбек Орозович, Национальная
академия наук Кыргызской Республики,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, аспирант.
Сабиров Рысбек Келдибекович, Кыргызская
государственная академия физической культуры
и спорта им. Б. Турусбекова, г. Бишкек,
Кыргызская Республика, кандидат исторических
наук, и.о. доцента.
-
Ормоналиев Канатбек Орозович, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, аспирант.
Сабиров Рысбек Келдибекович, Б. Турусбеков
атындагы Кыргыз мамлекеттик дене тарбия жана
спорт академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы, тарых илимдеринин кандидаты,
доценттин м.а
-
Kanatbek Ormonaliev, National Academy of Sciences
of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
postgraduate student.
Rysbek Sabirov, Kyrgyz State Academy of Physical
Culture and Sports named after B. Turusbekov,
Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of historical
sciences, acting associate professor.
10.26104/NNTIK.2023.53.94.035
Ормоналиев К.О., Сабиров Р.К ЭТНОТЕРРИТОРИАЛЬНЫЕ И ПОГРАНИЧНЫЕ РАЗНОГЛАСИЯ ЦЕНТРАЛЬНОАЗИАТСКИХ ГОСУДАРСТВ В ФЕРГАНСКОЙ ДОЛИНЕ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2023. №. 2. C. 166-170
|
