|
|
-
Быковченко Ю.Г., Бердибаева А.Б., Асанакунов Б.А.
-
Быковченко Ю.Г., Бердибаева А.Б., Асанакунов Б.А.
-
Yu. Bykovchenko, A. Berdibaeva, B. Asanakunov
-
ОСОБЕННОСТИ ГЕМАТОЛОГИИ КРОВИ У ЯКОВ РАЗНОЙ МАСТИ
-
АР ТҮРДҮҮ ТҮСТӨГҮ ТОПОЗДОРДУН КАН ГЕМАТОЛОГИЯСЫНЫН ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
-
FEATURES OF BLOOD HEMATOLOGY IN YAKS OF DIFFERENT COLORS
-
Яки в Кыргызстане, как и другие виды сельскохозяйственных животных относятся к национальным генетическим
ресурсам, поэтому их физиологическое состояние необходимо
контролировать, поскольку они разводятся в экстремальных
условиях среды. Приведены пути миграции яков в республику из
Гималаев, где они были одомашнены и в настоящее время их
численность составляет 58,3 тыс. голов. По данным экспедиционных обследований встречаются в основном три масти
яков – черная, бурая и пегая, которые образовались в процессе
их доместикации, начала действия искусственного отбора, поскольку их дикие предки характеризовались только черной мастью для поддержания теплового баланса в условиях низких
температур. Сделано предположение, что красящей шерсть у
яков пигмент меланин детерминируется геном, имеющим полиморфную структуру, альтернативные формы которого
стали активизироваться после изменения условий среды обитания яков, технологии кормления и других факторов. У яков
разной масти изучены гематологические показатели крови, показан уровень их изменчивости и различия в этих показателях
-
Кыргызстандагы топоздор айыл чарба жаныбарларынын башка түрлөрү сыяктуу эле улуттук генетикалык ресурстарга кирип, жашоосу чөйрөнүн экологиялык катаал шарттарында жүргөндүктөн алардын физиологиялык абалын көзөмөлдөө зарыл. Топоздор Гималай тоолорунан республикага которулуу жолдору менен таралышып, таралган аймактарда
колго үйрөтүлгөн. Азыркы учурда алардын саны 58,3 миң башты түзөт. Экспедициялык изилдөөлөр боюнча топоздордун негизинен үч өңү бар – кара, күрөң жана ала, алар колго үйрөтүү
процессинде, жасалма тандоонун таасиринде пайда болушкан, анткени алардын жапайы ата-тектери жылуулук балансын төмөнкү температурада сактоо үчүн кара түс менен гана
мүнөздөлгөн. Топоздордун жүнүнө боёк берүүчү меланин пигменти полиморфтук түзүлүшкө ээ болгон ген менен аныкталып, анын альтернативдүү формалары топоздун экологиялык
шарттары, азыктандыруу технологиясы жана башка факторлор өзгөргөндөн кийин активдеше баштаган деген божомолдор бар. Ар түрдүү түстөгү топоздордо кандын гематологиялык көрсөткүчтөрү изилденип, алардын өзгөрмөлүүлүгүнүн деңгээли жана бул көрсөткүчтөрдөгү айырмачылыктары
көрсөтүлгөн.
-
Yaks in Kyrgyzstan, like other types of farm animals, belong
to the national genetic resources, so their physiological state must
be controlled, since they are bred in extreme environmental conditions. The ways of yak migration to the country from the Himalayas
are given, where they were domesticated. At present, their number
in Kyrgyzstan is 58.3 thousand. According to expeditionary surveys,
there are mainly three colors of yaks - black, brown and piebald,
which were formed in the process of their domestication, the beginning of artificial selection, since their wild ancestors were characterized only by black color to maintain heat balance at low temperatures. It has been suggested that melanin, the pigment that colors
wool in yaks, is determined by a gene that has a polymorphic structure, alternative forms of which began to become more active after
changes in the environmental conditions of yaks, feeding technology, and other factors. In yaks of different colors, hematological
blood parameters were studied, the level of their variability and
differences in these parameters were shown.
-
яки, животные, генетические ресурсы, кровь, домашние яки, гематология крови, изменчивость.
-
топоздор, жаныбарлар, генетикалык ресурстар, кан, үй топоздору, кандын гематологиясы, өзгөргүчтүк.
-
yaks, animals, genetic resources, blood, domestic yaks, blood hematology, variability.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Быковченко Юрий Григорьевич, Национальная
академия наук Кыргызской Республики,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор
биологических наук, профессор.
Бердибаева Аида Бердибаевна, Национальная
академия наук Кыргызской Республики,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат
сельскохозяйственных наук.
Асанакунов Бактыбек Ашымович, Национальная
академия наук Кыргызской Республики,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат
биологических наук.
-
Быковченко Юрий Григорьевич, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, биология
илимдеринин доктору, профессор.
Бердибаева Аида Бердибаевна, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, айыл
чарба илимдеринин кандидаты.
Асанакунов Бактыбек Ашымович, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, биология
илимдеринин кандидаты.
-
Yuri Bykovchenko, National Academy of Sciences of
the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
doctor of biological sciences, professor
Aida Berdibaeva, National Academy of Sciences of the
Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
candidate of agricultural sciences.
Baktybek Asanakunov, National Academy of Sciences
of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
candidate of biological sciences.
10.26104/NNTIK.2023.50.83.010
Быковченко Ю.Г., Бердибаева А.Б., Асанакунов Б.А. ОСОБЕННОСТИ ГЕМАТОЛОГИИ КРОВИ У ЯКОВ РАЗНОЙ МАСТИ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2023. №. 2. C. 47-52
|
