|
|
-
Молдосун кызы С., Шекеков А.Ш
-
Молдосун кызы С., Шекеков А.Ш
-
Moldosun kyzy S., A. Shekekov
-
ВЛИЯНИЕ АБИОТИЧЕСКИХ И БИОТИЧЕСКИХ ФАКТОРОВ НА ИНВАЗИОННУЮ АКТИВНОСТЬ ЭНТОМОПАТОГЕННЫХ НЕМАТОД
-
ЭНТОМОПАТОГЕНДИК НЕМАТОДАЛАРДЫН ИНВАЗИОНДУК АКТИВДҮҮЛҮГҮНӨ АБИОТИКАЛЫК ЖАНА БИОТИКАЛЫК ФАКТОРЛОРДУН ТИЙГИЗГЕН ТААСИРИ
-
INFLUENCE OF ABIOTIC AND BIOTIC FACTORS ON THE INVASIVE ACTIVITY OF ENTOMOPATHOGENIC NEMATODES
-
Защита сельскохозяйственных культур от вредных насекомых является актуальной проблемой. Мировые научные исследования показывают, что почвенные энтомопатогенные
нематоды семейств Steinernematidae и Heterorhabditidae совместно с симбиотическими бактериями способны вызывать
гибель многих вредных почвенных насекомых (шишек, кузнечиков, сверчков, бабочек, тлей и др.) и могут быть использованы
в защите растений. На инвазионную активность почвенных
энтомопатогенных нематод влияют различные факторы. Исследования показали, что эффективность передачи нематод
зависит от температуры почвы. Оптимальная температурная зона для трансмиссивной активности энтомопатогенных
нематод в почве от 13°С до 24°С. Установлено, что инвазионная активность энтомопатогенных нематод - летальность
вредных насекомых связана с температурой почвы, влажностью (абиотические факторы) и количеством инвазионных личинок, проникающих в насекомых и их симбиотических бактерий (биотические факторы).
-
Айыл-чарба өсүмдүктөрүн зыяндуу чымын чиркейлерден
коргоо актуалдуу проблема. Дүйнөлүк илимий изилдөөлөр, топурактагы энтомопатогендик нематодалардын Steinernematidae жана Heterorhabditidae уруулары симбиоздук бактериялары менен бирдикте, өнүгүүсү топуракта жүрүүчү көптөгөн
зыяндуу курт-кумурскаларды (конуздарды, чегирткелерди чырылдактарды, көпөлөктөрдү, өсүмдүк биттерин ж.б.) өлүмгө
дуушар кыла тургандыгын, аларды өсүмдүктөрдү коргоодо
колдонууга мүмкүн экендигин белгилешет. Топурактагы энтомопатогендик нематодалардын инвазиондук активдүүлүгүнө
ар түрдүү факторлор таасир этет. Изилдөөлөр нематодалардын жугуу эффективдүүлүгү топурактын температурасына
көз каранды экендигин көрсөттү. Энтомопатогендик нематодалардын жугуу активдүүлүгүнүн топурактагы оптималдуу
температура зонасы 13°Сдан 24°Сга чейин. Энтомопатогендик нематодалардын инвазиондук активдүүлүгү - зыяндуу
курт-кумурскаларды өлүмгө дуушар кылышы, топурактын
температурасына, нымдуулугуна (абиотикалык факторлорго)
жана чымын-чиркейлерге кирген инвазиондук личинкалардын
санына жана алардын симбиоздук бактерияларына (биотикалык факторлорго) байланыштуу экендиги аныкталды
-
Protecting crops from harmful flies and mosquitoes is an urgent problem. World scientific research shows that soil entomopathogenic nematodes of the families Steinernematidae and Heterorhabditidae, together with symbiotic bacteria, can cause the death of
many harmful soil insects (cones, grasshoppers, crickets, butterflies,
aphids, etc.) and can be used in plant protection. Various factors
influence the invasive activity of soil entomopathogenic nematodes.
Studies have shown that the efficiency of nematode transmission
depends on soil temperature. The optimal temperature zone for the
transmissible activity of entomopathogenic nematodes in the soil is
from 13°C to 24°C. It has been established that the invasive activity
of entomopathogenic nematodes - the lethality of harmful insects -
is associated with soil temperature, humidity (abiotic factors) and
the number of invasive larvae penetrating flies and mosquitoes and
their symbiotic bacteria (biotic factors).
-
энтомопатогенные нематоды, личинка, инвазионная активность, абиотический фактор, биотический фактор, инвазионная доза, симбиотические бактерии, вредные насекомые, защита растений.
-
энтомопатогендик нематодалар, личинка, инвазиондук активдүүлүк, абиотикалык фактор, биотикалык фактор, инвазиондук доза, симбиоздук бактериялар, зыяндуу курт-кумурскалар, өсүмдүктөрдү коргоо.
-
entomopathogenic nematodes, larva, invasive activity, abiotic factor, biotic factor, invasive dose, symbiotic bacteria, harmful insects, plant protection.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Молдосун кызы Салкын, Кыргызский национальный
университет им. Ж.Баласагына, г.Бишкек,
Кыргызская Республика, магистрант.
Шекеков Аскербек Шекекович, Кыргызский
национальный университет им. Ж.Баласагына,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат
медицинских наук, доцент.
-
Молдосун кызы Салкын, Ж.Баласагын атындагы
Кыргыз улуттук университети, Бишкек шаары,
Кыргыз Республикасы, магистрант
Шекеков Аскербек Шекекович, Ж.Баласагын
атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек
шаары, Кыргыз Республикасы, медицина
илимдеринин кандидаты, доцент.
-
Moldosun kyzy Salkyn, Kyrgyz National University
named after Zh.Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz
Republic, undergraduate student.
Askerbek Shekekov, Kyrgyz National University named
after Zh.Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic,
candidate of medical sciences, associate professor.
10.26104/NNTIK.2023.65.10.005
Молдосун кызы С., Шекеков А.Ш ВЛИЯНИЕ АБИОТИЧЕСКИХ И БИОТИЧЕСКИХ ФАКТОРОВ НА ИНВАЗИОННУЮ АКТИВНОСТЬ ЭНТОМОПАТОГЕННЫХ НЕМАТОД. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2023. №. 1. C. 23-25
|
