Жаңы саны

2023, №: 6

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Шаршеев Э.С., Чонтоев Д.Т., Жакеев Б.М
  2. Шаршеев Э.С., Чонтоев Д.Т., Жакеев Б.М
  3. E. Sharsheev, D. Chontoev, B. Zhakeev
Макаланын аты
  1. МАТЕМАТИЧЕСКОЕ МОДЕЛИРОВАНИЕ ВЛАГОЗАПАСОВ НА ПРИМЕРЕ ЮГО-ВОСТОЧНОЙ ЧАСТИ КОТЛОВИНЫ ОЗЕРА ИССЫК-КУЛЬ
  2. ЫСЫК-КӨЛ ЧӨЛКӨМҮНҮН ТҮШТҮК-ЧЫГЫШ ТАРАБЫНЫН МИСАЛЫНДА НЫМ ЗАПАСТАРЫН МАТЕМАТИКАЛЫК МОДЕЛДӨӨ
  3. MATHEMATICAL MODELING OF MOISTURE RESERVES ON THE EXAMPLE OF THE SOUTH-EASTERN PART OF THE BASIN OF THE LAKE ISSYK-KUL
Аннотация
  1. Научная работа посвящена моделированию влагозапасов на базе моделирующей системы «ПОЛИВ» разработанный д.т.н., профессором А.И. Головановым. Для моделирования влагозапасов были подготовлены метеорологические данные атмосферные осадки, температура воздуха и относительная влажность воздуха с метеостанции г. Каракол Иссык-Кульской области. Кроме вышеназванных данных при моделировании учтены свойства почвы и геологические условия исследуемого участка. На основе введённых входных параметров в моделирующая систему «ПОЛИВ» получены выходные параметры как продуктивные влагозапасы в слое 0,5 и 1 м. испаряемость, дефицит влаги и многие другие данные для производства расчетов урожайности и продуктивность исследуемого участка, что в действительности является ценным материалом для обоснования эколого – экономического обоснования отдельных регионов Кыргызской Республики.
  2. Илимий иш техника илимдеринин доктору, профессор А.И. Голованов тарабынан иштелип чыккан «ПОЛИВ» моделдөө системасынын негизинде нымдуулуктун запастарын моделдөөгө арналган. Нымдуулук запастарын математикалык маделдөө метеорологиялык маалыматтар (атмосфералык жаан-чачындар, абанын температурасы жана салыштырмалуу нымдуулук) жана топурак кыртышынын касиеттери, изилденүүчү аймактын геологиялык шарттары эске алынган. Метеорологиялык маалыматтар Ысык-Көл облусунун Каракол шаарынын метеорологиялык станциясынан алынган. «ПОЛИВ» моделдөө системасына киргизилген киргизүү параметрлеринин негизинде 0,5 жана 1 м катмардагы өндүрүштүк нымдуулук запасынын математикалык маделдери маделдештирилип алынды, алынган өндүрүштүк нымдуулук запасы Кыргыз Республикасынын аймактарын изилдөөдө экологиялык-экономикалык негиздөөдө мааниси жогорку деңгээлде турат.
  3. The scientific work is devoted to the modeling of moisture reserves on the basis of the modeling system "POLIV" developed by Doctor of Technical Sciences, Professor A. I. Golovanov. To model moisture reserves, meteorological data were prepared - atmospheric precipitation, air temperature and relative air humidity from the meteorological station of Karakol city of Issyk-Kul region. In addition to the above data, the modeling takes into account the properties of the soil and the geological conditions of the study area. Based on the input parameters entered into the modeling system "POLIV", output parameters were obtained as productive moisture reserves in a layer of 0.5 and 1 m. substantiation of the ecological and economic substantiation of individual regions of the Kyrgyz Republic.
Негизги сөздөр
  1. влагозапасы, почвенная влага, моделирующая система, свойства почвы, атмосферные осадки, температура воздуха, степень влагопроводности, климатические данные.
  2. нымдуулуктун запасы, кыртыштын нымдуулугу, моделдөө системасы, кыртыштын касиеттери, атмосфералык жаан-чачындар, абанын температурасы, нымдуулуктун даражасы, климаттык маалыматтар.
  3. moisture reserves, soil moisture, modeling system, soil properties, atmospheric precipitation, air temperature, relative air humidity, climatic data.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Шаршеев Эрмек Сабырович, Национальная академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат технических наук, старший научный сотрудник. Чонтоев Догдурбек Токтосартович, Национальная академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор географических наук, профессор. Жакеев Бактыбек Муратжанович, Национальная академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика.
  2. Шаршеев Эрмек Сабырович, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, техника илимдерини кандидаты, улук илимий кызматкер. Чонтоев Догдурбек Токтосартович, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, география илимдеринин доктору, профессор. Жакеев Бактыбек Муратжанович, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы.
  3. Ermek Sharsheev, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of technical sciences, senior researcher. Dogdurbek Chontoev, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of geographical sciences, professor. Baktybek Zhakeev, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/NNTIK.2023.52.13.012
  • Цитаталоо
  • Шаршеев Э.С., Чонтоев Д.Т., Жакеев Б.М МАТЕМАТИЧЕСКОЕ МОДЕЛИРОВАНИЕ ВЛАГОЗАПАСОВ НА ПРИМЕРЕ ЮГО-ВОСТОЧНОЙ ЧАСТИ КОТЛОВИНЫ ОЗЕРА ИССЫК-КУЛЬ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 9. C. 61-68