|
|
-
Стрижанцева О.М
-
Стрижанцева О.М
-
O. Strizhantseva
-
ОЦЕНКА КЛИМАТИЧЕСКИХ ПАРАМЕТРОВ, ВЛИЯЮЩИХ НА СТОК РЕК КЫРГЫЗСТАНА
-
КЫРГЫЗСТАНДЫН ДАРЫЯЛАРЫНЫН АГЫМЫНА ТААСИР ЭТҮҮЧҮ КЛИМАТТЫК ПАРАМЕТРЛЕРДИ БААЛОО
-
ASSESSMENT OF CLIMATIC PARAMETERS AFFECTING THE FLOW OF KYRGYZ RIVERS
-
Одной из основных причин отмечающегося в настоящий
период увеличения стока рек Кыргызстана является наблюдающиеся изменения климата. Анализ климатических изменений в основных гидрологических бассейнах Кыргызстана – Нарынском, Чуйском, Таласском, Иссык-Кульском, Сыр-Дарьинском - позволит провести оценку характеристик стока рек и
использовать вновь полученные данные для решения многих
водохозяйственных проблем Центрально-Азиатского региона.
В статье в качестве основных климатических параметров,
оказывающих влияние на динамику речного стока, рассмотрены изменения среднегодовой температуры воздуха и годовых сумм атмосферных осадков за 70-90-летние периоды наблюдений на 9 метеорологических станциях, суммы положительных температур за период с перехода через 0 градусов весной и осенью и количество дней с положительными температурами за 45-летний период, а также повторяемость типов
синоптических процессов.
-
Азыркы учурда Кыргызстандын дарыяларынын гидрологиялык режиминде белгилүү бир өзгөрүүлөр болуп жатат, мунун башкы себептеринин бири климаттын байкалып жаткан
өзгөрүүлөрү болуп саналат. Бул макалада Кыргызстандын –
Нарын, Чүй, Талас, Ысык-Көл, Сыр-Дарьин негизги гидрологиялык бассейндеринин сууларынын агымына климаттын өзгөрүүсүнүн таасирин изилдөө боюнча иштин жыйынтыгы болуп
саналат. Кыргызстандын гидрологиялык бассейндериндеги
климаттык өзгөрүүлөрдү талдоо дарыялардын агымынын мүнөздөмөлөрүнө баа берүүгө жана жаңы алынган маалыматтарды Борбордук Азия регионунун суу чарба проблемаларын
чечүү үчүн пайдаланууга мүмкүндүк берет. Макалада дарыялардын суу агымынын динамикасына таасир этүүчү негизги
климаттык параметрлер катары 70-90 жылдык байкоо жүргүзүү мезгилинде абанын орточо жылдык температурасынын
жана 9 метеорологиялык станциядагы атмосфералык жаанчачындардын жылдык суммасынын өзгөрүшү, жаз жана күз
мезгилдериндеги 0 градустан өткөн мезгилдеги оң температуранын суммасы жана 45 жылдык мезгилдеги оң температурадагы күндөрдүн саны каралды.
-
Currently, there are certain fluctuations in the hydrological
regime of the rivers of Kyrgyzstan, one of the main reasons for this
is the observed climate changes. This article is the result of work on
the study of the influence of changing climate on the flow of rivers
of the main hydrological basins of Kyrgyzstan – Naryn, Chui, Talas,
Issyk-Kul, Syr-Darya. The analysis of climatic changes in the hydrological basins of Kyrgyzstan will make it possible to assess the
characteristics of river flow and use the newly obtained data to solve
water management problems in the Central Asian region. The
article considers changes in the average annual air temperature and
annual precipitation amounts over a 70-90-year period of observations at 9 meteorological stations as the main climatic parameters
influencing the dynamics of water flow of rivers., the sum of positive
temperatures for the period from the transition through 0 degrees in
spring and autumn and the number of days with positive temperatures over a 45-year period.
-
Нарынский бассейн, Чуйский бассейн, Таласский бассейн, Иссык-Кульский бассейн, Сыр-Дарьинский бассейн, расходы воды, климатические параметры, температура воздуха, суммы температур, атмосферные осадки.
-
Нарын бассейни, Чүй бассейни, Талас бассейни, Ысык-Көл бассейни, Сыр-Дарья бассейни, суунун чыгымдары, климаттык параметрлер, абанын температурасы, температуранын суммасы, атмосфералык жаан-чачын.
-
Naryn basin, Chui basin, Talas basin, Issyk-Kul basin, Syr-Darya basin, water consumption, climatic parameters, air temperature, temperature sums, precipitation.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Стрижанцева Ольга Михайловна,
Национальная академия наук Кыргызской
Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика,
кандидат географических наук, старший
научный сотрудник.
-
Стрижанцева Ольга Михайловна, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер
академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы, география илимдеринин
кандидаты, улук илимий кызматкер.
-
Olga Strizhantseva, National Academy of Sciences
of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
candidate of geographical sciences, senior researcher.
10.26104/NNTIK.2023.38.83.009
Стрижанцева О.М ОЦЕНКА КЛИМАТИЧЕСКИХ ПАРАМЕТРОВ, ВЛИЯЮЩИХ НА СТОК РЕК КЫРГЫЗСТАНА. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 9. C. 43-50
|
