Жаңы саны

2023, №: 6

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Усупаев Ш.Э.
  2. Усупаев Ш.Э.
  3. Sh. Usupaev
Макаланын аты
  1. НОВЫЕ НООСФЕРНЫЕ НАУЧНЫЕ ТЕОРИИ И ПРИКЛАДНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ В НАУКАХ О ЗЕМЛЕ-ВОДЕ-ЖИЗНИ
  2. ЖАНЫ НОOСФЕРАЛЫК ИЛИМИЙ ТЕОРИЯЛАР ЖАНА ЖЕР-СУУ-ТУРМУШ ИЛИМИНДЕГИ КОЛДОНУЛГАН БАГЫТТАР
  3. NEW NOOSPHERIC SCIENTIFIC THEORIES AND APPLIED DIRECTIONS IN EARTH-WATER-LIFE SCIENCES
Аннотация
  1. Вернадский писал, что сейчас надо различать три реальности: реальность в области жизни человека, то есть наблюдаемую реальность; микроскопическую реальность атомных явлений, не наблюдаемую человеческим глазом; реальность в глобальном космическом масштабе. «Различение трех реальностей имеет неоценимое значение как для понимания связи человечества с биосферой, так и для анализа закономерностей развития науки». Основы, разработанной автором Единой ноосферно-инженерно-геономической Теории Земли (далее ЕНИГТЗ), базируется на достижениях наук о Земле и смежных дисциплин. ЕНИГТЗ интегрирует достижения множества концепций общего землеведения, геогнозии, пангеологии, метагеологии, тектоники плит, инженерной и экологической геологии, геогидрологии, геоэкологии, МЦТ-геологии, космогеологии, сравнительной планетологии, геосинергетики, геономии, катастрофоведения, пластики рельефа, инженерной геономии, ноосферологии. Основы ЕНИГТЗ обладают экологической, инженерной и ноосферной наукоемкостью, оптимизирует и интегрирует фундаментальные и экспериментально-обоснованные новейшие достижения наук о Земле и смежных дисциплин
  2. Вернадский азыр үч реалдуулукту ажырата билүү керек деп жазган: адам жашоосунун чөйрөсүндөгү реалдуулукту, башкача айтканда, байкалган реалдуулукту; атомдук кубулуштардын адамдын көзү менен байкалбаган микроскопиялык чындык; дүйнөлүк космостук масштабдагы чындык. «Үч чындыкты айырмалоо адамзаттын биосфера менен болгон байланышын түшүнүү үчүн да, илимдин өнүгүү мыйзам ченемдүүлүктөрүн талдоо үчүн да баа жеткис мааниге ээ». Автор тарабынан иштелип чыккан Жердин бирдиктүү ноосфералык-инженердик-геономикалык теориясынын (мындан ары – ЕНИГТЗ) негиздери Жер жөнүндөгү илимдердин жана ага байланыштуу дисциплиналардын жетишкендиктерине негизделген. ЕНИГТЗ жалпы география, геогнозия, пангеология, метагеология, плита тектоникасы, инженердик жана экологиялык геология, геогидрология, геоэкология, МКТ геологиясы, космогеология, салыштырмалуу планетаология, геосинергетика, геономия, катастрофа илими, рельеф пластикасы, инженердик геономия сыяктуу көптөгөн концепциялардын жетишкендиктерин бириктирет. ЕНИГТЗтин негиздери экологиялык, инженердик жана ноосфералык илимдин интенсивдүүлүгүнө ээ, Жер илимдеринин жана ага байланыштуу дисциплиналардын акыркы фундаменталдык жана эксперименталдык жактан негизделген жетишкендиктерин оптималдаштыруу жана интеграциялоо.
  3. Vernadsky wrote that now it is necessary to distinguish between three realities: reality in the field of human life, that is, the observed reality; the microscopic reality of atomic phenomena, not observable by the human eye; reality on a global cosmic scale. "Distinguishing the three realities is of inestimable importance both for understanding the relationship of humanity with the biosphere, and for analyzing the patterns of development of science." The foundations of the Unified Noospheric-Engineering-Geonomic Theory of the Earth (hereinafter referred to as ENIGTS), developed by the author, are based on the achievements of the Earth sciences and related disciplines. ENIGTS integrates the achievements of many concepts of general geography, geognosy, pangeology, metageology, plate tectonics, engineering and ecological geology, geohydrology, geoecology, ICT geology, cosmogeology, comparative planetology, geosynergy, geonomy, catastrophe science, relief plastics, engineering geonomy, noospherology. The foundations of ENIGTS have ecological, engineering and noospheric science intensity, optimize and integrate the latest fundamental and experimentally substantiated achievements of the Earth sciences and related disciplines.
Негизги сөздөр
  1. наука, концепция, инженерная геология, экологическая геология, геоэкология, биосфера, научные теории, ноосферные теории.
  2. илим, концепция, инженердик геология, экологиялык геология, геоэкология, биосфера, илимий теориялар, ноосфералык теориялар.
  3. science, concept, engineering geology, ecological geology, geoecology, biosphere, scientific theories, noospheric theories.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Усупаев Шейшеналы Эшманбетович, Центрально-Азиатский институт прикладных исследований Земли, г. Бишкек, Кыргызская Республика, доктор геолого-минералогических наук, профессор.
  2. Усупаев Шейшеналы Эшманбетович, Борбордук Азиялык Жерди прикладдык изилдөө институту, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, геология жана минералогия илимдеринин доктору, профессор.
  3. Sheyshenaly Usupaev, Central Asian Institute for Applied Geosciences, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of geological and mineralogical sciences, professor.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/NNTIK.2023.81.57.006
  • Цитаталоо
  • Усупаев Ш.Э. НОВЫЕ НООСФЕРНЫЕ НАУЧНЫЕ ТЕОРИИ И ПРИКЛАДНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ В НАУКАХ О ЗЕМЛЕ-ВОДЕ-ЖИЗНИ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 9. C. 25-31