|
|
-
Кельдыбеков М.Б.
-
Келдыбеков М.Б
-
M. Keldybekov
-
ХАРАКТЕР КАЗАХСКО-КЫРГЫЗСКИХ ЭТНОПОЛИТИЧЕСКИХ ВЗАИМООТНОШЕНИЙ В ПЕРИОД ПРАВЛЕНИЯ ЕСЫМ-ХАНА
-
ЕСИМ-ХАНДЫН БАШКАРУУ МЕЗГИЛИНДЕГИ КАЗАК-КЫРГЫЗ ЭТНО-САЯСИЙ МАМИЛЕЛЕРИНИН МҮНӨЗҮ
-
PECULIARITIES OF THE KAZAKH-KYRGYZ ETHNO-POLITICAL RELATIONS DURING THE REIGN OF ESYM KHAN
-
В статье исследованы особенности политических событий, трансформации этнических процессов, борьбой за политическую независимость народов Центральной Азии конца
XVI-XVII века. В частности, борьба за сохранение политической независимости казахского и кыргызского народов, их избавление от политической зависимости могульских ханов. Основной темой исследования стало политические события в
Центральной Азии во время правления Есым-хана, который
продолжил политический союз казахов и кыргызов, еще более
укрепив его. Так, пользуясь сменой династии в Мавераннахре,
описана неоднократное вторжение Есым-хан в пределы Самарканда против династии Аштаранидов, где наряду с казахами активно выступали и кыргызы. Также описана политическая история пятилетнего пребывания Есым-хана в Восточном
Туркестане, где в течении нескольких лет он принимал активное участие в феодальных усобицах могольских правителей, а
также его роль в освобождении кыргызов от зависимости и
подчинения могульским ханам. Приведены сведения о постройке Есым-ханом в Ташкенте башни в честь кыргызского родоначальника Кукема, которая существует до сих пор и называется «Синий купол Кукема», которое символизирует дружбу и
высокое уважение к единомышленникам кыргызам.
-
Макалада саясий окуялардын өзгөчөлүктөрү, этникалык
процесстердин өзгөрүшү, XVI-XVII кылымдын аягындагы Борбордук Азия элдеринин саясий көз карандысыздык үчүн күрөшү
каралат. Атап айтканда, казак жана кыргыз элдеринин саясий
көз карандысыздыгын сактап калуу, аларды могол хандарынын
саясий көз карандылыгынан куткаруу үчүн күрөш. Изилдөөнүн
негизги темасы болуп казактар менен кыргыздардын саясий
биримдигин улантып, аны андан ары чыңдоочу Есим хандын
тушундагы Борбордук Азиядагы саясий окуялар болду. Ошентип, Мавераннахрдагы династиянын алмашуусунан пайдаланып, Аштаранилер династиясына каршы Есим хандын Самаркандга бир нече жолу жортуулдары баяндалат, мында казактар менен катар кыргыздар да активдүү болушкан. Ошондой
эле Есим хандын Чыгыш Түркстанда болгон беш жылдык саясий тарыхы баяндалат, анда ал бир нече жыл бою могол башкаруучуларынын феодалдык кагылыштарына активдүү катышкан, ошондой эле кыргыздарды көз карандылыктан бошотуудагы ролу баяндалат. жана могол хандарына баш ийүү.
Ташкентте Есим хан тарабынан кыргыздын ата-бабасы
Кукемдин урматына мунара тургузулганы тууралуу маалымат берилип, ал азыркыга чейин бар жана «Кукемдин көк күмбөзү» деп аталып, кыргыздын достугунун жана пикирлеш кыргыздарга болгон бийик урматтын символу.
-
The article examines the peculiarities of political events, the
transformation of ethnic processes, the struggle for political independence of the peoples of Central Asia in the late XVI-XVII century. In particular, the struggle for the preservation of political independence of the Kazakh and Kyrgyz peoples, their liberation from
the political dependence of the Mogul khans. The main topic of the
study was the political developments in Central Asia during the
reign of Yesym-Khan, who continued the political alliance of the
Kazakhs and Kyrgyz, further strengthening it. Thus, taking advantage of the change of dynasties in Maverannahr, the repeated invasion of Yesym-khan within Samarkand against Ashtaranid dynasty,
where along with Kazakhs actively acted Kyrgyz, is described. The
political history of five-year stay of Yesym-khan in Eastern Turkestan, where within several years he took an active part in feudal
feuds of Mogul rulers, and his role in liberation of Kyrgyz from dependence and submission to Mogul khans is also described. Information is given about the construction by Yesym-khan in Tashkent
of a tower in honor of the Kyrgyz ancestor Kukem, which still exists
today and is called "Blue Dome of Kukem", which symbolizes
friendship and high respect for like-minded Kyrgyz people.
-
кыргызы, казахи, Казахское ханство, Средняя Азия, Восточный Туркестан, Мавераннахр, джунгары, моголы, аштарханиды.
-
кыргыздар, казактар, Казак хандыгы, Орто Азия, Чыгыш Түркстан, Мавераннахр, жунгарлар, моголдор, аштарханиддер.
-
Kyrgyz, Kazakhs, Kazakh Khanate, Central Asia, East Turkestan, Maverannahr, Dzungars, Mongols, Ashtarkhanids.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Келдыбеков Манат Бейсенович, Министерство
науки и высшего образования Республики
Казахстан, г.Нур-Султан, Республика Казахстан.
-
Келдыбеков Манат Бейсенович, Казакстан
Республикасынын Илим жана жогорку билим
берүү министрлиги, Нур-Султан шаары,
Казакстан Республикасы.
-
Manat Keldybekov,Ministry of Science and Higher
Education of the Republic of Kazakhstan, Nursultan,
Republic of Kazakhstan.
10.26104/NNTIK.2022.1.6.047
Кельдыбеков М.Б. ХАРАКТЕР КАЗАХСКО-КЫРГЫЗСКИХ ЭТНОПОЛИТИЧЕСКИХ ВЗАИМООТНОШЕНИЙ В ПЕРИОД ПРАВЛЕНИЯ ЕСЫМ-ХАНА. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 6. C. 231-234
|
