Научный журнал Кыргызстана

Зулпуев З.Б., Калчаева З.И., Смаилов Э.А.
Зулпуев З.Б., Калчаева З.И., Смаилов Э.А.
Z. Zulpuev, Z. Kalchaeva, E. Smailov

АНАЛИЗ СУЩЕСТВУЮЩЕЙ ТЕХНОЛОГИИ СУШКИ ЛИСТЬЕВ ТАБАКА НА СОЛНЦЕ ДЛЯ РАЗРАБОТКИ ОТДЕЛЬНЫХ ЗОН ПОТОЧНОЙ ЛИНИИ
ӨНДҮРҮҮЛҮК ЛИНИЯСЫНЫН ӨЗҮНЧӨ ЗОНАЛАРЫН ӨНҮКТҮРҮҮ ҮЧҮН ТАМЕКИНИН ЖАЛБЫРАКТАРЫН КҮН АШЫНДА КУРГАТУУНУН КОЛДОНГОН ТЕХНОЛОГИЯСЫН ТАЛДОО
ANALYSIS OF THE EXISTING TECHNOLOGY FOR DRYING TOBACCO LEAVES IN THE SUN FOR THE DEVELOPMENT OF SEPARATE ZONES OF THE PRODUCTION LINE

В Кыргызстане в основном используется сушка листьев табака на солнце и частично – теневая – это в основном для качественного проведения процесса томления. При проведении процесса томления табачных листьев достигается необходимый товарный цвет листьев после сушки. Поэтому, томление является важным показателем определяющим товарное качество сырья. Во всех вариантах опыта, сушка без предварительного томления в природно-климатических условиях Кыргызстана, дает больше сырья высших товарных сортов, чем с томлением. Исследования подтвердили возможность получения сырья, различного по внешнему виду при одинаковых исходных данных, регулирую режимы процесса сушки. Так, листья табака, высушенные на солнце, без томления, дают сырье желто-оранжевого цвета с выходом высших сортов 87-95%. Нужно отметить, что этот способ оказался наилучшим, с точки зрения выхода товарного сорта получаемого сырья. Результаты этих исследований могут быть использованы при разработке отдельных зон поточной линии сушки табака. При теневой сушке без томления в окраске получаемого сырья преобладают тона зеленого цвета. В частности, зрелые листья, высыхая, дали сырье светло-зеленой окраски, а незрелые – сырье с оттенками темной зелени. Выход товарного сорта, при теневой сушке, листьев табака без томления колебался в пределах: 1 сорт – 14-35%, 2 сорт – 24-45%, 3 сорт – 22-38% и 4 сорт – 7-26%. Приведенная сортность характерна для сорта табака Дюбек 44-07. Существенные изменения происходили в листьях табака при длительном томлении. С течением времени окраска листьев, нанизанных на шнуры и уложенных в плотной массе на томление на полу сарая, изменялась на желтый; по истечению 36 часов с момента их укладки, большая часть листьев пожелтела на 2/3 пластинки листа, а спустя 60 часов – наблюдалась полное разрушение хлорофилла, т.е. полное пожелтение листьев.
Кыргызстанда тамеки жалбырактарын күнгө кургатуу негизинен жарым-жартылай – көлөкөдө кургатуу колдонулат. Тамеки жалбырактарын солгундатуу процессин жүргүзүүдө кургаткандан кийин жалбырактардын каалаган товардык түсүнө жетишилет. Демек солгундатуу, сырьенун товардык сапатын аныктоочу маанилүү көрсөткүч болуп саналат. Эксперименттин бардык варианттарында Кыргызстандын табигый-климаттык шарттарында алдын-ала солгундатуусуз кургатуу, суюлтууга караганда жогорку товардык сорттогу сырьёну көбүрөөк берет. Изилдөөлөр бир эле баштапкы маалыматтар менен сырткы көрүнүшү ар башка болгон сырьёну алуу мүмкүнчүлүгүн ырастады, кургатуу процессинин режимдерин жөнгө салат. Ошентип, тамеки жалбырактары күнгө кургатылган, солгунбастан, 87-95% жогорку сорттогу сарыкызгылт сары түстөгү сырьёну берет. Бул ыкма алынган сырьёнун товардык сорттогу түшүмү боюнча эн жакшы болуп чыккандыгын белгилей кетүү керек. Бул изилдөөлөрдүн натыйжалары тамеки кургатуучу өндүрүш линиясынын айрым зоналарын иштеп чыгууда колдонулушу мүмкүн. Көлөкөдө кургатуу учурунда чийки заттын түсүндө жашыл түстөр басымдуулук кылат. Атап айтканда, жетилген жалбырактар кургаганда чийки затты ачык жашыл түскө, ал эми жетиле элек жалбырактар кочкул жашыл түстөгү чийки затты берген. Коммерциялык сорттогу кирешелүүлүк көлөкөдө кургатылган, солуп калбаган тамеки жалбырактарынын түшүмдүүлүгү: 1- сорт - 14-35%, 2-сорт - 24-45%, 3-сорт - 22-38% жана 4-сорт - 7-26% чегинде болот. Коммерциялык сорттогу кирешелүүлүк тамекинин Дюбек 44-07 сортуна мүнөздүү. Узакка созулган тыныгуу учурунда тамеки жалбырактарында олуттуу өзгөрүүлөр болгон. Убакыттын өтүшү менен сарайдын полунда жыш массада солгундоо үчүн жиптерге чыйратылган тамеки жалбырактарынын түсү сары болуп өзгөргөн; 36 сааттан кийин жалбырактардын көбү 2/3 бөлүгүндө түсү саргайып, 60 сааттан кийин хлорофиллдин толук бузулушу байкалган, б.а. жалбырактар толук саргайган.
In Kyrgyzstan, drying of tobacco leaves in the sun is mainly used and partially - in the shade - this is mainly for the quality of the languishing process. When carrying out the process of languishing tobacco leaves, the desired commercial color of the leaves after drying is achieved. Therefore, languor is an important indicator that determines the commercial quality of raw materials. In all variants of the experiment, drying without preliminary languishing in the natural and climatic conditions of Kyrgyzstan gives more raw materials of higher commercial grades than with languishing. Studies have confirmed the possibility of obtaining raw materials that are different in appearance with the same initial data, I regulate the modes of the drying process. So, tobacco leaves, dried in the sun, without languishing, give raw materials of yellow-orange color with an output of the highest grades of 87-95%. It should be noted that this method turned out to be the best in terms of the yield of commercial grade of the raw material obtained. The results of these studies can be used in the development of individual zones of the production line for drying tobacco. During shadow drying without languishing, green tones predominate in the color of the raw material obtained. In particular, mature leaves, when dried, gave raw material a light green color, and immature leaves gave raw material with shades of dark green. The yield of commercial grade, with shadow drying, of tobacco leaves without languishing ranged from: grade 1 - 14-35%, grade 2 - 24-45%, grade 3 - 22-38% and grade 4 - 7-26%. The given grade is typical for the Dubek 44-07 tobacco variety. Significant changes occurred in tobacco leaves duing prolonged languor. Over time, the color of the leaves, strung on cords and laid in a dense mass for languishing on the floor of the barn, changed to yellow; after 36 hours from the moment of their laying, most of the leaves turned yellow by 2/3 of the leaf blade, and after 60 hours, complete destruction of chlorophyll was observed, i.e. complete yellowing of the leaves.

табак, томление, сушка на солнце, листья табака, зрелые листья, шнуры, продолжительность сушки, пластинка листа, средняя жилка.
тамеки, солгундоо, күнгө кургатуу, тамеки жалбырактары, жетилген жалбырактар, жиптер, кургатуу убактысы, жалбырак жалбырактары, ортоңку кабык.
tobacco, languishing, drying in the sun, tobacco leaves, mature leaves, cords, drying time, leaf blade, midrib.

Зулпуев Замирбек Базарбаевич, Международный Узгенский институт технологии и образования им. Б.Мурзубраимова, г.Узген, КР, кандидат технических наук, и.о. доцента. Калчаева Зарема Исраимбековна, Международный Узгенский институт технологии и образования им. Б.Мурзубраимова, г.Узген, Кыргызская Республика, преподаватель. Смаилов Эльтар Абламетович, Международный Узгенский институт технологии и образования им. Б.Мурзубраимова, г.Узген, Кыргызская Республика, доктор сельскохозяйственных наук, профессор.
Зулпуев Замирбек Базарбаевич, Б.Мурзубраимов атындагы эл аралык Өзгөн технологиялык жана билим берүү институту, Өзгөн шаары, Кыргыз Республикасы, техника илимдеринин кандидаты, доценттин м.а. Калчаева Зарема Исраимбековна, Б.Мурзубраимов атындагы эл аралык Өзгөн технологиялык жана билим берүү институту, Өзгөн шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу. Смаилов Эльтар Абламетович, Б.Мурзубраимов атындагы эл аралык Өзгөн технологиялык жана билим берүү институту, Өзгөн шаары, Кыргыз Республикасы, айыл-чарба илимдеринин доктору, профессор.
Zamirbek Zulpuev, International Uzgen Technological and Educational Institute by name of B.Murzubraimov, Uzgen, Kyrgyz Republic, candidate of technical sciences, acting associate professor. Zarema Kalchaeva International Uzgen Technological and Educational Institute by name of B.Murzubraimov, Uzgen, Kyrgyz Republic, Uzgen, Kyrgyz Republic, lecturer. Eltar Smailov, International Uzgen Technological and Educational Institute by name of B.Murzubraimov, Uzgen, Kyrgyz Republic, doctor of agricultural sciences, professor.

Жүктөө

10.26104/NNTIK.2022.1.6.007

Жаңы саны

2023, №: 5

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Журналдар

Байланышуу