|
|
-
Ботобекова Д.У
-
Ботобекова Д.У
-
D. Botobekova
-
ИСТОРИЯ ИЗУЧЕНИЯ ГЛАСНЫХ
-
ҮНДҮҮЛӨРДҮН ИЗИЛДЕНИШ ТАРЫХЫ
-
HISTORY OF THE STUDY OF VOWELS
-
В этой статье рассказывается об особенностях гласных
и истории происхождения гласных в кыргызском и всех тюркских языках. Только в 20-30-х годах звуковая система кыргызского языка начала последовательно изучаться. Первая информация об этом была опубликована в 1911 году в книге Арабаева
и Сарсекеева «Алиппе жана төтө жазуу», предназначенной
для кыргызских и казахских детей. Основное различие между
гласными и согласными можно определить в зависимости от
их роли в формировании слога. В основе каждого слога лежит
гласный звук, а согласные участвуют только в качестве дополнительной части. Когда мы говорим гласные, поток фонативного воздуха (воздуха, выходящего во время речи) из легких через гортань будет свободно течь в ротовой полости, не перекрывая ее. Это основная причина, по которой эти звуки создаются с участием только звука.
-
Бул макалада кыргыз жана бардык түрк тилдеринин
тыбыштык озгөчөлүктөрү жана үндүүлөрдүн келип чыгуу тарыхы баяндалат. Кыргыз тилинин тыбыштык системасы 20-
30-жылдарда гана ырааттуу түрдө иликтөөгө алына баштаган. Бул тууралуу алгачкы маалымат 1911-жылы Уфа шаарында жарык көргөн Арабаев менен Сарсекеевдин кыргыз жана казак балдарына арналып жазылган «Алиппе же төтө жазуу» аттуу китебинде берилген. Үндүүлөр менен үнсүздөрдүн
негизги айырмачылыгын булардын муун түзүүдөгү ролуна жараша аныктоого болот. Ар бир муундун өзөгүндө үндүү тыбыш турат, ал эми үнсүздөр болсо буга кошумча бөлүк катары
гана катышат. Үндүүлөрдү айтканыбызда, өпкөдөн кекиртек
аркылуу фонациялык абанын (сүйлөө убагында чыккан абанын)
агымы ооз көңдөйүндө тоскоолдукка учурабай эркин агылып
чыгат. Бул тыбыштардын жалаң үндүн катышуусу менен
жасалышынын башкы себеби мына ушунда.
-
This article describes the features of vowels and the history of
the origin of vowels in kyrgyz and all turkic languages. It was only
in the 20-30s that the sound system of the kyrgyz language began to
be studied consistently. The first information about this was published in 1911 in the book by Arabaev and Sarsekeev "Alippe zhana
tot zhazuu", intended for kyrgyz and kazakh children. The main
difference between vowels and consonants can be determined depending on their role in the formation of a syllable. Each syllable is
based on a vowel sound, and consonants participate only as an additional part. When we say vowels, the flow of phonative air (air
coming out during speech) from the lungs through the larynx will
flow freely into the oral cavity without blocking it. This is the main
reason why these sounds are created with the participation of sound
alone.
-
закрытый, слагать, слог, долгий, языки, звук, гласный, письменный, буква, окончание.
-
туюк, тизмек, муун, созулма, тилдер, тыбыш, үндүү, жазма, тамга, мүчө.
-
closed, compose, syllable, long, languages, sound, vowel, written, letter, ending.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Ботобекова Дамира Усмановна, Баткенский
государственный университет, Сулюктинский
гуманитарно-экономический институт,
г. Сулюкта, Кыргызская Республика,
преподаватель.
-
Ботобекова Дамира Усмановна, Баткен
мамлекеттик университети, Сүлүктү
гуманитардык-экономикалык институту,
Сүлүктү шаары, Кыргыз Республикасы,
окутуучу.
-
Damira Botobekova, Batken State University, Sulukta
Humanitarian and Economic Institute, Sulukta,
Kyrgyz Republic, lecturer.
10.26104/NNTIK.2022.32.63.069
Ботобекова Д.У ИСТОРИЯ ИЗУЧЕНИЯ ГЛАСНЫХ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 2. C. 280-283
|
