Жаңы саны

2023, №: 5

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Топчубаев А.Б., Токтобаева С.С., Назымов М.Б., Байыш кызы А.
  2. Топчубаев А.Б., Токтобаева С.С., Назымов М.Б., Байыш кызы А.
  3. A. Topchubaev, S. Toktobaeva, M. Nazymov, Baiysh kyzy A.
Макаланын аты
  1. СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ ВОДНЫХ РЕСУРСОВ И ИСТОЧНИКИ ЕГО ЗАГРЯЗНЕНИЯ
  2. СУУ РЕСУРСТАРЫНЫН АЗЫРКЫ МЕЗГИЛДЕГИ АБАЛЫ ЖАНА АНЫ БУЛГООЧУ БУЛАКТАРЫ
  3. CURRENT STATE OF WATER RESOURCES AND THE SOURCES OF ITS POLLUTION
Аннотация
  1. Изучены возможности экологической оптимизации землепользования сельскохозяйственного назначения и очистки сточных вод в южной части Кыргызстана. В результате исследования экологическая ситуация в долинах, равнинах, холмах и низменностях разделена на «тяжелую», «удовлетворительную» и «опасную» зоны, а также выявлены принципы экологической классификации территорий. Удобрения и пестициды, применяемые для повышения продуктивности пашни, являются основными загрязнителями водных ресурсов, которые не только загрязняют воду и почву, но и оказывают негативное влияние на живые организмы. Основными загрязняющими веществами в сточных водах населенных пунктов являются бытовая химия, промышленные отходы и сточные воды автомоек и автомастерских.
  2. Кыргызстандын түштүк аймагында айыл чарба жерлерин пайдалануунун, агын сууларын таза сактоонун жолдорун экологиялык жактан оптималдаштыруунун мүмкүнчүлүктөрү изилденди. Изилдөөнүн жыйынтыгында ойдуңдардагы, түздүктүү алкактардагы, адырлардагы жана бөксө тоо аймактарындагы экологиялык кырдаал «катаал», «канааттандыраарлык» жана «коркунучтуу» аймактарга бөлүнүп каралып, аймактарды экологиялык жактан классификациялоонун принциптери аныкталды. Айдоо жерлеринин түшүмдүүлүнүн арттыруу максатында колдонулуп жатканжер семирткичтер менен пестициддер суу ресурстарынын негизги булгоочусу катары саналып, алар суу менен топуракты гана булгабастан тирүү организмдерге да терс таасирин тийгизүүдө. Ал эми калк ашаган пункттардагы чогулган саркынды суулардын негизги булгоочулары болуп, турмуш-тиричилик химиясынын заттары, өнөр-жай ишканаларынын таштандылары жана автонунааларды жуучу жайлардан, автотранспортторду ремонттоочу устаканалардан агып чыккан булганыч суулар эсептелет.
  3. The possibilities of ecological optimization of agricultural land use and wastewater treatment in the southern part of Kyrgyzstan were studied. As a result of the study, the ecological situation in valleys, plains, hills and lowlands is divided into "severe", "satisfactory" and "dangerous" zones, and the principles of ecological classification of territories are also identified. Fertilizers and pesticides used to increase the productivity of arable land are the main pollutants of water resources, which not only pollute water and soil, but also have a negative impact on living organisms. The main pollutants in the wastewater of settlements are household chemicals, industrial waste and wastewater from car washes and car repair shops.
Негизги сөздөр
  1. экологическая ситуация, низменность, антропогенный фактор, земледелие, суровый район, удовлетворительный район, опасный район.
  2. экологиялык кырдаал, бөксө тоо, антропогендик фактор, айыл чарбасы, катаал аймак, канааттандыраарлык аймак, коркунучтуу аймак.
  3. ecological situation, lowland, anthropogenic factor, agriculture, harsh region, satisfactory region, dangerous region.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Топчубаев Аширбек Бердибекович, Ошский государственный педагогический университет, г.Ош, Кыргызская Республика, доктор географических наук, профессор. Токтобаева Света Сыргаковна, Ошский государственный педагогический университет, г.Ош, Кыргызская Республика, старший преподователь. Назымов Мунарбек Бурханович, Ошский государственный педагогический университет, г.Ош, Кыргызская Республика, соискатель. Байыш кызы Айпери, Ошский государственный педагогический университет, г.Ош, Кыргызская Республика, соискатель.
  2. Топчубаев Аширбек Бердибекович, Ош мамлекеттик университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, география илимдеринин доктору, профессор. Токтобаева Света Сыргаковна, Ош мамлекеттик педагогикалык университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, улук окутуучу. Назымов Мунарбек Бурханович, Ош мамлекеттик педагогикалык университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, изденүүчү. Байыш кызы Айпери, Ош мамлекеттик университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, изденүүчү.
  3. Ashirbek Тopchubaev, Osh State Pedagogical University, Osh, Kyrgyz Republic, doctor of geographical sciences. Sveta Toktobaeva, Osh State Pedagogical University, Osh, Kyrgyz Republic, senior lecturer. Munarbek Nazimov, Osh State Pedagogical University, Kyrgyz Republic, Osh, Kyrgyz Republic, lecturer. Baiysh kyzy Aiperi, Osh State Pedagogical University, Osh, Kyrgyz Republic, applicant.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/NNTIK.2022.40.18.018
  • Цитаталоо
  • Топчубаев А.Б., Токтобаева С.С., Назымов М.Б., Байыш кызы А. СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ ВОДНЫХ РЕСУРСОВ И ИСТОЧНИКИ ЕГО ЗАГРЯЗНЕНИЯ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 2. C. 66-68