Научный журнал Кыргызстана

Султанова А.А.
Султанова А.А.
А. Sultanova

ВЫРАЖЕНИЕ ГЛАГОЛОВ ОПРЕДЕЛЕННОГО БУДУЩЕГО ВРЕМЕНИ ТРЕТЬЕГО ЛИЦА
АЙКЫН КЕЛЕР ЧАК МААНИЛЕРИНИН ҮЧҮНЧҮ ЖАК АРКЫЛУУ ТУЮНДУРУЛУШУ
THIRD PERSON FUTURE DETERMINATED VERBS EXPRESSION

В данной статье в разделе морфологии кыргызского языка мы изучим категорию глаголов будущего времени, выраженные через третье лицо. В морфологии кыргызского языка категория лица является особой категорией. Аффиксы присоединяются не только к глаголам, но и к существительным. Однако глагол более специфичен для группы слов. Ведь глаголы - это слова, выражающие действие. Мы приводим примеры спряжения глаголов в изъявительном наклонении определенного будущего времени третьего лица. То есть даются примеры соединения аффиксов к основе и корню глаголов определенного будущего времени третьего лица. Анализируя грамматику кыргызского языка, приводим примеры того, как можно образовывать третье лицо определенного будущего времени и выразить действие рассказчика в удобной форме. Такие явления, то есть местоимения третьего лица определенного будущего времени, не выражаются формой основы или основы глагола, а присоединяются к основе глагола или грамматическим средствам третьего лица.
Биз бул макалабызда кыргыз тилинин морфология бөлүмүндө сөз түркүмдөрүнүн ичинен этиш сөз түркүмүнүн чак категориясына, келер чактын айкын келер чак маанилеринин үчүнчү жак аркылуу туюндурулушуна иликтөө жүргүзмөкчүбүз. Кыргыз тилинин морфологиясында жак категориясы өзгөчө категория болуп саналат. Жак мүчөлөрү этиш сөздөргө гана уланбастан, атооч сөздөргө да жалганат. Бирок, этиш сөз түркүмүнө көбүрөөк мүнөздүү болуп эсептелет. Анткени, этиштер кыймыл-аракетти билдирген сөздөр болуп саналат. Кыргыз тилиндеги үчүнчү жактын жак мүчөсү менен уюшулуп, баяндагыч ыңгайда айкын келер чакты билдиришине мисалдарды келтирип талдоо жүргүзөбүз. Мындай көрүнүштөр, башкача айтканда, айкын келер чактын үчүнчү жак маанисиндеги айтылыштары этиш сөздөрдүн уңгу же негиз түрүндө эле туюндурула бербейт да, ага этиш уңгуга же этиштик негизге үчүнчү жакты туюндурган грамматикалык каражаттар жалганарын мисалдар аркылуу түшүндүрүп бермекчибиз.
In this article, in the section of the morphology of the Kyrgyz language, we will study the category of future tense verbs expressed through the third person. In the morphology of the Kyrgyz language, the category of person is a special category. Affixes are attached not only to verbs, but also to nouns. However, the verb is more specific to a group of words. After all, verbs are words that express action. We give examples of conjugation of verbs in the indicative mood of the definite future tense of the third person. That is, examples are given of connecting affixes to the stem and root of verbs of a certain future tense of the third person. Analyzing the grammar of the Kyrgyz language, we give examples of how you can form the third person of a certain future tense and express the narrator's action in a convenient form. Such phenomena, that is, third person pronouns of a certain future tense, are not expressed by the form of the stem or stem of the verb, but are attached to the stem of the verb or grammatical means of the third person.

морфология, глагол, категория времени, будущее время, определенное будущее время, третье лицо, грамматические средства.
морфология, этиш, чак категориясы, келер чак, айкын келер чак, үчүнчү жак, грамматикалык каражаттар.
morphology, verb, tense category, future tense, definite future tense, third person, grammatical means.

Султанова Айжамал Абылкасымовна, Международный университет имени К.Ш. Токтомаматова, г. Жалал-Абад, Кыргызская Республика, и.о. доцента.
Султанова Айжамал Абылкасымовна, К.Ш. Токтомаматов атындагы Эл аралык университет, Жалал-Абад шаары, Кыргыз Республикасы, доценттин м.а.
Aijamal Sultanova, International University by name of K. Toktomamatov, Bishkek, Kyrgyz Republic, acting associate professor.

Жүктөө

DOI:10.26104/NNTIK.2022.62.72.061

Жаңы саны

2024, №: 3

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Журналдар

Байланышуу