Жаңы саны

2023, №: 5

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Жунусов У.Т
  2. Жунусов У.Т
  3. U. Zhunusov
Макаланын аты
  1. МОРФОФИЗИОЛОГИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА ПОЗВОНОЧНЫХ ЖИВОТНЫХ АК-САЙСКОЙ ДОЛИНЫ
  2. АК-САЙ ӨРӨӨНҮНҮН ОМУРТКАЛУУ ЖАНЫБАРЛАРЫНЫН МОРФОФИЗИОЛОГИЯЛЫК МҮНӨЗДӨМӨСҮ
  3. MORPHOPHYSIOLOGICAL CHARACTERISTICS OF VERTEBRATE ANIMALS OF THE AK-SAI VALLEY
Аннотация
  1. В данной научной статье изучено морфофизиологическая изменчивость признаков позвоночных животных в суровых климатических условиях Ак-Сайской долины. Любой показатель, характеризующий ту или иную сторону явления, не остается постоянным, неизменным для всех особей популяции. Биологические явления находятся под контролем всего комплекса условий, в которых существует популяция. На них оказывает влияние множество факторов, действующих – одни положительно, другие отрицательно. Как показывает данные результатов морфофизиология общей массы тела и внутренних органов имеет высокую изменчивость. Ак-Сайская долина один из крупных высокогорных долин Тянь-Шаня, где животные выживают экстремальных условиях среды и постоянно подвергаются влиянию естественных экологических факторов. Для описания вариабельности внутренних органов использованы статистические показатели изменчивости как среднеквадратическая отклонение и коэффициент вариации.
  2. Бул илимий макалада Ак-Сай өрөөнүндө катаал климаттык шартта омурткалуу жаныбарлардын морфофизиологиялык өзгөргүчтүгү изилденген. Кандайдайдыр бир кубулуштун тигил же бул тарабын мүнөздөөчү көрсөткүчтөр популяциянын бардык особдору үчүн туруктуу жана өзгөрүүсүз болуп калбайт. Популяциянын жашоосунда биологиялык кубулуштар дайыма бардык шарттардын комплексинин көзөмөлүндө болот. Аларга көптөгөн шарттар таасир берип турат – кайсы бири оң, ал эми кайсы бири терс. Изилдөөлөрдүн натыйжалары көрсөтүп тургандай ички органдардын жана дененин жалпы салмагынын морфофизиологиясы жогорку өзгөргүчтүккө ээ. Ак-Сай өрөөнү Тянь-Шандагы эң ири бийик тоолуу өрөөндөрдүн бири. Ал жерде жаныбарлар табыгый экологиялык шарттардын таасиринин астында экстремалдык шартта жашоо өткөрүшөт. Жаныбарлардын ички органдарынын өзгөргүчтүгүн мүнөздөө үчүн вариациянын коэффициенти жана орто квадраттык четтөө статистикалык чоңдуктары колдонулду.
  3. In this scientific article, the morphophysiological variability of the traits of vertebrates in the harsh climatic conditions of the AkSai valley has been studied. Any indicator that characterizes one or another side of the phenomenon does not remain, unchanged for all individuals of the population. Biological phenomena are controlled by the whole complex of conditions in which the population exists. They are affected by many factors, some positively, others negatively. As the results show, the morphophysiology of the total body weight and internal organs has a high variability. The Ak-Sai Valley is one of the large high mountain valleys of the Tien Shan where animals survive in extreme environmental conditions and are constantly exposed to natural environmental factors. To describe the variability of the internal organs, statistical indicators of variability were used such as the standard deviation and the coefficient of variation.
Негизги сөздөр
  1. морфофизиологические признаки, коэффициент вариации, среднеквадратическое отклонение, АкСайская долина, позвоночные животные.
  2. морфофизиологиялык белгилер, вариациянын коэффициенти, орто квадраттык четтөө, Ак-Сай өрөөнү, омурткалуу жаныбарлар.
  3. morphophysiological features, coefficient of variation, standard deviation, Ak-Sai valley, vertebrates.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Жунусов Урматбек Торокулович, Кыргызский национальный университет имени Ж. Баласагына, г. Бишкек, Кыргызская Республика, старший преподаватель.
  2. Жунусов Урматбек Торокулович, Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, улук окутуучу.
  3. Urmatbek Zhunusov, Kyrgyz National University by name of Zh. Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, senior lecturer.
Pdf версиясы
DOI
  • DOI:10.26104/NNTIK.2022.49.67.016
  • Цитаталоо
  • Жунусов У.Т МОРФОФИЗИОЛОГИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА ПОЗВОНОЧНЫХ ЖИВОТНЫХ АК-САЙСКОЙ ДОЛИНЫ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 4. C. 77-80