Жаңы саны

2023, №: 5

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Жунусов У.Т.
  2. Жунусов У.Т.
  3. U. Zhunusov
Макаланын аты
  1. МОРФОФИЗИОЛОГИЧЕСКИЕ ИЗМЕНЕНИЯ КЛЕТОК ПЕРИФЕРИЧЕСКОЙ КРОВИ ВЫСОКОГОРНЫХ ПОЗВОНОЧНЫХ ЖИВОТНЫХ В УСЛОВИЯХ АК-САЙСКОЙ ДОЛИНЫ ТЯНЬ-ШАНЯ
  2. ТЯНЬ-ШАНДАГЫ АК-САЙ ӨРӨӨНҮНДӨ ЖАШАГАН ОМУРТКАЛУУ ЖАНЫБАРЛАРДЫН ПЕРИФЕРИЯЛЫК КАН КЛЕТКАЛАРЫНЫН МОРФОФИЗИОЛОГИЯЛЫК ӨЗГӨРҮҮСҮ
  3. MORPHOPHYSIOLOGICAL CHANGES IN PERIPHERAL BLOOD CELLS OF ALPINE VERTEBRATES IN THE CONDITIONS OF THE AK-SAI VALLEY OF THE TIEN SHAN
Аннотация
  1. В научной статье описана физико-географические и климатические особенности долины. Изучена механизмы адаптации выскогорных животных к экстремальным условиям среды. Описаны влияние гипоксии и низкой температуры в условиях высокогорья на периферическую кровь на примере тушканчика-прыгуна - Allactada saltater Eversm, серебристой полевкиAlticola argentatus, серого сурка - Marmota baibacina. Морфофункциональные изменения периферической крови отражает адаптационные изменения в организме животных в условиях высокогорья. Даны результаты исследования форменных элементов крови, их морфологические изменения. Цитохимические исследования показали, что в условиях высокогорья значительно возрастает активность щелочной фосфатазы, миелопероксидазы и уровень гликогена.
  2. Илимий макалада өрөөндүн физико-географиялык жана климаттык өзгөчөлүгү мүнөздөлгөн. Экстремалдык шартта бийик тоодо жашаган жаныбарлардын адаптациялык механизмдери боюнча суроолор көтөрүлгөн. Ак-Сай өрөөнүндө жашаган секирчээк кош аяктын- Allactada saltater Eversm, корум момолоюнун- Alticola argentatus, жана көк суурдун - Marmota baibacina мисалында перифериялык канга бийик тоо шартында гипоксия менен төмөнкү температуранын таасири изилденип жазылган. Перифериялык кандын морфофункционалдык өзгөрүүсү бийик тоо шартында жаныбарлардын организминде адаптациондук өзгөрүүнү чагылдырат. Макалада кандын формалык элементтеринин морфологиялык өзгөрүүсүнүн изилдөө жыйынтыктары берилген. Цитохимиялык изилдөөлөр көрсөткөндөй бийик тоо шартында маанилүү деңгээлде щелочтук фасфатазанын, миелопероксидазанын жана гликогендин активдүүлүгү жогорулайт.
  3. The scientific article describes the physiographic and climatic features of the valley. Mechanism of adaptation of highland animals to extreme environmental conditions was studied. The effect of hypoxia and low temperature at high altitudes on peripheral blood is described by the example of jumping jerboa - Allactada saltater Eversm, silver vole - Alticola argentatus, gray marmot - Marmota baibacina. Morphofunctional changes in peripheral blood reflects adaptive changes in the animal organism in high altitude conditions. The results of the study of blood cells, their morphological changes are given. Cytochemical studies have shown that the activity of alkaline phosphatase end myeloperoxidase and glycogen laree increases significantly in high altitude conditions.
Негизги сөздөр
  1. периферическая кровь, гипоксия, гемоглобин, цитохимические исследование, лейкоциты, эритроциты, Ак-Сайская долина.
  2. перифериялык кан, гипоксия, гемоглобин, цитохимиялык изилдөө, лейкоциттер, эритроциттер, Ак-Сай өрөөнү.
  3. peripheral blood, hypoxia, hemoglobin, cytochemical studies, leukocytes, erythrocytes, Ak-Sai valley.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Жунусов Урматбек Торокулович, Кыргызский национальный университет имени Ж. Баласагына, г. Бишкек, Кыргызская Республика, старший преподаватель.
  2. Жунусов Урматбек Торокулович, Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, улук окутуучу.
  3. Urmatbek Zhunusov, Kyrgyz National University by name of Zh. Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, senior lecturer.
Pdf версиясы
DOI
  • DOI:10.26104/NNTIK.2022.82.27.015
  • Цитаталоо
  • Жунусов У.Т. МОРФОФИЗИОЛОГИЧЕСКИЕ ИЗМЕНЕНИЯ КЛЕТОК ПЕРИФЕРИЧЕСКОЙ КРОВИ ВЫСОКОГОРНЫХ ПОЗВОНОЧНЫХ ЖИВОТНЫХ В УСЛОВИЯХ АК-САЙСКОЙ ДОЛИНЫ ТЯНЬ-ШАНЯ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 4. C. 73-76