Жаңы саны

2023, №: 5

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Эсенкул уулу Т., Эмилбекова Ж.Э., Тойчубекова Н.К.
  2. Эсенкул уулу Т., Эмилбекова Ж.Э., Тойчубекова Н.К.
  3. Esenkul uulu T., J. Emilbekova, N. Toichubekova
Макаланын аты
  1. АНТРОПОГЕННАЯ ДИНАМИКА РАСТИТЕЛЬНОСТИ ТАЛАССКОГО АЛА-ТОО
  2. ТАЛАС АЛА-ТООСУНУН ӨСҮМДҮКТӨРҮНҮН АНТРОПОГЕНДИК ДИНАМИКАСЫ
  3. ANTHROPOGENIC DYNAMICS OF VEGETATION OF THE TALAS ALA-TOO
Аннотация
  1. В статье рассмотрены высотная поясность и антропогенная динамика полынных пустынных, полупустынных, типчаково-ковыльных дерновинно-степных, бородачевых саванноидно-степных, разнотравно-злаковых высокотравно-луговых, темно-хвойно-лесных и светло-хвойно-лесных (из ели Шренка и можжевельника полушаровидного), среднетравносубальпийских и низкотравно-альпийских луговых сообществ Таласского Ала-Тоо. Подробно рассмотрены закономерности распространения растительных сообществ Таласского АлаТоо и виды растений, которые испытывают интенсивное влияние выпаса. Приведены данные о значении лесных экосистем из пихты Семенова и их современное состояние влияние абиотических факторов (экспозиции склона) на видовой состав фитоценоза и их экологическое значение; среднегорные высокотравные луга; среднетравные субальпийские и низкотравные альпийские луга являются ценными растительными ресурсами Таласского Ала-Тоо.
  2. Макалада Талас Ала-Тоосундагы өсүмдүктөрдүн бийиктик алкактуулук боюнча орун алышы, шыбактуу чөлдөрдөн, шыбактуу-кылканактууу жарым чөлдөрүн, бетегелүү-туландуу дүңгөлүү талаалардын, кан токтоткуч кызыл оттуу саванна сымал талааларын, дүйүм чөптүү-кылканактуу бийик чөптүү шалбааларын, түнт көк карагай (Семенов көк карагайынан), жарык арча (карагай арча) токойлорунун, орто бийик чөптүү субальпы жана кыска чөптүү альпы шалбааларын антропогендик динамикасы каралды. Талас Ала-Тоосунун аймагында таралган өсүмдүктөрдүн таралуу мыйзам ченемдүүлүгү жана антропогендик таасирлерден улам жабыркаган өсүмдүктөргө өзгөчө көңүл бөлүндү. Семенов көк карагайынан турган токойлордун азыркы мезгилдеги абалы жана токойдун бул түрүнүн мааниси тууралуу маалыматтар берилди. Өсүмдүктөрдүн таралуусуна абиотикалык (тоо капталдарынын экспозициясы) факторлордун тийгизген таасирлери, фитоценоздордун түрдүк курамы жана алардын экологиялык маанисин кеңири чагылдырылды; орто бийиктиктеги тоо капталдарындагы бийик чөптүү шалбаалар, ошондой эле бийиктиктин жогорулашы менен бийик тоо алкагындагы орто бийик чөптүү субальпы, алардын дагы жогорку бөлүгүндө кыска чөптүү альпы шалбаалары Талас Ала-Тоосунун баалуу өсүмдүктөр ресурсун түзүшөт.
  3. The article considers the altitudinal zonality and anthropogenic dynamics of sagebrush desert semi-desert soddy steppe bearded savonoid-steppe forb grasses tall grass meadow dark coniferous forest and light coniferous forest (from Schrenk spruce and hemispherical juniper medium-herb subalpine and ntz-herb alpine meadow communities of the Talas Ala-Too are considered. The patterns of distribution of plant communities of the Talas Ala-Too and plant species that are intensively affected by grazing are considered in detail. Data on the importance of forest ecosystems from Semyonovs fir and their current state, the influence of abiotic factors (slopo exposure) on the species composition of phytocenosis and their ecological significance are given: mid-mountain tall grass meadows; medium-grass subalpine and low grass alpine meadows are valuable plant resources of the Talas Ala-Too.
Негизги сөздөр
  1. типчак, ковыль, пустыня, дерновинные степи, саванноидные степи, высокотравный луг, субальпийские луга, альпийские луга.
  2. бетеге, тулаң чөп, чөлдөр, дүңгөлүү талаа, саванна сымал талаа, бийик чөптүү шалбаа, субальпы шалбаалары, альпы шалбаалары.
  3. fescue, feather grass, desert, turf steppes, savannah steppes, tall grass meadow, subalpine meadows, alpine meadows.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Эсенкул уулу Тендик, Кыргызский национальный университет имени Ж. Баласагына, г. Бишкек, Кыргызская Республика, преподавтель. Эмилбекова Жумагул Эмильбековна, Кыргызский национальный университет имени Ж. Баласагына, г. Бишкек, Кыргызская Республика, магистрант. Тойчубекова Нурзада Кумушбековна, Кыргызский национальный университет имени Ж. Баласагына, г. Бишкек, Кыргызская Республика, магистрант.
  2. Эсенкул уулу Теңдик, Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу. Эмилбекова Жумагүл Эмилбековна, Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, магистрант. Тойчубекова Нурзада Күмүшбековна, Ж. Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, магистрант.
  3. Esenkul uulu Tendik, Kyrgyz National University by name of Zh. Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, lecturer. Zhumagul Emilbekova, Kyrgyz National University by name of Zh. Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, undergraduate student. Nurzada Toichubekova, Kyrgyz National University by name of Zh. Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, undergraduate student.
Pdf версиясы
DOI
  • DOI:10.26104/NNTIK.2022.75.24.009
  • Цитаталоо
  • Эсенкул уулу Т., Эмилбекова Ж.Э., Тойчубекова Н.К. АНТРОПОГЕННАЯ ДИНАМИКА РАСТИТЕЛЬНОСТИ ТАЛАССКОГО АЛА-ТОО. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 4. C. 48-50