|
|
-
Култаева Ү.Б.
-
Култаева Ү.Б.
-
U. Kultaeva
-
ПРОТОСЮЖЕТ И ЕГО РОЛЬ В ТВОРЧЕСКОЙ СУДЬБЕ ЧЫНГЫЗ АЙТМАТОВА
-
Култаева Ү.Б.
-
PROTO-PLOT AND ITS ROLE IN THE CREATIVE DESTINY OF CHYNGYZ AITMATOV
-
В статье рассматривается роль протосюжетов в
творческой судьбе Чынгыз Айтматова. Вносится в научное
обсуждение вопрос о детских впечатлениях в определении
творческой концепции и идейного постулата писателя. Анализируется мастерство писателя в эстетической обработке
художественной детали. Мастерство писателя в его художественных сюжетах в переработке реальных жизненных
событий исследуется на материале произведений “Лицом к
лицу” и “Тополек мой в красной косынке”. В глубокой художественной интерпретации Ч.Айтматова научно аргументируется его подход к реальным событиям как художника слова, чему свидетельствует использованные в повесте “Лицом
к лицу” драматизм, а в другом произведении “Тополек мой в
красной косынке” лиризм и психологизм. Также в данной
статье научно аргументируется “нравственный урок” полученный от протосюжета, включенного в слове “Өлтүрбө”
(“Не убивай”), который становится жизненным принципом и
творческим постулатом Ч.Айтматова, к чему свидетельствуют художественное обобщение в повесте “Лицом к лицу”,
которого сам писатель считал “творческим дебютом”. А в
его последнем романе “Когда подает горы”, где слова “Өлтүрбө”, (“Не убивай”)” в свою очередь становится эпилогом
данного романа.
-
Макалада Чынгыз Айтматовдун чыгармачылык тагдырына таасирин тийгизген турмуштук окуялардын – протосюжеттин мааниси талдоого алынат. Өспүрүм куракта жазуучунун балалык сезимине так салган окуялардын жазуучунун
чыгармачылык концепциясынын, идеялык постуллатынын
өзөгүн түзүшү жөнүндөгү маселе илимий талкууга коюлат.
Жазуучунун протосюжетти көркөм аңдоого алуу чеберчилигинде көркөм деталдын ролуна көңүл бурулат. Жазуучунун
өзүнө таасир эткен турмуштук окуяларды көркөм сюжетке
кайра иштеп чыгуу чеберчилиги “Бетме-бет” жана “Кызыл
жоолук жалжалым” чыгармаларынын материалында изилдөөгө алынат. Ч.Айтматовдун протосюжетке жасаган сүрөткерлик мамилеси анын “Бетме-бет” повестиндеги реалдуу окуяны драматизм аркылуу, “Кызыл жоолук жалжалым”
чыгармасында лиризм жана психологизм аркылуу терең
көркөм аңдаганы илимий жактан аныкталат. Ошондой эле
колдогу макалада Ч.Айтматов өзү алгачкы чыгармачылык
“дебютум” эсептеген “Бетме-бет” повестиндеги протосюжет аркылуу катуу таасир эткен окуядан алган нравалык
сабагы “Өлтүрбө” деген сөз, жазуучунун жашоо принцибине
жана чыгармачылык кредосуна айланганы жазуучунун акыркы “Тоолор кулаганда” романынын эпилогунун мазмунун
түзгөнү илимий жактан далилденет.
-
The article discusses the role of the proto-plots in the creative fate of Ch. Aitmatov. To the scientific discussion is brought the
question of children's impressions in the definition of the creative
concept and the ideological postulate of the writer. The writer's
skill in the aesthetic processing of artistic detail is analyzed. The
skill of the writer in his artistic plots in processing real life events
is studied on the material of the novels “Face to Face” and “My
poplar in red kerchief”. In the deep artistic interpretation of Ch.
Aitmatov, his approach to real events as an artist of words, evidenced by the drama using in the story “Face-to-face”, and in another
work “My poplar in red kerchief” by lyricism and psychologism is
argued scientifically. Also in this article, the “moral lesson”
received from the proto-plot included in the word “Olturbo” (“Do
not kill”) is scientifically argued, which becomes the life principle
and creative postulate of Ch. Aitmatov, as evidenced by the artistic
generalization in the story “Face to Face” , which the writer himself considered a “creative debut”. And in his last novel “When
the mountains fall”, where the words “Olturbo”, (“Do not kill”)”
in turn become the epilogue of this novel.
-
творческая эволюция, протосюжет, лицом к лицу, драматизм, противоречие, коллизия, убить-неубить, концепция, постулат, лиризм.
-
чыгармачылык эволюция, протосюжет, бетме-бет, драматизм, коллизия, карама-каршылык, өлтүрөлтүрбө, концепция, постулат, лиризм
-
creative evolution, proto-plot, face-to-face, drama, contradiction, collision, kill-not kill, concept, postulate, lyricism.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Култаева У.Б., Высшая авторская школа Умут
Култаевой «Языкова компетенция», г.Бишкек,
Кыргызская Республика, доктор филологических
наук, доцент.
-
Култаева Ү.Б., Үмүт Култаеванын «Тил билги»
автордук жогорку мектеби, Бишкек шаары,
Кыргыз Республикасы, филология илимдеринин
доктору, доцент
-
Umut Kultaeva, Authors Higher School of Umut Kultaeva
«Language Competence», Bishkek, Kyrgyz Republic,
doctor of philological sciences, associate professor.
10.26104/NNTIK.2019.45.557
Култаева Ү.Б. ПРОТОСЮЖЕТ И ЕГО РОЛЬ В ТВОРЧЕСКОЙ СУДЬБЕ ЧЫНГЫЗ АЙТМАТОВА. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 1. C. 245-249
|
