|
|
-
Жантаев А.С., Мамбеталиева А.М.
-
Жантаев А.С., Мамбеталиева А.М.
-
A. Zhantaev, A. Mambetalieva
-
ПРОЯВЛЕНИЯ СТИЛИЗАЦИИ В РОМАНЕ КАЗАТ АКМАТОВА «АРХАТ»
-
КАЗАТ АКМАТОВДУН «АРХАТ» РОМАНЫНДАГЫ СТИЛИЗАЦИЯНЫН КӨРҮНҮШТӨРҮ
-
MANIFESTATIONS OF STYLIZATION IN THE NOVEL «ARKHAT» BY KAZAT AKMATOV
-
Цель данной статьи – раскрытие проявлений стилизации, встречающиеся в романе «Архат» кыргызского писателя
Казат Акматова. Когда был издан роман, кыргызские литературоведы выражали весьма высокие оценки в отношении его
содержания. Критический взгляд о произведении, не учитывая
мнения одного автора, почти отсутствовал. Как правило,
такое явление было порождено из-за ряда факторов. Мы в
своей статье осуществляем аргументированное доказательство наличие некоторых пробелов в мировоззрении известных
литературоведов, ставших авторами восторженных оценок
к роману, а в действительности широкое нахождение проявлений стилизации в произведении, которое стало объектом
нашей статьи. Для успешного решения намеченной цели, мы
используем в статье сравнительно-исторический метод
литературоведения, а также приемы анализа, синтеза, вынесения выводов. Полноценной реализации нашего исследования
серъезно содействуют и положения компаративистики. Литературоведческий анализ в сравнительно-историческом аспекте произведению «Третий глаз» английского писателя
Сирил Генри Хоскина и романа «Архат» кыргызского художника Казата Акматова отчетливо показывает наличие ряда
параллелей в их сюжетах. Причина этого кроется в том, что
К. Акматов стилизовал произведению С.Г. Хоскина. В результате, высокие оценки, данные роману выдающимися кыргызскими литературоведами, являются лишь образцами преувеличенной похвалы. Разумеется, такому субъективизму стали
стимулами, во-первых, хорошее знакомство с кыргызским писателем и его прежним творчеством личностей, выразивших
теплые мнения о произведении, во-вторых, их особое внимание к актуальным для современности социально-экономическим проблемам, поднятым в романе, в-третьих, их незнание
названного выше произведения английского писателя С.Г.
Хоскина, в результате, неосознание ими романа в качестве
производного от стилизации. Резюмируя, можно сказать,
что роман «Архат» Казат Акматова создан через стилизацию произведения «Третий глаз» С.Г. Хоскина. Особенностью является креативное освоение автора произведения, взятого им в качестве опоры, достижение разработки на его
основе собственного художественного текста.
-
Бул макаланын максаты – кыргыз жазуучусу Казат
Акматовдун «Архат» романында стилизациянын көрүнүштөрү орун алганын ачуу. Аталган роман жарыкка чыкканда кыргыз адабиятчылары анын мазмунуна карата абдан жогору
пикирлерин билдиришкен. Чыгарма туурасында сынчыл маанайдагы көз караш, бир автордун ойлорун эске албаганда,
дээрлик жокко эсе болгон. Эреже катары, мындай көрүнүш
бир катар факторлордон улам туулган. Биз өзүбүздүн макалабызда ошол пикирлердин негизинде алардын автору болушкан белгилүү адабиятчылардын дүйнө көрүмүндөгү айрым бир
боштуктар тургандыгын, ал эми чындыгында биз объектиге
айланткан чыгармада стилизациянын көрүнүштөрү кеӊири
орун алгандыгын аргументтүү түрдө далилдөөнү ишке ашырабыз. Алдыга коюлган максатты ийгиликтүү чечүү үчүн биз
макалада адабияттаанууда негизгилерден болгон салыштырма-тарыхый усулду, ошондой эле анализ, синтез, тыянак
чыгаруу ыкмаларын ылайыгына жараша пайдаланабыз. Биздин изилдөөнүн толук кандуу ишке ашуусуна компаративистиканын жоболору да олуттуу жардам берет. Англиялык
калемгер Сирил Генри Хоскиндин «Үчүнчү көз» чыгармасын
жана кыргыз сүрөткери Казат Акматовдун «Архат» романын салыштырма-тарыхый өӊүттө адабияттаануучулук
талдоого алуу алардын сюжеттеринде бир катар окшоштуктар бардыгын даана көрсөтөт. Мунун себеби, К. Акматов
С.Г. Хоскиндин чыгармасын стилизациялаганында жатат
деп так кесе айта алабыз. Натыйжада, кыргыздын көрүнүктүү адабиятчыларынын аталган романга берген жогору баалары ашыра көкөлөтүп мактоонун гана үлгүсү болуп чыгат.
Албетте, мындай субъективизмге, биринчиден, чыгармага
карата жылуу пикир айткан инсандардын кыргыз жазуучусу
жана анын мурдагы чыгармачылыгы менен жакшы тааныш
болушкандыгы, экинчиден, романда учур үчүн актуалдуу социалдык-экономикалык проблемалар козголгонуна өзгөчө көӊүл бурушканы, үчүнчүдөн, англис калемгери С.Г. Хоскиндин
аталган чыгармасын билишпегендиги, натыйжада романдын
стилизациянын туундусу экендигин баамдабай калышкандыгы
түрткү болгон деп баса көрсөтөбүз. Тыянак чыгарсак,
К.Акматовдун «Архат» романы С.Г. Хоскиндин «Үчүнчү көз»
чыгармасын стилизациялоо аркылуу түзүлгөн. Өзгөчө жагы,
автор өзү таяныч катары алган чыгарманы креативдүү өздөштүрүүгө, анын негизинде өзүнө таандык көркөм текстти
иштеп чыгууга жетишкен.
-
The purpose of this article is to reveal the manifestations of
stylization found in the novel "Arkhat" by the Kyrgyz writer Kazat
Akmatov. When the novel was published, Kyrgyz literary critics expressed very high marks regarding its content. A critical view of
the work, not taking into account the opinion of one author, was
almost absent. As a rule, such a phenomenon was generated due to
a number of factors. In our article, we carry out a reasoned proof
of the presence of some gaps in the worldview of famous literary
critics who have become the authors of enthusiastic assessments of
the novel, and in fact, a wide range of manifestations of stylization
in the work that has become the object of our article. To
successfully achieve the intended goal, we use in the article the comparative historical method of literary criticism, as well as
methods of analysis, synthesis, and drawing conclusions. The
provisions of comparative studies also seriously contribute to the
full implementation of our study. Literary analysis in the comparative historical aspect of the work "Third Eye" by the English
writer Cyril Henry Hoskin and the novel "Arhat" by the Kyrgyz
artist Kazat Akmatov clearly shows the presence of a number of
parallels in their plots. The reason for this lies in the fact that K.
Akmatov stylized the work of S. G. Hoskin. As a result, the high
marks given to the novel by prominent Kyrgyz literary critics are
only examples of exaggerated praise. Of course, such subjectivism
was stimulated, firstly, by a good acquaintance with the Kyrgyz
writer and his former work of individuals who expressed warm
opinions about the work, and secondly, their special attention to
the socio-economic problems that are relevant to our time, raised
in the novel, and thirdly, their ignorance of the above-mentioned
work of the English writer S.G. Hoskin, as a result, their unawareness of the novel as a derivative of stylization. Summarizing, we
can say that the novel "Arhat" by K. Akmatov was created through
the stylization of the work "The Third Eye" by S.G. Hoskin. A
feature is the creative development of the author of the work, taken
by him as a support, the achievement of the development of his
own literary text on its basis.
-
авторский текст, переоценка, стилизация, проявления стилизации, производная стилизации, творческое освоение
-
автордук текст, ашыра баалоо, стилизация, стилизациянын көрүнүштөрү, стилизациянын туундусу, чыгармачыл өздөштүрүү.
-
author's text, revaluation, stylization, manifestations of stylization, derivative of stylization, creative mastering.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Жантаев Адилбек Суйундукович, Нарынский
государственный университет имени
С. Нааматова, г. Нарын, Кыргызская Республика,
доктор филологических наук, и.о. профессора.
Мамбеталиева Айзада Мукамбетовна, Нарынский
государственный университет имени
С. Нааматова, г. Нарын, Кыргызская
Республика, аспирант.
-
Жантаев Адилбек Сүйүндүкович, С. Нааматов
атындагы Нарын мамлекеттик университети,
Нарын шаары, Кыргыз Республикасы, филология
илимдеринин доктору, профессордун м.а.
Мамбеталиева Айзада Мукамбетовна, С. Нааматов
атындагы Нарын мамлекеттик университети,
Нарын шаары, Кыргыз Республикасы, аспирант.
-
Adilbek Zhantaev, Narayn State University by name of S.
Naamatov, Narayn, Kyrgyz Republic, doctor
of philological sciences, acting professor.
Aizada Mambetalieva, Narayn State University
by name of S. Naamatov, Narayn, Kyrgyz Republic,
postgraduate student.
10.26104/NNTIK.2019.45.557
Жантаев А.С., Мамбеталиева А.М. ПРОЯВЛЕНИЯ СТИЛИЗАЦИИ В РОМАНЕ КАЗАТ АКМАТОВА «АРХАТ». Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 1. C. 234-239
|
