|
|
-
Тайирова Н.М., Зулуев Б.Б., Тайиров М.М.
-
Тайирова Н.М., Зулуев Б.Б., Тайиров М.М.
-
N. Taiirova, B. Zuluev, M. Taiirov
-
МЕДРЕСЕ В ЮГО-ЗАПАДНОМ РЕГИОНЕ КЫРГЫЗСТАНА И ИХ РОЛЬ В ОБУЧЕНИИ МОЛОДЕЖИ (конец XIX века - начало XX века)
-
КЫРГЫЗСТАНДЫН ТҮШТҮК-БАТЫШ АЙМАГЫНДАГЫ МЕДРЕСЕЛЕР ЖАНА АЛАРДЫН ЖАШТАРГА БИЛИМ БЕРҮҮДӨГҮ РОЛУ (XIX кылымдын аягы - ХХ кылымдын башы)
-
MADRASAHS IN THE SOUTHWESTERN REGION OF KYRGYZSTAN AND THEIR ROLE IN THE TEACHING OF YOUNG PEOPLE (late XIX century - early XX century)
-
Нас учили безграмотные, некультурные кыргызы, спустившиеся с гор, стали цивилизованными людьми только в советское время. Фактически, в период правления Кокандского
ханства (до 1876 г.) и царской России (до 1917 г.),
выдающиеся сыновья кыргызского народа организовывали
религиозные школы и медресе в городах и многонаселенных
селах Ферганской долины и вели просветительскую работу.
Эта статья посвящена к деятельности «Ак медресе» в
Маргалане и медресе «Кыргыз-Молдо» в Намангане со второй
половины XIX века до 30-х годов XX века, а также медресе
Абдыкайым эшена в селе Пум и медресе Ак эшена в селе
Кызыл-Булак (Лангар) Кадамжайского района. Мы также
рассмотрим историю религиозных школ и медресе, динамике
их развития, предметы, преподаваемые в медресе, сроки и
этапы обучения, требованиям к организации медресе и их
источникам финансирования. Из учебных курсов,
преподаваемых в медресе и работающих поэтовимпровизаторов следует что, кыргызская литература и
традиционные знания нашего народа преподавались в медресе. Детям преподовались религиозные знания с применением
традиционной педагогики видно, что оно доступно и
понятно.
-
Бизди сабатсыз, маданияты жок, тоодон түшкөн кыргыздар Совет доорунун мезгилинде гана сабатсыздыгы
жоюулуп маданияттуу эл болушту деп окутуп келишкен.
Чындыгында кыргыз элинин чыгаан уулдары Кокон
хандыгынын (1876-жылга чейин) жана падышачылык
Орусиянын (1917-жылга чейин) мезгилдеринде Фергана
өрөөнүнүн шаарларында жана айыл-кыштактарында диний
мектептерди жана медреселерди уюштурушуп агартуучулук
иштерди жүргүзүп келишкен. Бул макалада XIX кылымдын
экинчи жарымынан ХХ кылымдын 30-жылдарына чейинки
убакыттагы Маргалан шаарындагы «Ак медресеге»,
Намангандагы «Молдо Кыргыз медресесине» кайрылып,
азыркы Кыргызстандын түштүк-батыш аймагында
түзүлгөн Кадамжайдын Пум айылындагы Абдыкайым
эшендин жана Кызыл-Булактын Лангар деген жериндеги Ак
эшендин медреселеринин уюштуруу себептерине токтолобуз.Ошондой эле, диний билим берүүчү мектептердин жана
медреселердин тарыхына, өнүгүү динамикасына, медреселердеги окуу предметтерине, окуу мөөнөттөрүнө жана
баскычына, медреселерди уюштуруу талаптарына жана каржылоо булактарына кайрылабыз.Каралып жаткан медреселерде кыргыз адабиятынын, элибиздин салттуу билимдеринин
окутулгандыгы медреселердеги окутуу курстарынан жана
аларда иштеген кыргыздын чыгаан ырчы-акындарынан көрүнүп турат. Балдарга диний билимдерди үйрөтүүдө элибиздин
салттуу педагогикасы менен байланыштырып окутушкандыгын анын жеткиликтүү жана жугумдуу болушунан байкоого
болот.
-
We were taught that the ignorant, uncultured Kyrgyz who
descended from the mountains became civilized people only in
Soviet times. In fact, during the reign of the Kokand Khanate (until
1876) and the Russian Empire (until 1917), the great sons of the
Kyrgyz people organized religious schools and madrasahs in the
cities and villages of the Fergana Valley and carried out
educational work. This article is devoted to the Ak madrasah in
Margalan and the Moldo-Kyrgyz madrasah in Namangan from the
second half of the 19th century to the 20th century in the 30s, we
will consider the reasons for the founding of the Abdykaim Eshen
madrasah in the village of Pum in Kadamjai, and the Ak Eshen
Langar in Kyzyl-Bulak. We also refer to the history of religious
schools and madrassas, the dynamics of development, subjects
taught in madrassas, terms and stages of education, requirements
for the organization of madrassas and sources of funding. The fact
that Kyrgyz literature and traditional knowledge of our people are
taught in these madrassas is reflected in the training courses in the
madrassas and in the famous Kyrgyz singers and poets who work
there. The fact that children are taught religious knowledge in
connection with the traditional pedagogy of our people can be seen
from the fact that can be observed due to the fact that they are
contagious
-
релегиозная школа, медресе, Кокандское ханство, царская Россия, советское время, вакуп, кыргызская литература.
-
диний мектеп, медресе, Кокон хандыгы, падышачылык Орусия, Совет доору, вакуп, кыргыз адабияты.
-
theological school, madrasah, Kokand Khanate, Russian empires, Soviet times, wakup, Kyrgyz literature.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Таиров Хайридин Рахманалиевич, Баткенский
государственный университет, г. Баткен,
Кыргызская Республика, преподаватель.
Тайирова Н.М., Кыргызский государственный
университет имени И. Арабаева, г. Бишкек,
Кыргызская Республика, преподаватель.
Зулуев Б.Б., Ошский государственный
педагогический университет, г. Ош,
Кыргызская Республика, доктор
педагогических наук, профессор.
-
Таиров Хайридин Рахманалиевич, Баткен
мамлекеттик университети, Баткен шаары,
Кыргыз Республикасы, окутуучу.
Зулуев Б.Б., Ош мамлекеттик педагогикалык
университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы,
педагогика илимдеринин доктору, профессор.
Тайиров М.М., Баткен мамлекеттик университети,
Баткен шаары, Кыргыз Республикасы, физика
жана математика иимдеринин доктору,
профессор.
-
Khairidin Tairov, Batken State University, Batken,
Kyrgyz Republic, lecturer
N. Taiirova, Kyrgyz State University by name of
I. Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, lecturer.
B. Zuluev, Osh State Pedagogical University, Osh,
Kyrgyz Republic, doctor of philosophy, professor.
DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
Тайирова Н.М., Зулуев Б.Б., Тайиров М.М. МЕДРЕСЕ В ЮГО-ЗАПАДНОМ РЕГИОНЕ КЫРГЫЗСТАНА И ИХ РОЛЬ В ОБУЧЕНИИ МОЛОДЕЖИ (конец XIX века - начало XX века). Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2021. №. 8. C. 94-100
|
