|
|
-
Шербаева Ж.Р.
-
Шербаева Ж.Р.
-
J. Sherbaeva
-
МНОГООБРАЗИЕ КЛАССИФИКАЦИИ НАРОДНЫХ СКАЗОК
-
ЭЛДИК ЖОМОКТОРДУ КЛАССИФИКАЦИЯЛООНУН КӨП ТҮРДҮҮЛҮГҮ
-
THE DIVERSITY IN CLASSIFYING THE FOLKTALES
-
В данной статье раскрываются вопросы многообразия,
классификации и особенностях сказок у разных народов мира.
В частности, дается анализ различий и сходства кыргызских
сказок со сказками народов мира. Среди кыргызских народных
сказок не так много сказок о животных. Героями кыргызских
сказок о животных в основном являются дикие и домашние
животные, птицы, змеи, рыбы, насекомые. Автор отмечает,
что в кыргызских сказках о животных мало сохранилось тотемных мифов. У тюркских народов коза и баран считаются
тотемными животными. Об этом свидетельсвует то , что
кыргызы пригадании используют козью шерсть; вывешивают
бараньи рога на крыши домов и вдругих местах; имеется
праздник “синий баран”. Автор подчеркивает, что изображение в кыргызских сказках козы как умного и находчивого животного, а барана как глупого и бессильного связано с дуалистической природой мифов. В дуалистических мифах эти животные олицктворяют контраст и сходство похожих существ. Но среди кыргызских сказок о животных встречаются и сказки, показывающие только могущество человека.
-
Макалада элдик жомокторду ар түрдүү элдерде классификациялоонун, көп түрдүүлүгүн маселелери ачыкталган. Ар
бир элдин жомокторундагы өзгөчөлүктөр тууралуу сөз
болгон. Кыргыз эл жомокторунун башка элдин жомокторуна
жакындыгы, өзгөчөлүктөр тууралуу да сөз болгон. Кыргыз эл
жомокторунун тутумунда жаныбарлар тууралуу жомоктор
көп эмес. Жаныбарлар тууралуу кыргыз эл жомокторунун
негизги каармандары – жапайы жана үй жанырбарлары,
канаттуулары, сойлоп жүрүүчүлөр, балыктар, кут-кумурскалар. Кыргыз эл жомокторунда жаныбарлар тууралуу жомокторунда тотемдик мифтер аз сакталгандыгы белгиленген.
Түрк урууларында эчки менен кой тотемдик жаныбарлар
болуп эсептелет. Кыргыздарда төлгө салууда эчкинин жүнүн
колдонуусу, «Көк кой» аталыштагы – майрамы, кочкордун
мүйүзүн тамдын чатырына жана башка жерлерге илип коюу
бул тууралуу айтып турат. Жомоктордо эчкини акылдуу,
айлакер, ал эми койду алсыз, акылсыз кылып сүрөттөөсү
байыркы дуалисттик мифтердин табиятына байланыштуу
экендиги каралган. Бул жаныбарлар дуалисттик мифтерде
сүрөттөлгөн жана эки бир туугандын контрасттык
сапаттарына ээ болгондугу көрсөтүлгөн. Алардын арасында
адамдын күчүн көрсөтүүгө гана арналган жомоктор да
кездешкендиги жөнүндө айтылат
-
The article deals with the problems of classification and diversity of folk tales among different peoples. We talk about the peculiarities of the fairy tales of each nation. The closeness and
peculiarities of Kyrgyz folk tales to others are also described in it.
There are few animal tales in the system of Kyrgyz folk tales. The
main characters of Kyrgyz folk tales about animals are wild and
domestic animals, birds, reptiles, fish and insects. Totem myths are
rarely preserved in Kyrgyz animal folk tales. Among the Turkic
tribes, goats and sheep are totem animals. Using goat wool for
fortune-telling, “the Blue Sheep” festival, hanging a ram's horn on
the roof of a house and in other places prove it. Legend has it that
the description of the goat as smart and cunning, and the sheep as
weak and stupid, is related to the nature of ancient dualistic myths.
These animals are depicted in dualistic myths and have the
opposite qualities of two brothers. The description of the goat as
clever and cunning and the sheep as weak and foolish is due to the
nature of ancient dualistic myths. Being depicted in dualistic
myths, these animals are shown to have contrasting qualities of the
two brothers. It is said that among them there are fairy tales
dedicated only to the demonstration of human strength
-
сказка, народная сказка, классификация, фольклор, многообразие, поэтика, тотем, мифы.
-
жомок, элдик жомок, классификация, фольклор, көп түрдүүлүк, поэтика, тотем, мифтер.
-
fairy tale, folk tale, classification, folklore, diversity, poetics, totem, myths.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Шербаева Ж. Р., Ошский государственный педагогический институт, г.Ош, Кыргызская
Республика, старший преподаватель.
-
Шербаева Ж. Р., Ош мамлекеттик педагогикалык
институт, Ош шаары, Кыргыз Республикасы,
улук окутуучу.
-
Zh. Sherbaeva, Osh Humanitarian Pedagogical Institute,
Osh, Kyrgyz Republic, senior lecturer
DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
Шербаева Ж.Р. МНОГООБРАЗИЕ КЛАССИФИКАЦИИ НАРОДНЫХ СКАЗОК. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2021. №. 5. C. 200-204
|
